UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

Transcription

1 UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA RESPONS DAN ADAPTASI ANAK BENIH KOKO (THEOBROMA CACAO) TERHADAP BANJIR MOHD NOH BIN ABD JALIL FP

2 DAN ADAPl'ASI ANAl{ BENIH Ka{() ( C4C40) TERHADAP BANJIR Oleh tam tui BIN ABD JALIL Tesis yana Dikemukakan baai Memenuhi Syarat lmtuk Memperoleh i Ijazah Doktor Falsafah dari Jabatan Aitronomi Hortikultur, Fakul ti Pertanian, Universiti Pertanian Malaysia April 1991

3 PmlGHARGAAN Terlebih dahulu swr kerana denian izinnya tesis ini telah dijalankan me pkan syukur ke hadrat saya daj8t saya menjayakan Hasil kajian Y8lli diben di bmomh Jabatan menyiapkan di dalam Allah tesis ini HoItikultur, Fakulti Pertanian, Universiti Pertanian Malaysia Madya Khalid ingin meni\lc8pkan jutaan terima kasih kepada Prof Raja Muhanmad bin Raja Harun Dr bin l'bhd Nor menjadi Y8lli Prof Madya Dr penyelia l'bhd memberi doronian serta tlmjuk ajar selama melaksanakan kajian ini Ucapan terima kasih juia saya tujukan kepkla Dr Hj &hd Yusu! bin Hashim ( Ketua Pengarah MARDI ), Dr l'bhd Sharif bin Ahmad ( Timbelan Ketua Peniarah ( Timbelan Jami l Ketua Pengarah (Peniarah Abd Pembangunan MARDI ), Dr Hj Hashim bin Bahagian Penyelidikan MARDI), Dr!'hJsa bin Koko/KelaJ8 MARDI) Wahab l'bhd rakanrakan sejawatan saya yang memberi sokongan dari segi moral, pangan, pengalwnan sebagainya Terima Penyelidikan memberi kasih juga Kemajuan saya tujukan Pertanian kepada Malaysia (MARDI ) kebenaran menjalankan kajian ini serta memberi kewangan pelbagai kemudahan di sepanj8llg kaji8ll ini ii Institut yang sokongan

4 Tidak lupa julta isteriisteri saya anakanak Atiqah, AImar, kedus saya Kamarish ihl ucapkan bte Sarep Russish kepada bte Ahmad, Ayyub, Siti Mohd Dhirar, Mohd Ahnaf, Mobd Yassir, Mohd Fida' tddin Mohd 'lllaml ikha kasih terima Azmi, Siti Aishah, A lias, Siti Atish, Mohd saya ayah sentiasa Mohd julta yana memberi dikasihi doronaan, hihlran, semaniat sebaaainya Akhirnya, guru yang sentiasa tidak lupa saya kasihi, membimbina saya licajimn terima kasih kepada tuan Ustaz Hj Ashaari bin Muh8JIID8d mentarbiah saya di big memberi ialakan, SE!lD8lliat aaama doa dalam menjalankan kajian yang serta saya ini, juga sahabatsahabat seperjuangan saya atas Beialagalanya iii

5 JADUAL lsi KANDUNGAN Muka surat ii BmIARAI JAJlJAI, ix xi xv xvii XY"111 xxi BmIARAI RAJAll SENARAI PLAT SIlIlICA,TAN Kesan Banjir ke atas Tanah 6 Kesan Banjir ke atas Pokok midaiijl1jan 2 RUJUKKAN BAHAN BERl'ULIS Banjir Kerosakan TBnaman Percambehan Biji Benih Pergerakan stomata Transpirasi Fotosintesis Permeabiliti Akar iv 11

6 Hubung8l1 de 8l1 Penyerapan Unsurwumr Mineral 'l\bnbesaran Pokok Mekanisma Berlakunya Kecederaan Akibat Banjir Ketahanan Pokok terhadap Banjir Adaptasi terhadap Banjir Perubahanperubahan Fisiologi tbrfologi Perubahanperubahan Morfologi Anatani Tumbesaran Penghasil8l1 Beret Perbincang8l1 Kes iidplllail Perlakuan Bksperimen KeJlllt\l88ll 30 Bahan Tanaman Kaedah Bahan Tanaman ANAl{ BBNIH I«J{O TERHADAP BANJIR 30 Adaptasi Hetabolik Penianalrutan (buen Penioksian Rhizosfere PeMahuluan Ciriciri Anatani 3 Pembentukan Lentisel Hipertrofid ReliCeIlerasi Altar Kering v

7 4 ADAPl'ASI ANAl{ BENIH K<EO TERHADAP BANJm: 111 DAN AWR rdal1ul\l8jl Bahan Tanaman Kaedah Eksperimen tmtuk Henentukan rkaitan antara 1JJ AWR denatan 'l\jnbesaran Penihasilan Berat Kerina Eksperimen tuk Henentukan Kesan Cantasan AWR ke atas Tumbesaran ADak Benih KOko 91 Eksperimen tmtuk Heneliti Ke san Pemberian Nutrien kepada AWR ke atas 'l'lidbesaran Kep,ltU88l1 Perkaitan antara 1JJ AWR 'l\jnbesaran Penihasilan Berat Kering 96 Kesan Cantasan AWR ke atas 'l'lidbesaran ADak Benih Koko Kesan Pemberian Nutrien kepada AWR ke atas 'l\jnbesaran Pe rb KesiDrp1l8ll 5: ADAPl'ASI ANAl{ BBNIH KaID TERHADAP BANJ1R: PmANAN' B'l'nDIA PellCiallul\l8Jl Bahan Tanaman Kaedah Pe ilan Etilena pada Anak Benih Koko yang Dibenjirkan Eksperimen tmtuk Meneli ti Kesan Perlakuan Etilena ke atas Anak Benih Koko yang Dibanjirkan VI 1 19

8 Keputusan Penghasilan Etilena oleh Anak Benih Koko yana Dibanjirkan Kesan Etilena ke atas Anak Benih Koko yana Dibanjirkan 'Perb 8I'l Kesimpll8ll 6: PERANAN (J(SIGBN DALAH AIR KB ATAS Pm1BEtmJKAN DAN PBRKII1BAl«lAN LBNTISBL Perdaltul \lbl'l AKAR AIR ADVEm'ISItE HIPI!!k1"IDFID DAN Bahan Kaedah 145 Eksperimen tmtuk Heneliti Perkaitan Air Kedalaman Kardungan Cksigen Kesannya ke atas di antara Pembentukan Perkembmgan I1I AWR Eksperimen tmtuk Meneliti Kesan Perlakuan Pengtdaraan ke atas Perkembangan LH AWR Kep1t\lS8ll Perkaitan antara Kedalaman Air denaan Karrlungan CksiJren Kesannya ke atas Pembentukan Perkembangan LH AWR Kesan Perlakuan PengOOaraan ke atas Pembentukan Perkembangan 111 AWR 'Perbi 811 Kes ij:njx,llaj'l Vii 180

9 7: Perdaltul\l8ll Kesan Banjir ke atas Aktiviti Selulase pada ADak Benih Koko Kesan Perlakuan Selulase ke atas Pembentukan Perkem1:lanaan Ul Pengukuran Aktiviti Selulase Kesan Perlakuan Selulase ke atas Pembentukan Perk an Ul Perb 811 VITA Kesan Banjir ke atas Aktiviti Selulase 8 Ekstraksi Pengukuran Aktiviti Selulase Kes:impJlarl KepJt\1S8ll PBRBINCANGAN UHUM DAN KBSIMPULAN vii i

10 SENARAI JADUAL JAOOAL 1 Muka surat Keluasan Kalmsan Tanaman Koko di Malaysia tahun Mekanisma yang MemurlIIkinkBn Kecederaan ke atas Sistem Akar Pokok Y8I\i Teremam Air Nilai K Air (MFa) Daun L4 ADak Benib KOko 51 Kesan Perlakuan BBnjir ke atas Kadar Transpirasi Daun L4 Anak Benih Koko 53 Kesan Perlakuan Banjir ke atas Darjah Epinasti Daun Anak Benih Koko selepas 90 Hari Perlakuan Tumbesaran Akar Primari, Akar Sekunder Akar Tersiari ADak Benih KOko Terendam 69 Prestasi Pertunbuhan Anak Benih Koko yang Dibanjirlmn Selama 120 Hari mengilrut Kemampuannya Mengeluarkan LH AWR 99 Kesan Cantasan AWR ke atas Luas Permukaan Daundaun Baru, Pemanjangan Akar Penghasilan Berat 9 56 Kesan Perlakuan Banjir ke atas 8 19 Kesan Perlakuan Banjir ke atas 7 3 Kering Anak Benih Koko 104 Kesan Pemberian Nutrien Tanah kepada AWR ke atas Anak Benih Koko yang Tumbesaran Terendam IX 107

11 10 Kesan Nutrien ke atas Penahasilan Berat Kering Nisbah Akar:Pucuk (R:S), 42 hari selepas 11 Kesan Pemberian Etilena Arlalt Benih 109 melalui Koko 134 Kesan Perlakuan Etilena ke atas Perk I1l p:da Anak Benih Koko yang Dibanjirkan 13 Sistem Akar dalam Larutan Kultura ke atas Senesens Keluniaan I>a1m 12 Perlakuan 137 an Cksiien di beberapa Perinikaat Kedalaman Air daripada Permukaan meniilrut Perlalruan Kedalaman 6 em, 12 em 24 em 14 Kesan Kedalaman Air Banjir ke atas Peratus Bilangan Arlalt Benih 155 Hari Terendam mengikut Kedalaman Air Kesan Kedalaman Air (6 em; 12 em 24 em) ke atas Tinggi Pokok (em), Bilangan Daun Jarak Internod Arlalt Benih KOko 163 Kesan Kedalaman Air ke atas 164 Kesan Pengtdaraan melalui Larutan ke atas Pengeluaran AWR NR peda Anak Benih Koko, 2 1 hari Selepas Penghasilan Berat Kering (Akar, Pucuk Jumlah), Nisbah Akar: Pucuk (R: S) Anak Benih Koko Koko 17 yang Mengeluarkan AWR dalam masa Pembentukan Perkem1:Janian III p:da Arlalt Benih Koko 15 Perlakuan Diberikan 166 Kandungan Kimia Tanah Semaian yang digtmakan dalam Seurua Eksperimen di sepanjang penyelidikan ini x 253

12 SFNARAI RAJAH Muka surat 1 Mekanisma yang Melnunakinkan Berlaktmya Kecederaan ke atas Sistem Pucuk akilbt Banjir 2A 2B Illustrasi Skema Memmjukkan Timakbalas Selulase dalam Perkemhanaan Aerenkima 36 Perinikatperingkat Perk Aerenkima pada Pokok yang Terendam Air Struktur TODi logam Kedulukan Anak Benih Koko yang Sedia \IDtuk D Susunan Anak Benih mengikut Rekabentuk Blok Ralmk Bebas Pengukuran 1mjab Penurdukan (Epinasti) Dmm Menaunakan Pemberis Penyelana Rintangan Stanata (rs ) Dmm IA ikut Hari Perlalruan Klorofil Dmm LA Hari Perlakuan Bilanaan Dalm Anak Benih mennaikut Hari Perlakuan Ketinggian Anak Batang (loa) Jarak Internod (lob) mengikut Hari Perlakuan Garispusat Benih mengikut Hari Perlakuan 10 Kaedah ilrut 8 r dalam xi 65

13 11 Kesan Per lakuan Banjir ke atas Aktiviti Cetusan l'\xj:\lk Se18IDB 252 i 67 Bernt Kerini Sistem l'\xj:llk (l2a) Sistem Akar ( 12B) menaikut Hari Perlakuan JUDlah Bernt Kerini Anak Benih menaikut Hari Per Nisbah Akar:Pucuk (R:S) menaikut Hari Per Bilanaan AWR ikut Ke,aom"tall lh Bernt Kering (Akar, Pucuk, Altar + Pucuk) menkilrut Bilangan AWR ( 16A) Nisbah:Pucuk mengikut Bilanian AWR ( 16B) Kesan Cantasan AWR ke atas 'lunbesaran Anak Benih Koko BeI'\mlr 3 Bulan ( 17A, Bilangan &un, 17B, Tinggi Pokok; 17C, Saiz Satang) BahaaianOOhaaian Sanmpel untuk Anak Benih Koko Pengukuran Penaeluaran Etilena Tiaa Sistem Perlakuan Etilena; ( i) melalui Air Banjir ( 19A); ( ii) melalui sistem Akar Dalaa Laru"tall Kultura ( 19B) (iii) melalui Kanopi Anak Benih Koko U9C) Pengeluaran Etilena poda Anak Benih Koko yang DiOOnjirlmn dalam Eksperimen PertBma Pengeluaran Etilena; (i) darij8da Bahagian Batang yang Terendam ( 2lA); ( i i ) daripoda Bahagian Batang di atas Permukaan Air (21B) Xll

14 22 Penaeluaran Etilena oleh Anak Benih Koko yang Terendarn Selama 28 Hari Perkaitan antara pengeluaran Etilena Batang dengan Perkembangan I1I AWR perla Anak Benih Koko Kesan Perlakuan Etilena Melalui Air Banjir ke atas Perk an UI Keratankeratan Sampel dariperla Anak Benih lmtuk Analisa Pengeluaran Etilena Penieluaran Etilena menaikut Keratankeratan Sampel pada Perlakuan Keela]aman Air 6 em Pengeluaran Etilena mengikut Keratankeratan Sampel pada Perlakuan Kedalaman Air 12 em Pengeluaran Etilena mengikut Keratankeratan Sampel pada Perlakuan Kedalaman Air 24 em Kesan Perlakuan Pengudaraan ke atas Kepekatan Oksigen ke atas Pembentukan Perkembangan LH Perkaitan antara Penaeluaran Etilena Ba Terendam dengan Perkembangan I1I mengikut Perlakuan PengOOaraan (liari ke7 ) Perkaitan antara Pengeluaran Etilena Batang Terendam dengan Perkembangan I1I mengikut Perlakuan PengOOaraan (Hari ke10 ) Kesan Banjir ke atas Aktiviti Selulase Perkembangan UI di bahagian Batang Koko Terendam xiii

15 33 34 Peringkatperi kat Berurutan dalam Pembentukan Ul di Bahaa ian Batang Terendam ADak Benih KOko Illustrasi Skema Menunjukkan TindakbeJas Selulase dalam Pembentukan Ul di ian Batmut Terendam Anak Benih Koko Illustrasi Skeoa Menunjukkan Peranan Btilena dalam Adaptasi Anak Benih Koko terhadap Banjir Illustrasi Penutmaan Kebok Tekanan Keluk Mentmjukkan Berat Daun mengikut Mass Transpirasi Tinui Puncak Etilena menaikut Mass Pemisahan Tinggi Puncak mengilrut K "tarl Etilerm KetUllJ8"tarl Optik (OD) ikut Kepekatan Glukosa XlV

16 SENARAI PLAT PLAT 1 2 Muka surat Pembentukan Perkeml:lanaan 111 AWR plda Bahaai an Batang Terendam ADak Koko Benih Perbezaan di antara AWR (2A) der$m; (i) Akar Biasa (2B); (ii) AWR Telah Berubah menjadi Akar Biasa (2C) Anak Benih Koko yang Dibenjirkan dengan yang Tidak Dibanjirkan memmjukkan Pentbentukan Perkeoibangan I1I Keratan Rentas Koko memmjukkan Perbezaan antara AWR (5A) Akar Biasa (5B) Kesan Per1akuan Banjir terhadap 'IUnbesaran Sistem Altar Anak Benih Koko Pert AItarakar Baru selejbs 30 Hari Banjir Diker Keadaan Anak Benih Koko; ( a ) yang Sedia untuk Dirawat ( 8A) ; (b) Kedudukan Anak Benih yang Sed Diperlakukan dengan Larutan Nutrien (8B) 9 60 Akar 8 60 Keratan Rentas Batang 5 Perbezaan Tempet Keluar bagi AWR SWR }Bia Anak Benih Koko yang Terendam 4 59 Keadaan Tumbesaran Anak 93 Benih Koko selepas 120 Hari Terendam mengikut Kernampuannya Mengeluarkan 11I AWR 97

17 10 Kesan Perlakuan Nutrien (melalui Satu Jalur AWR) Anak Benih terhadap Tumbesaran Koko yang Terendam Kesan Perlakuan Etilena melalui Pembentukan l1l Bpinasti Daun Anak Benih Koko yang Terendam Perlakuan Etilena Meranisang Pembentukan UI, tetapi Tidak Meranisang Penaeluaran AWR 13 Kesan Perlakuan Etilena (melalui Larutan Kul tura) terhadap Pembentukan l1l perla Anak Benih Koko Terendam 15 Kesan Perlakuan Etilena (melalui Kanopi) terhadap Pembentukan W pada Anak Benih Koko Terendam Kesan Kedalaman Air ke atas Pembentukan III AWR perla Anak Benih Koko Kesan Penguiaraan (melalui Larutan Kultur) terhadap 'ludbesaran Pengeluaran Akarakar pada Baru Anak Benih 17 Keratan Rentas Batang Anak Benih Koko memmjukkan Kesan Perlakuan Selulase terhadap Pembentukan W Alat Penaukur Oksigen s digunakan kandungan Oksigen dalam Air XVl 251

18 SlNGKATAN laminocyclopropmelcarboxylie acid AVG Aminoethoxyviny!glycine AWR Adventitious water roots BA Benzil adenin Carboxy methyl cellulose DN8A 3,5dinitrosalicyclie acid Co2+ Ion kobal Lembega Penyatuan PeDallihan Tanah Persekutuan FELDA lanooia Kemajuan Tanah Persekutuan GA Asid giberelik ha Hektar 1M IIrlole3acetie acid UI Lentisel bipertrofid MARDI Institut Malaysia NAWR Nonadventitious Water Roots OD KetUllpfltan optikal RISDA Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebunpekebun Perusahaan Getah SAM Sadenosylmethionine SWR Soil Water Roots/ Akar Air Tanah g Penyelidikan xvii Kemajuan Pertanian Kee i l

19 Abstrak Tesis yaj'lic Dikemukakan kepuja Senat Universi ti Pertanian Malaysia bbai Memenuhi Syarat untuk Memperolehi Ijazah Doktor Falsafah Oleh mid tui BIN Apri l Fakulti Pertanian kajian telah dilalrukan mt'* menyelidiki respons Satu Anak benih koko anak benih berterusan antara 1991 Profesor Madya Dr Raja ltiladidad bin Raja Hanm Penyelia adaptasi ABD JALIL koko seda1am jenis tersebut "Ame1onado" didapati tahan terhadap banjir terhadap banjir 6 em sehinfta lebih daripada respons awal akibat keterencjawm air hari 500 penutupm stomata diduksi keluruhan bahawa kadar datm men\ll"\1[li1)' lebih awal tl'8dbpirasi fotosintesis jqra epinasti, Berdasarkan boleh menul"\dl diambil Akibatnya ttlllbesaran veitetatif pellithasilan berat kerinit terencat xviii Di herlakunya adalah penutupm stomata, terencatnya transpirasi, berlakunya senesens

20 Perlakuan terendam; yana jup Akar (UI) Hipertrofid batani benj ir menyebentan pembentukan Adventisius ( AWR ) Air laltisel di bahaiian keduaduanya merupakan struktur morfoloii dalam meninakatkbn adaptasi BnBk benih koko terpentina terhadap banjir Eksperimeneksperimen Y8Ili berikutnya menyelid iki peranan Ul AWR Pembentukan linear denian pembentukan UI 111 perkembanaannya Anak lebih benih Y8Ili antara tempat sel pertukaran iss AWR holeh persekitaranya berjaya berj JDel'lICeluarkan UI AWR Y8Ili i susunan selsel yana se ai secara didapa ti lebih tahan benjir berbanding Y8Ili l"u8ili JDeIIIi IUlYa berf si AWR UI anak benih Struktur AWR pads anak benih koko didapati ada kaitan eluarkan denian mekanisma pembentukan serta menyerap luas adalah antara air lonaiar sesuai pokok denian nutrien JDellinPatkan ketahanan pokok terhadap bmjir Perlakuan akar, dalam benjir ba julta tkan dalm anak benih koko etilena Peningkatan etilena ini didapati ada kaitan dengan peningkatan enzim selulase pembentukan UI di bahaaian batang etilena eksoien pembentukan didapati meralli88lli terendam aktiviti 111 Perlalruan selulase eksogen merangsang pembentukan LH xix Perlalruan enzim selulase juiea didapati

21 Kepltusan bahawa peninakatan aktiviti c:iindini yana didapati etilena dalaa akibat kajian ini keterendaman meranasamr selulase Enzim ini bertirdak memodifikasikan sel membesarlmn selsel, seterusnya pemecahan selsel membentuk kuupllan se1sel lentisel UI) memmjukkan Kajian ini ballmb keedaan anak benih tererdam diooing menyebal::imn (membentuk anaerobik SemBSa meranasamr ilan laminocyo lopropane lcarboxylio acid (ACe) iaitu peuula mai sintesis etilena yana dialirkan ke atas dalam batana diulah kepeda etilena dapat berhuljuni 00ara xx apabila

22 Abstract of the Thesis Subnitted to the Senate of Universiti Pertanian Malaysia in Fulfilment of the Requi rements for the De of Doctor of Philosophy AND ADAPl'ATIOO SBEDLnm OF (XXX)A ro ( CAC40) FUXl>ING By Ifill) tui BIN ABD JALIL April 1991 Assoc Professor Dr Supervisor bin Raja Faculty Raja HuhmmIad Hartm Agricu1ture An investijeation MlS adaptation of corducted to sttdy the response "Alllelonsdo" cocoa seedlinas to floodillit seedlinas could withstand continous flood of 6 em depth for than 500 stadatal early days AIDollit the early responses to closure, reduced transpiratim, oocurence of leaf closure fl and senescence redi Ptotosynthetic 8ld abecissim Based transpiration, it rate was also reduced arowth and dry weiaht increment were XXl can As a more epinasty, the be deduced also reduced These incltded on result, 8ld stomatal that veaetative

23 Flooding also am Lenticels ( UI) su1:mer ed stem; structures to led the Adventitious both of which formation Roots Water were of Hypertrophied ( AWR ) the on important moililolo ical to increase the adaptation of cocoa seedlinis floodini Subsequent experiments investipted the role of UI AWR as their mechanism of formation and as well 'lhe formation of AWR on cocoa seedlinis were less am developdent related linearly to UI foi"idbtion Seedlinis which produced mo re 111 and more to AWR were tolerant to flood as oaopared to the seedlinas which were succes sful in their production UI are an arranaesnen t loose cells with large air spaces between them LarJre air between exchanie loosely produced cells of the UI in su1meraed stems whereas enabled AWR of spaces ter increased enabled absorption of water am nutrients l to neater tolerance of the seedlinis to fl Fl treatment also increased ethylene content in roots, stem and leaves of the cocoa seedlinas 'I1rls increase was related to increased cellulase enzyme activity am the formation of UI on subderaed portions also increased of the stems ExOienous cellulase activity and ethylene fol"ldbtion treatment of UI application of exo eno\ls cellulase also induced 111 production xxii 1be

24 1he above result of modified fl irrluced the Subsequently, cells (UI findilllts showed that ethylene production as a Jtreater cellulase activity cell walls and increased these cells break to form a formation) 1he sttrlies the cell aroup s ested which sizes of lenticels that anaero bic conditions duril\lt floodinir stimulates the production of lamino cyclopropanelcarl:xjxylic acid which is translocated ( ), upwards in the ethylene on contact with air xxiii an stem ethylene and precursor, converted to

25 BAB 1 PENDAHULUAN Pada masa kini koko (Tbeobroma cacao) merupakan tanaman ketiga terpentinlc di negara ini selepas kelapa sawit getah Keluasan yang ditanam dengan koko meningkat dari 2,940 ha pada tahun 1965 kepada 241,000 ha pada tahun 1984 (Mohd Sharif, 1986) Pada tahun 1984, 147,000 ha (61%) tanaman koko terdapat di Sabah, 80,000 ha (33%) di Semenanjung Malaysia 15,000 ha (6%) di Sarawak Kadar pertumbuhan yang diperhatikan pada dekad yang lepas adalah amat tinicgi di mana keluasan dari tahun bertambah sebanyak sepuluh kali ganda Berdasarkan kadar perkembangan pada masa ini, jumlah kawasan tanaman koko dijangka akan melebihi 400,000 ha pada penghujung abad ini (Mohd Yusuf, 1986) Jadua11 menunjukkan perkembangan kawasan tanaman koko di Malaysia antara tahun Di Semenanjung Malaysia, kawasan utama koko terdapat di kawasan Pantai Barat Semenanjung, juga di kawasan LabisSegamatJasin, Trengganu Tengah, Pahang Tengah Pahang Barat, ianya seg dikembangkan di seluruh pelusuk Semenanjung Malaysia termasuk di Kelantan, Seberang Ferai, Kedah, Perlis Langkawi Di kawasan Pantai Barat SemenanjunlC Malaysia, kebanyakan tanaman koko terdapat di kawasan ir Perak (meliputi kawasan Rutan Melintang Bagan Datoh), Barat Laut Selangor (meliputi kawasan Sabak Bernam, Kuala Seiangor Klang) Johor Barat 1