MANUAL KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN UNIVERSITI MALAYA

Transcription

1 2017

2 MANUAL KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN UNIVERSITI MALAYA KANDUNGAN 1. Pengenalan Kepada Universiti Malaya 1.1 Latar Belakang Universiti Malaya 1.2 Visi dan Misi Universiti Malaya 1.3 Aktiviti Utama Universiti Malaya 1.4 Pengenalan Kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan 2. Pengenalan Kepada Manual dan Polisi 2.1 Objektif Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 2.2 Kelulusan Manual dan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 2.3 Dokumen Terkawal 2.4 Skop Pelaksanaan Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 2.5 Keperluan Perundangan 2.6 Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya 2.7 Polisi Latihan Kebakaran Universiti Malaya 2.8 Terma dan Definisi 3. Tanggungjawab Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan di UM 3.1 Tanggungjawab Pengurusan Universiti Malaya 3.2 Tanggungjawab Ketua Pusat Tanggungjawab 3.3 Tanggungjawab Staf 3.4 Tanggungjawab Pegawai Penyelia 3.5 Tanggungjawab Pelajar 3.6 Tanggungjawab Kontraktor 3.7 Tanggungjawab Pelawat 4. Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan di UM 4.1 Peranan dan Tanggungjawab Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan peringkat Pusat Tanggungjawab 4.2 Peranan dan Tanggungjawab Jawatankuasa Pematuhan Universiti Malaya 5. Pengurusan Risiko dan Keselamatan 5.1 Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC) 5.2 Pelaporan Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan 5.3 Kesiagaan dan Tindakan Kecemasan 6. Latihan dan Maklumat 7. Komunikasi dan Penglibatan 7.1 Komunikasi 7.2 Penglibatan dan Perundingan 8. Penilaian Pematuhan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 9. Penutup

3 LAMPIRAN Lampiran A Carta Organisasi OSH Lampiran B Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Lampiran C Polisi Latihan Kebakaran Universiti Malaya Lampiran D Terma Rujukan Jawatankuasa Pematuhan Lampiran E Terma Rujukan Jawatankuasa Biokeselamatan Keinstitusian Lampiran F Terma Rjukan Jawatankuasa Keinstitusian Biokeselamatan dan Biosekuriti Lampiran G Terma Rujukan Jawatankuasa Keselamatan Sinaran Lampiran H Terma Rujukan Jawatankuasa Perlindungan Data

4 SENARAI PROSEDUR KERJA Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Prosedur Jawatankuasa Keselamatan & Kesihatan Pengurusan Keselamatan Kontraktor dan Jentera Prosedur Pemilikan Kad Hijau CIDB bagi Staf UM Prosedur Permit Menjalankan Kerja Pembinaan (PTW) Prosedur Pendaftaran dan Pembaharuan Jentera yang Memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Pengurusan Premis Makanan Prosedur Koordinasi Pengurusan Premis Makanan di Universiti Malaya Pengurusan Risiko dan Pencegahan Kemalangan Prosedur Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC) Prosedur Pemberitahuan Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan Penyakit, Penyakit Pekerjaan serta Penyiasatan Pengurusan Tindakan Kecemasan Prosedur Kesiagaan dan Tindakan Kecemasan Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan - Bencana Banjir Universiti Malaya Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan - Bencana Jerebu Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan Biologi Prosedur Pengendalian Bahan Biologi Berisiko Pengurusan Keselamatan Radiasi Prosedur Perlesenan Dan Pemilikan Punca Sinaran Pengurusan Keselamatan Kimia Prosedur Pengutipan Sisa Terjadual Prosedur Daftar Bahan Kimia Prosedur Pelabelan Bahan Kimia

5 MANUAL KESELAMATAN & KESIHATAN PEKERJAAN UM 1.0 MAKLUMAT MENGENAI UNIVERSITI MALAYA 1.1 Latar Belakang Universiti Malaya Sejarah Universiti Malaya bermula dengan penubuhan di Singapura sebagai sebuah institusi kebangsaan bagi memenuhi keperluan pendidikan tinggi di Persekutuan Tanah Melayu dan Singapura. Dalam dekad pertama penubuhannya, perkembangan universiti ini amat pesat hingga tertubuhnya dua bahagian berautonomi pada tahun 1959, iaitu satu di Singapura, dan satu lagi di Kuala Lumpur. Pada 1 Januari 1962, bahagian yang ditempatkan di Kuala Lumpur telah diiktiraf sebagai sebuah universiti kebangsaan yang diberi nama Universiti Malaya melalui Akta Universiti Malaya No. 44 Tahun institusi pengajian tinggi yang pertama di negara ini. Universiti Malaya telah merayakan 100 tahun penubuhannya pada 16 Jun Universiti komprehensif ini berjaya mencapai kedudukan 114 tercemerlang di dunia dalam QS World University Rankings Visi Dan Misi Universiti Malaya Visi Untuk menjadi sebuah institusi pengajian tinggi yang ternama di peringkat antarabangsa dalam penyelidikan, inovasi, penerbitan dan pengajaran. Misi Untuk memajukan ilmu pengetahuan dan pembelajaran melalui penyelidikan dan pendidikan berkualiti untuk negara dan kemanusiaan. 1.3 Aktiviti Utama Universiti Malaya Universiti Malaya mempunyai dua aktiviti teras: (a) (b) Pengajaran dan pembelajaran. Penyelidikan dan pengembangan ilmu. 1.4 Pengenalan Kepada Pejabat Keselamatan Dan Kesihatan (OSH) Selaras dengan keperluan perundangan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 (Akta 514), Unit Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (UKKP) telah dibentuk di bawah Pejabat Pendaftar pada tahun Unit ini kemudiannya telah dinaiktaraf kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan pada tahun Secara am, tanggungjawab utama pejabat ini adalah untuk menyediakan panduan dan memantau keselamatan dan kesihatan pekerjaan di kalangan komuniti kampus, termasuklah staf, pelajar, pelawat dan kontraktor yang berurusan dengan Universiti Malaya. Untuk tujuan ini, Pejabat OSH bertanggungjawab untuk: (a) menggalakkan dan meningkatkan keselamatan dan kesihatan di Universiti; (b) memastikan pematuhan kepada keperluan perundangan yang berkaitan, dan (c) memberi nasihat kepada Pengurusan Universiti dalam perkara berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. 1

6 Selaras dengan tanggungjawab yang disenaraikan di atas, pejabat ini memainkan peranan utama dalam aspek berikut: Keselamatan Tempat Kerja (Work Place Safety) Keselamatan Kimia (Chemical Safety) Keselamatan Biologi (Biosafety) Keselamatan fizikal (Physical Safety) Keselamatan Radiasi (Radiation Safety) Keselamatan Pembinaan dan Jentera (Construction and Machineries Safety) Sisa Bahan Berbahaya (Hazardous Waste) Tindakan Kecemasan (Emergency Response) Kebersihan Makanan (Food Hygiene) Pengurusan Kesinambungan Perniagaan (Business Continuity Management) Objektif kualiti OSH adalah: (a) meningkatkan tahap kesedaran umum terhadap fungsi Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) serta aktivitinya dengan mengadakan pameran, kempen atau taklimat kesedaran sekurang-kurangnya dua (2) kali setahun untuk staf dan pelajar Universiti Malaya. (b) Menjalankan kursus/latihan, bengkel teknikal untuk memenuhi keperluan organisasi sekurang-kurangnya dua belas (12) kali setahun. (c) Memastikan sekurang-kurangnya 70% maklum balas pelanggan yang diterima oleh Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) diambil tindakan dan dimaklumkan kepada pengadu dalam tempoh tujuh (7) hari bekerja Carta organisasi OSH adalah seperti di Lampiran A. 2.0 PENGENALAN KEPADA MANUAL DAN POLISI 2.1 Objektif Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (MKKP) Selaras dengan keperluan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 Manual dan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan UM disediakan sebagai satu panduan berkaitan hal-hal keselamatan dan kesihatan pekerjaan kepada semua staf, pelajar, kontraktor dan pelawat yang berurusan dengan Universiti Malaya Objektif manual ini adalah untuk: (a) menjelaskan Undang-Undang, Peraturan, Prosedur dan Garis Panduan (jika berkaitan) yang perlu dipatuhi oleh semua PTj; (b) menyediakan panduan dan prosedur kerja berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan untuk dilaksanakan di semua PTj; (c) memupuk dan menggalakkan tingkah laku kerja selamat dan sihat sebagai satu amalan kerja di Universiti Secara kesimpulan, MKKP UM ini menetapkan prosedur dalam menjalankan aktiviti atau kerja berkaitan pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan di UM. Manual ini juga bertujuan membantu staf, pelajar, kontraktor dan pelawat yang berurusan dengan UM untuk mendapatkan maklumat agar produktiviti dan kelangsungan kerja dapat diteruskan. 2

7 2.2 Kelulusan Manual dan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Manual dan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya hendaklah diluluskan kegunaannya oleh Pengurusan Tertinggi Universiti Malaya. 2.3 Dokumen Terkawal Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya dikategorikan sebagai DOKUMEN TERKAWAL dan semua prosedur kerja yang terkandung di dalamnya adalah tertakluk kepada Akta dan Peraturan negara yang sedang berkuatkuasa pada masa ini. 2.4 Skop Pelaksanaan Manual ini disediakan sebagai rujukan untuk semua Pusat Tanggungjawab. MKKP hendaklah diterimapakai di dalam persekitaran kawasan kampus induk UM (kecuali Pusat Perubatan UM), kampus cawangan Nilam Puri dan Pusat Penyelidikan di luar kampus induk UM Universiti Malaya juga telah menerima pensijilan MS ISO 9001 (Quality Management System) bagi semua proses teras yang dijalankan mulai tahun Di bawah keperluan MS ISO 9001:2015, pengurusan risiko adalah satu elemen baharu. Selaras dengan keperluan ini, pihak pengurusan Universiti telah meluluskan Rangka Kerja Pengurusan Risiko untuk diterimapakai pada tahun Pengurusan Risiko UM secara keseluruhan termasuk aspek keselamatan dan kesihatan akan dibincangkan dalam Mesyuarat Kajian Semula Pengurusan yang diadakan sekali setiap tahun dan dipengerusikan oleh Naib Canselor Manual ini menyumbang dan memperkukuhkan pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerjaan UM dan tidak sekali memansuhkan mana-mana manual lain dan Rangka Kerja Pengurusan Risiko UM. 2.5 Keperluan Undang-Undang Dalam melaksanakan peranan dan fungsi keselamatan dan kesihatan pekerjaan, perundangan yang telah diluluskan oleh negara ini dirujuk dan digunakan sebagai asas dalam penyediaan setiap prosedur kerja keselamatan dan kesihatan pekerjaan Antara perundangan yang dirujuk adalah: Akta Kilang dan Jentera 1967 Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 Akta Keselamatan dan Kesihatan, 1994 Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan (Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan) 1996 Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan (Penggunaan dan Standard Pendedahan Bahan Kimia kepada Kesihatan) 2000 Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan) 2004 Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan (Pengelasan, Pelabelan dan Helaian Data Keselamatan Bahan Kimia Berbahaya) 2013 Akta Makanan 1983 Peraturan-peraturan Kebersihan Makanan 2009 Akta Perlesenan Tenaga Atom 1984 Akta Pencegahan Dan Pengawalan Penyakit Berjangkit

8 Akta Perkhidmatan Bomba 1988 Akta Biokeselamatan 2007 Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia, 1994 Peraturan-peraturan Kebersihan Makanan 2009 (Kementerian Kesihatan Malaysia) Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 Undang-undang Kecil Perlesenan Petempatan Makanan (Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur) 2016 (Dewan Bandaraya Kuala Lumpur) Arahan 20, Majlis Keselamatan Negara 2016 Peruntukan Akta dan Peraturan lain yang diluluskan oleh Kerajaan Malaysia juga akan dirujuk dari masa ke semasa. 2.6 Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan UM disediakan selaras dengan keperluan Seksyen 16, Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Polisi Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan UM pertama telah dipersetujui dan ditandatangani oleh Naib Canselor pada 7 Mac Polisi sediada ini telah dikaji semula pada tahun Pengemaskinian kepada polisi tersebut telah diluluskan oleh Jawatakuasa Pengurusan dalam mesyuaratnya pada 11 Oktober Polisi ini boleh dicapai di laman web UM di alamat dan dipaparkan di tempat strategik yang sesuai supaya mudah dicapai/dibaca oleh orang ramai. Salinan polisi adalah seperti di Lampiran B Tujuan polisi ini adalah untuk menyatakan secara bertulis komitmen Naib Canselor Universiti Malaya dengan kerjasama pengurusan dan semua staf Universiti Malaya, sejauh mana praktik, untuk mewujud dan mengekalkan persekitaran kerja yang selamat dan sihat bagi komuniti kampus Polisi ini akan digunakan sebagai panduan oleh pihak pengurusan dan Ketua PTj untuk merancang, membangun, melaksana dan menambahbaik program dan aktiviti yang akan dijalankan dari semasa ke semasa supaya: (a) mematuhi keperluan perundangan berkaitan dan mana-mana keperluan Universiti yang lain; (b) mengelakkan atau mengurangkan kemalangan dan masalah kesihatan pekerjaan di tempat kerja; (c) memastikan tempat kerja adalah selamat dan tidak memudaratkan kesihatan; (d) menyediakan sumber, latihan, maklumat, arahan, proses kerja serta penyeliaan yang mencukupi untuk staf menjalankan kerja harian secara selamat dengan cara yang sihat; dan (e) menjalankan penambahbaikan secara berkala bagi proses kerja yang disediakan untuk makluman dan rujukan semua pihak berkaitan Polisi ini akan diteliti dari semasa ke semasa untuk penambahbaikan atau dipinda sekiranya terdapat perubahan dalam organisasi. Staf akan dimaklumkan sekiranya terdapat sebarang perubahan dalam polisi ini. 4

9 2.7 Polisi Latihan Kebakaran Universiti Malaya Pengurusan Universiti Malaya menyedari bahawa kebakaran adalah risiko utama kepada kehidupan staf, pelajar dan orang ramai yang berkunjung ke Universiti. Pihak Universiti akan sentiasa memastikan keselamatan kebakaran menjadi keutamaan di semua kawasan di bawah kawalannya. Latihan kebakaran ialah satu cara untuk mengurangkan risiko ke atas nyawa di samping melindungi aset Universiti Pengurusan Universiti Malaya akan memastikan, setakat yang praktik, bahawa latihan kebakaran akan dirancang dan dilaksanakan berdasarkan kepada keperluan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994, Akta Perkhidmatan Bomba 1988 dan Undang-undang Kecil Bangunan Seragam Polisi ini bertujuan untuk menyediakan satu kerangka mengenai pengurusan latihan kebakaran yang akan dilaksanakan sebagai satu langkah bagi melindungi nyawa dan aset Universiti Objektif Polisi - objektif-objektif utama latihan kebakaran adalah untuk mentaksir keberkesanan perkara-perkara seperti berikut: (a) Kesiagaan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) serta komponen-komponen yang berkaitan dalam struktur tersebut; (b) Meningkatkan tahap kerja berpasukan ERT dengan organisasi-organisasi lain yang terlibat; (c) Pematuhan bangunan terhadap kawalan mengenai bahaya-bahaya kebakaran; (d) Kesesuaian prosedur pengungsian bagi mereka yang memerlukan bantuan khusus ketika pengungsian; (e) Membiasakan penghuni dengan cara alternatif untuk keluar dari bangunan; dan (f) Memberi pengalaman yang mempunyai nilai tambah kepada pelajar mengenai keselamatan kebakaran Skop Polisi - Latihan kebakaran diadakan untuk setiap kompleks bangunan akademik dan bukan akademik yang melibatkan semua staf dan pelajar yang menghuni kompleks tersebut. Kontraktor yang bekerja bagi pihak, atau pada harta yang dimiliki oleh, Universiti Malaya akan diberi maklumat yang mencukupi mengenai keselamatan kebakaran dan mesti mematuhi polisi ini dan mematuhi semua arahan yang diberikan kepada mereka dalam hal keselamatan kebakaran. Kontraktor juga perlu memastikan bahawa semua staf di bawah tanggungjawab mereka memahami dan mematuhi sepenuhnya polisi ini Kebertanggungjawaban Terhadap Polisi (a) Pengurusan Universiti Malaya menerusi semua PTj di bawahnya perlu sentiasa bersedia untuk memenuhi segala objektif dan perkara yang terdapat dalam polisi ini. 5

10 (b) Pengurusan setiap PTj mempunyai tanggungjawab untuk memenuhi segala objektif dan perkara yang terdapat dalam polisi ini berdasarkan fungsi yang dipertanggungjawabkan. (c) Semua staf dan pelajar mempunyai tanggungjawab untuk mematuhi serta memberi sepenuh kerjasama terhadap pelaksanaan polisi ini Polisi Latihan Kebakaran UM lengkap adalah seperti di Lampiran C. 2.8 Terma Dan Definisi Bagi tujuan rujukan manual ini, terma dan definisi yang digunakan adalah: (a) Audit Satu proses yang sistematik, bebas dan didokumenkan untuk mendapatkan bukti dan penilaian untuk menentukan tahap pematuhan perundangan berkenaan. (b) Hazard Punca, situasi atau tindakan yang berpotensi untuk memudaratkan sama ada kecederaan atau gangguan kesihatan, kerosakan harta, kerosakan persekitaran tempat kerja atau kombinasi di antaranya. (c) Insiden Kejadian yang berkaitan dengan pekerjaan yang boleh menyebabkan kecederaan, masalah kesihatan atau kematian. Nota: (1) Kemalangan adalah satu insiden yang menyebabkan kecederaan, kurang sihat (ill health) atau kematian. (2) Insiden adalah dimana tiada kecedraan atau kemalangan berlaku. Boleh juga dirujuk sebagai near miss, near hit atau kejadian berbahaya. (3) Kecemasan adalah satu jenis insiden tertentu (d) Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan PTj (JKK PTj ) Satu jawatankuasa pada peringkat PTj yang terdiri daripada wakil pekerja dan wakil pengurusan yang ditubuhkan dan berfungsi berdasarkan perundangan Peraturanperaturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaaan (Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan) 1996 dan dipengerusikan oleh Ketua PTj. (e) Kemalangan Merujuk kepada suatu kejadian yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja yang mengakibatkan kecederaan maut atau kecederaan tidak maut. (f) Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan Merujuk kepada keracunan atau penyakit yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja dan termasuk dalam kelas yang dinyatakan dalam Jadual 3, Peraturan- Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan (2004). (g) Ketua PTj Merujuk kepada Naib Canselor/ Timbalan Naib Canselor/ Pendaftar/ Bendahari/ Ketua Pustakawan/ Dekan dan Pengarah PTj Akademik. (h) Kontraktor Seseorang atau sesebuah organisasi yang dilantik (termasuk pekerja-pekerjanya) untuk menyediakan perkhidmatan kepada UM mengikut spesifikasi, terma dan keadaan yang telah dipersetujui. Kontraktor termasuk pembekal dan pengusaha. 6

11 (i) Mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan Satu mesyuarat yang terdiri daripada ahli Pengurusan Universiti dan Ketua PTj yang dipengerusikan oleh Naib Canselor. Perkara mengenai Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan adalah salah satu dari agenda yang dipertimbangkan dalam mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan. (j) Naib Canselor Ketua pegawai eksekutif dan akademik bagi Universiti yang dilantik menurut peruntukan subseksyen 12(1) Perlembagaan Universiti Malaya. (k) OSH Merujuk kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (Office of Safety & Health) UM. (l) Orang Yang Kompeten (OYK) Seseorang yang telah menghadiri kursus dan latihan yang bersesuaian dan mempunyai pengetahuan yang mencukupi serta berpengalaman dan berkemahiran untuk melaksanakan tugas yang spesifik. (m) Pasukan Tindakan Kecemasan (PTK) Merujuk kepada pasukan yang ditubuhkan di sebuah kompleks bangunan (gabungan beberapa bangunan yang menempatkan satu (1) atau lebih PTj Akademik atau Bukan Akademik) bagi mengambil tindakan awal dalam satu-satu kejadian kecemasan khususnya untuk menyelamatkan nyawa di samping memberi keutamaan keselamatan semasa bertindak seperti keselamatan nyawa, penyelamat, aset/harta benda dan alam sekitar. (n) Pelajar Merujuk kepada seseorang pelajar berdaftar yang sedang mengikuti kursus yang ditawarkan oleh Universiti Malaya dan disenaraikan dalam daftar pelajar Universiti. (o) Pegawai Penyelia Kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan oleh staf lain, kontraktor dan pelajar. (p) Pelawat Seseorang atau sesebuah organisasi yang mengadakan lawatan ke kawasan UM atau berurusan dengan UM. (q) Penaksiran Risiko Merujuk kepada proses penilaian risiko kepada keselamatan dan kesihatan yang timbul daripada hazard di tempat kerja. (r) Pengurusan Risiko Merujuk kepada prosedur keseluruhan yang berkaitan dengan mengenalpasti hazard, menaksir risiko, menetapkan langakh kawalan dan menyemak hasil. (s) Pengurusan Universiti Pengurusan Universiti terdiri daripada Naib Canselor, Timbalan-Timbalan Naib Canselor, Pendaftar, Bendahari, Ketua Pustakawan dan Pengarah Pusat Perubatan Universiti Malaya. (t) Kejadian Berbahaya Merujuk kepada suatu kejadian yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja dan termasuk dalam kelas yang dinyatakan dalam Jadual 2 di bawah Peraturan- Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan)

12 (u) Kelengkapan Pelindung Diri (PPE) Merujuk kepada apa-apa kelengkapan yang dipakai atau digunakan oleh orang bekerja dimana akan melindunginya daripada risiko kesihatan atau keselamatan. (v) Pusat Tanggungjawab (PTj) Merangkumi PTj Akademik yang terdiri daripada Akademi/Fakulti/Institusi/Pusat dan PTj Bukan Akademik. PTj Bukan Akademik merujuk kepada: Naib Canselor dan unit-unit di bawah penyeliaannya, Timbalan Naib Canselor (Akademik & Antarabangsa) dan unit-unit di bawah penyeliaannya, Timbalan Naib Canselor (Hal Ehwal Pelajar & Alumni) dan Kolej-kolej Kediaman, Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan & Inovasi) dan unit-unit di bawahnya, Timbalan Naib Canselor (Pembangunan) dan jabatan di bawahnya, Pendaftar dan unit di bawahnya, Pejabat Bendahari dan Perpustakaan Utama dan semua cawangan perpustakaan. (w) Risiko Merujuk kepada gabungan faktor kemungkinan berlakunya sesuatu kejadian berhazard dalam sesuatu tempoh khusus yang ditetapkan atau dalam keadaan yang ditetapkan dengan faktor keterukannya iaitu kecederaan atau kesan buruk ke atas keselamatan manusia, harta, alam sekitar atau gabungan mana-mana daripada ini yang disebabkan oleh kejadian tersebut. (x) Staf Semua kategori kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya (y) Tempat Kerja Merujuk kepada premis tempat staf bekerja atau premis yang digunakan bagi penyimpanan loji atau bahan. 3.0 TANGGUNGJAWAB KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN DI UM 3.1 Tanggungjawab Pengurusan Universiti Pengurusan Universiti akan memberi komitmen, seberapa praktik yang boleh bagi: (a) menyediakan dan seberapa kerap yang sesuai mengkaji semula pernyataan bertulis dasar berkenaan dengan keselamatan dan kesihatan pekerja. (b) memastikan sumber disediakan untuk membangun, melaksana, menyenggara dan menambahbaik keselamatan dan kesihatan di UM. Sumber yang dimaksudkan termasuklah sumber manusia, kewangan, latihan, kemudahan infrastruktur dan teknologi. (c) Menentukan peranan, mengagihkan tanggungjawab dan akauntabiliti serta menurun kuasa untuk memudahcara pengurusan keselamatan dan kesihatan yang berkesan. (d) Menimbang apa-apa laporan yang diterima daripada JKK PTj atau laporan audit yang disediakan oleh juru audit keselamatan dan kesihatan atau mana-mana agensi kerajaan yang lain mengenai keselamatan dan kesihatan pekerjaan Naib Canselor merupakan orang yang bertanggungjawab di bawah perundangan ke atas semua perkara keselamatan dan kesihatan di Universiti Malaya termasuk 8

13 mempertimbang dan membincangkan agenda keselamatan dan kesihatan pekerjaan dalam mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan/Pengarah. 3.2 Tanggungjawab Ketua Pusat Tanggungjawab Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) adalah bertanggungjawab untuk: (a) memastikan tempat kerja untuk staf dan orang lain adalah bebas dari hazard yang menyebabkan atau boleh menyebabkan kemalangan atau kejadian berbahaya. (b) Memastikan keperluan perundangan dan prosedur kerja keselamatan dan kesihatan pekerjaan dimaklumkan kepada semua staf PTj untuk dipatuhi. (c) Memastikan sumber yang mencukupi disediakan untuk pelaksanaan keselamatan dan kesihatan pekerjaan di PTj. (d) Mempengerusikan mesyuarat JKK PTj, atau menurun kuasa kepada wakil yang telah dilantik selepas mesyuarat sulung. Ketua PTj masih bertanggungjawab sepenuhnya ke atas keselamatan dan kesihatan pekerjaan di PTj. (e) Memastikan keperluan peralatan PPE yang mencukupi disediakan dan diselenggara supaya berfungsi dengan baik. (f) Menyedia dan mengemukakan laporan keselamatan dan kesihatan (termasuk statistik mengenai insiden, kemalangan dan bilangan hari cuti sakit berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan) secara berkala kepada OSH untuk dibincangkan dalam mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan/Pengarah (jika perlu). Data pelaporan akan digunakan sebagai asas untuk penambahbaikan. (g) Memastikan staf dan pelajar mendapat latihan keselamatan yang sewajarnya serta maklumat keselamatan dan kesihatan pekerjaan dimaklumkan kepada mereka termasuk pelawat dan kontraktor. (h) Menggunakan saluran dan kaedah komunikasi sedia ada untuk perbincangan antara pengurusan dengan staf untuk meningkatkan keselamatan dan kesihatan pekerjaan di tempat kerja. (i) Memastikan keanggotaan semua jawatankuasa berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan dipaparkan dalam laman web dan papan notis PTj. 3.3 Tanggungjawab Staf Staf adalah bertanggungjawab untuk: (a) membaca dan memahami polisi keselamatan dan kesihatan pekerjaan UM. (b) Mematuhi keperluan perundangan serta prosedur kerja UM di tempat kerja semasa bertugas, termasuk tempat kerja di luar kawasan kampus induk. (c) Menggunakan PPE yang sesuai semasa menjalankan tugas di tempat kerja. (d) Melaporkan sebarang hazard, insiden dan kemalangan kepada JKK PTj. (e) Melaporkan sebarang kemalangan, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan dan penyakit pekerjaan kepada JKK PTj. 9

14 (f) Melaporkan cuti sakit berkaitan dengan KKP (termasuk keracunan dan penyakit berjangkit) kepada JKK PTj. (g) Mengambil tahu dan mematuhi prosedur kecemasan dan mematuhi arahan yang diberikan oleh Pasukan Tindakan Kecemasan. (h) Bekerjasama dengan JKK PTj apabila diperlukan. (i) Bertanggungjawab bagi keselamatan dan kesihatan diri sendiri dan orang lain yang mungkin terjejas/dipengaruhi oleh tindakan anda. 3.4 Tanggungjawab Pegawai Penyelia Pegawai Penyelia memikul tanggungjawab sebagai staf di samping menjalankan tugas dalam: (a) Memastikan staf lain, kontraktor dan pelajar di bawah seliaan mendapat latihan yang sewajarnya dalam perkara berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. (b) Mengambil tindakan terhadap sebarang hazard, keadaan tidak selamat, insiden, kemalangan dan melaporkan kepada JKK PTj. (c) Membantu JKK PTj menjalankan pemeriksaan keselamatan dan kesihatan pekerjaan di tempat kerja secara aktif. (d) Membantu JKK PTj menjalankan penyiasatan terhadap laporan insiden (termasuk kemalangan) dan hazard di tempat kerja di bawah bidang masingmasing. (e) Memastikan staf lain, kontraktor dan pelajar di bawah seliaan memakai PPE yang sesuai semasa menjalankan tugas di tempat kerja. (f) Memastikan staf lain, kontraktor dan pelajar di bawah seliaan mengetahui dan mematuhi prosedur kecemasan serta mematuhi arahan yang diberikan oleh Pasukan Tindakan Kecemasan. 3.5 Tanggungjawab Pelajar Pelajar bertanggungjawab memastikan: (a) Membaca dan mematuhi prosedur keselamatan Universiti Malaya semasa berada di dalam kawasan kampus UM. (b) Membawa diri secara bertangungjawab semasa menjalankan aktiviti di makmal/klinik. Terdapat makmal /klinik yang mempunyai prosedur kerja khusus yang perlu dipatuhi semasa penggunaan bahan dan peralatan khas. (c) Menggunakan PPE dan alat keselamatan dengan betul. (d) Membaca dan mematuhi prosedur kecemasan serta mematuhi arahan yang diberikan oleh staf atau Pasukan Tindakan Kecemasan. (e) Melapor hazard, insiden dan kemalangan (termasuk kecederaan dan cuti sakit akibat kerja/aktiviti penyelidikan/pengajaran) kepada Pegawai Penyelia. (f) Mengikuti taklimat, latihan, kursus dan lain-lain aktiviti KKP yang diarahkan dari semasa ke semasa. 10

15 3.6 Tanggungjawab Kontraktor Kontraktor mempunyai tanggungjawab untuk: (a) mematuhi keperluan perundangan KKP dan keperluan-keperluan UM semasa menjalankan kerja di UM. (b) Kerja-kerja pembinaan perlu mengikuti sistem permit menjalankan kerja (Permit To Work). (c) Menggunakan cara kerja/ kaedah kerja yang selamat. (d) Peralatan dan bahan yang digunakan tidak membawa risiko terhadap mereka dan staf, pelajar dan pelawat UM. (e) Melapor semua kecederaaan, insiden dan kemalangan dengan segera kepada pihak berkuasa UM, iaitu Pegawai Penyelia UM di PTj. (f) Melaporkan semua hazard, kecederaaan, insiden dan kemalangan kepada JKKP. (g) Memastikan semua pekerja di bawah seliaan mereka adalah kompeten menjalankan tugas dan mempunyai pengalaman serta kelayakan yang sesuai (termasuk mempunyai kompetensi untuk tugas tersebut). (h) Memastikan arahan kerja lengkap diberi kepada pekerja dan menyelia mereka dengan rapi. (i) Memaklumkan kepada pihak berkuasa UM, iaitu staf yang menyelia di PTj, sekiranya terdapat isu atau bakal menjadi isu keselamatan dan kesihatan pekerjaan dengan segera. (j) Mengambil perhatian dan mematuhi prosedur kecemasan serta mematuhi arahan yang diberikan oleh Pasukan Tindakan Kecemasan. (k) Bertanggungjawab bagi keselamatan dan kesihatan diri sendiri dan orang lain yang mungkin terjejas/dipengaruhi oleh tindakan anda. 3.7 Tanggungjawab Pelawat Pelawat bertanggungjawab untuk: (a) Membawa diri secara bertangungjawab semasa berada dalam kawasan kampus UM. (b) Mematuhi prosedur kecemasan dan arahan yang diberikan oleh Pasukan Tindakan Kecemasan. 4.0 PENGURUSAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN DI UM Mekanisme utama pengurusan keselamatan dan kesihatan di UM adalah menerusi Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan di Pusat Tanggungjawab yang telah dibentuk dengan peranan dan tanggungjawab khusus untuk melaksana, mengambil tindakan susulan, memantau dan menambahbaik proses keselamatan dan kesihatan pekerjaan di Universiti Malaya. 11

16 4.1 Peranan dan Tanggungjawab Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pusat Tanggungjawab Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan PTj dipengerusikan oleh Ketua PTj berkenaan. Pegawai gred terkanan atau yang berpengalaman dalam bidang keselamatan dan kesihatan pekerjaan di PTj hendaklah dilantik sebagai setiausaha Terma rujukan jawatankuasa adalah seperti berikut: (a) Membantu dalam pembuatan kaedah-kaedah keselamatan dan kesihatan pekerjaan dan sistem kerja selamat. (b) Mengkaji semula keberkesanan program keselamatan dan kesihatan di PTj. (c) Memastikan penaksiran hazard dan penganalisan risiko yang berkaitan dilakukan untuk mendapatkan pengukuran bagi sesuatu hazard yang telah dikenal pasti, serta menyediakan kaedah bagi mengawal risiko berkaitan. (d) Menjalankan penyiasatan dengan seberapa segera selepas apa-apa kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan yang berlaku di tempat kerja di PTj dan menyediakan satu laporan dengan cadangan tindakan penambahbaikan. (e) menjalankan kajian mengenai trend kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan yang berlaku di tempat kerja di PTj, dan melaporkan kepada OSH apa-apa keadaan atau amalan yang tidak selamat atau tidak sihat bersama-sama dengan cadangan tindakan pembaikan. (f) Sentiasa mengkaji semula langkah-langkah yang diambil untuk memastikan keselamatan dan kesihatan pekerjaan staf yang bekerja di tempat kerja di PTj berkenaan. (g) Hendaklah menjalankan pemeriksaan tempat kerja sekurang-kurangnya tiga bulan sekali untuk menentukan jika terdapat apa-apa yang memudaratkan keselamatan dan kesihatan staf di tempat kerja tersebut. Jika pada pandangan jawatankuasa terdapat keadaan yang memudaratkan keselamatan dan kesihatan mana-mana staf di PTj, maka hendaklah merekodkan butir-butir tentang hal tersebut dan membuat cadangan langkahlangkah pemulihan dalam suatu laporan. (h) Hendaklah cuba menyelesaikan apa-apa perkara yang disebut dalam perenggan (g) dan, jika tidak berupaya berbuat demikian hendaklah mengemukakan laporan kepada OSH untuk dibawa kepada perhatian Naib Canselor supaya menjalankan suatu pemeriksaan tempat kerja itu. (i) Hendaklah menyiasat aduan mengenai keselamatan dan kesihatan pekerjaan yang diterima oleh PTj. Sila rujuk prosedur Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Universiti Malaya Keanggotaan jawatankuasa ini hendaklah mempunyai ahli dari kalangan wakil pengurusan dan wakil pekerja dalam bilangan yang sama. Jika 100 orang pekerja atau kurang, minima 2 wakil pengurusan dan 2 wakil pekerja. Jika 100 orang pekerja atau lebih, minima 4 wakil pengurusan dan 4 wakil pekerja. 12

17 4.1.4 Jawatankuasa hendaklah bermesyuarat seberapa kerap yang perlu selaras dengan risiko yang menyertai jenis kerja di tempat kerja tetapi hendaklah bermesyuarat tidak kurang daripada tiga bulan sekali. Walau bagaimanapun, suatu mesyuarat hendaklah dipanggil dengan serta merta jika berlaku kemalangan yang mengakibatkan kehilangan nyawa atau kecederaan badan yang serius kepada mana-mana orang, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya atau apa-apa situasi lain yang memerlukan perhatian serta merta supaya dapat dipastikan keselamatan dan kesihatan staf dan orang lain di tempat kerja Kuorum bagi setiap mesyuarat jawatankuasa hendaklah terdiri diri daripada Pengerusi, Setiausaha dan tidak kurang daripada satu perdua baki ahli jawatankuasa yang hadir Jawatankuasa boleh membentuk jawatankuasa kecil untuk membantu JKK dalam melaksanakan fungsi-fungsinya Jawatankuasa boleh menjemput mana-mana orang yang terlibat dalam atau mempunyai pengetahuan tentang apa-apa kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan yang berlaku di tempat kerja untuk menghadiri mana-mana mesyuarat yang akan membincangkan perkara itu Jawatankuasa juga boleh menjemput mana-mana orang lain untuk menghadiri mana-mana mesyuarat untuk membincangkan apa-apa perkara berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan Tanggungjawab Setiausha adalah seperti berikut: (a) Membantu Pengerusi dalam perancangan dan pelaksanaan aktiviti keselamatan dan kesihatan perkerjaan di PTj. (b) Menyedia dan menghantar agenda dan minit mesyuarat jawatankuasa kepada ahli di PTj dan salinan kepada OSH dalam tempoh dua minggu dari tarikh mesyuarat diadakan. (c) Merancang pelaksanaan mesyuarat jawatankuasa: secara berkala (sekurang-kurangnya sekali setiap tiga bulan) apabila kemalangan berlaku di PTj (d) Mengkordinasikan dan menetapkan tarikh pemeriksaan tempat kerja. (e) Menyediakan laporan pemeriksaan tempat kerja. Hasil dapatan laporan termasuk tindakan susulan hendaklah dibincangkan dalam mesyuarat jawatankuasa. Satu salinan laporan pemeriksaan tempat kerja hendaklah dikemukakan ke OSH. (f) Mengemukakan usul (jika ada) melalui OSH untuk dipertimbangkan oleh Jawatankuasa Pengurusan UM atau mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan. (g) Mengambil tindakan susulan yang telah diputuskan dalam mesyuarat Jawatankuasa Pengurusan UM dan mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan. 13

18 (h) Menyimpan dan mengemaskini semua rekod berkaitan dengan keperluan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. 4.2 Peranan dan Tanggungjawab Jawatankuasa Pematuhan Universiti Malaya Jawatankuasa Pematuhan Universiti Malaya (UMCC) telah dibentuk dengan kelulusan mesyuarat Pengurusan Universiti Malaya pada 10 September Pejabat Keselamatan dan Kesihatan merupakan sekretariat kepada UMCC Jawatankuasa ini mempunyai tanggungjawab untuk membangunkan dan mengesyorkan dasar, peraturan dan program pematuhan secara keseluruhan untuk Universiti. Jawatankuasa ini juga bertanggungjawab untuk memastikan pelaksanaan yang berkesan di seluruh universiti dan memantau prestasi universiti dalam perkara berkaitan pematuhan. Terma rujukan jawatankuasa ini adalah seperti di Lampiran D Aktiviti-aktiviti UMCC terdiri daripada menyokong penyelarasan, pengurusan, dan pemantauan risiko-risiko yang dikaitkan dengan undang-undang kebangsaan dan antarabangsa, keperluan peraturan, piawaian dan garis panduan yang membantu untuk memastikan semua risiko kepatuhan yang penting ditangani dan diuruskan dengan berkesan Untuk tujuan ini, empat jawatankuasa kecil telah ditubuhkan di Universiti Malaya bagi mematuhi akta dan dasar di Malaysia seperti berikut: (a) Jawatankuasa Biokeselamatan Keinstitusian (IBC) bagi mematuhi Akta Biokeselamatan Terma rujukan jawatankuasa seperti di Lampiran E. (b) Jawatankuasa Keinstitusian Biokeselamatan dan Biosekuriti (IBBC) bagi mematuhi Laboratory Biosafety and Biosecurity Policy and Guideline di bawah Kementerian Kesihatan Malaysia. Terma rujukan jawatankuasa seperti di Lampiran F. (c) Jawatankuasa Keselamatan Sinaran bagi mematuhi Akta Perlesenan Tenaga Atom Terma rujukan jawatankuasa seperti di Lampiran G. (d) Jawatankuasa Perlindungan Data bagi mematuhi Akta Perlindungan Data Peribadi Terma rujukan jawatankuasa seperti di Lampiran H. 5.0 PENGURUSAN RISIKO KESELAMATAN DAN KESIHATAN 5.1 Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC) Pengurusan risiko keselamatan dan kesihatan dilaksanakan dengan kaedah bertulis untuk mengenalpasti, menaksir risiko dan kawalan risiko ke atas hazard keselamatan dan kesihatan dan risiko yang berkaitan. Ia juga bertujuan untuk membolehkan PTj merancang, memperkenalkan dan memantau langkah pencegahan untuk memastikan risiko tersebut dikawal secukupnya sepanjang masa Keperluan kaedah pengurusan adalah termaktub dalam prosedur di bawah: (a) Prosedur Pemberitahuan Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan Penyakit, Penyakit Pekerjaan serta Penyiasatan, dan (b) Prosedur Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan PTj 14

19 5.1.3 Secara am, proses HIRARC memerlukan empat langkah: (a) mengelaskan aktiviti kerja (b) mengenalpasti hazard (c) menjalankan penaksiran risiko dengan menentukan kemungkinan berlaku hazard dan keterukan hazard (d) memutuskan samada risiko boleh diterima dan menggunakan langkah kawalan (jika perlu). Sila rujuk Prosedur Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC) Ketua PTj bertanggungjawab memantau keberkesanan kawalan operasi yang telah ditetapkan. Keberkesanan kawalan hendaklah diperiksa secara berkala. Penilaian dan pemantauan setiap kawalan hazard boleh dilakukan oleh PTj semasa pemeriksaan, penyenggaraan rutin dan aktiviti lain. 5.2 Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan Ketua PTj hendaklah melaporkan apa-apa kemalangan, kejadian berbahaya, peracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan di tempat kerja kepada OSH dalam masa tujuh (7) hari adalah termaktub dalam Akta 514, jika mana-mana berikut berlaku: (a) kematian (b) (i) mengalami kecederaan badan yang serius, sebagaimana yang dinyatakan dalam Jadual Pertama, yang menghalang orang itu daripada mengikuti pekerjaan biasanya selama lebih daripada empat hari kalendar; atau (ii) jika berlaku sesuatu kejadian berbahaya, sebagaimana yang dinyatakan dalam Jadual Kedua, Peraturan-Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan (2004) Apa-apa kemalangan berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja yang menyebabkan mana-mana orang mengalami kecederaan badan yang menghalang orang itu daripada mengikuti pekerjaan biasanya selama lebih daripada empat hari kalendar, OSH hendaklah, dalam masa 7 hari bekerja, menghantar laporan tentang kemalangan itu dalam borang yang diluluskan kepada pejabat Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP) Jika seseorang pekerja, akibat daripada kemalangan yang berbangkit daripada atau yang berkaitan dengan kerja, telah mengalami kecederaan atau keadaan yang boleh dilaporkan di bawah perkara (a) & (b)(i) dan (ii) yang menyebabkan kematian dalam masa satu tahun dari tarikh kemalangan itu, OSH hendaklah memberitahu Ketua Pengarah JKKP secara bertulis tentang kematian itu dengan seberapa segera apabila diketahuinya, sama ada atau tidak kemalangan itu telah dilaporkan di bawah perkara (a) & (b)(i) dan (ii) Pemberitahuan, pelaporan dan penyimpanan rekod kejadian hendaklah menggunakan borang-borang JKKP seperti berikut: (a) JKKP 6 Report for Occupational Accident / Dangerous Occurance 15

20 (b) JKKP 7 Report for Occupational Occupational Safety and Health Poisoning / Occupational Disease (c) JKKP 8(I)/(IV) Daftar Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan (d) JKKP 9 Maklumat Berkaitan Kemalangan, Peraturan-Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan (2004). (e) JKKP 10 Maklumat Berkaitan Keracunan / Penyakit Pekerjaan, Peraturan- Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan (2004). Sila rujuk Prosedur Pemberitahuan Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan Penyakit, Penyakit Pekerjaan serta Penyiasatan Untuk mengelakkan dari kejadian sama berulang di masa depan, pihak PTj bersama wakil OSH (jika perlu) hendaklah menjalankan penyiasatan dengan seawal mungkin untuk menentukan punca berlaku kejadian tersebut Laporan penyiasatan hendaklah dibawa untuk perbincangan mesyuarat JKK PTj untuk dianalisa dan mengenalpasti: (a) keperluan tindakan pembetulan (b) tindakan pencegahan (c) tindakan penambahbaikan berterusan Tanggungjawab pemberitahuan kemalangan atau kejadian berbahaya kepada JKKP adalah tanggungjawab OSH walaupun pekerja yang tercedera adalah pekerja yang diambil kerja oleh kontraktor. Rekod kecederaan, keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan perlu disimpan bagi staf Universiti dan manamana lain yang bekerja sementara dalam kawasan Universiti Untuk tujuan pelaporan dan penyimpan rekod, definisi tempat kerja TIDAK termasuk tempat letak kereta, padang permainan, gelenggang tenis, kolam renang, gim dan kawasan rekreasi lain selain dari tempat kerja dan digunakan oleh staf secara sukarela untuk manfaat mereka selepas waktu kerja. Kecederaan yang dialami oleh staf di tempat rekreasi tidak dilaporkan melainkan jika staf sedang mengambil bahagian dalam aktiviti rekreasi atas arahan Ketua PTj atau berkaitan dengan tugas mereka OSH dan PTj hendaklah menyimpan Daftar Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan untuk merekodkan butir-butir semua kemalangan, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan dan penyakit pekerjaan yang telah berlaku di PTj berkenaan tanpa mengambil kira samada perlu diberi notis atau tidak Rekod disimpan mengikut kalendar tahun (Januari Disember) dan sekiranya terdapat kampus cawangan, PTj berkenaan hendaklah menyimpan dan menyelenggara rekod berasingan bagi kedua-dua lokasi. 5.3 Kesiagaan dan Tindakan Kecemasan PTj hendaklah melaksanakan proses yang didokumentasikan untuk mengenalpasti potensi situasi kecemasan dan bertindak kepada keadaan 16

21 kecemasan seperti yang dinyatakan dalam Prosedur Kesiagaan dan Tindakan Kecemasan (PKTK) PTj hendaklah bertindak terhadap situasi kecemasan yang sebenar dan mencegah atau mengurangkan kesan-kesan buruk yang berkaitan Dalam merancang tindakan kecemasan, PTj hendaklah mengambil kira keperluan pihak-pihak berkepentingan yang berkaitan seperti perkhidmatan kecemasan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia, Hospital, dan lain-lain PTj hendaklah, seberapa praktik yang boleh, menguji prosedur-prosedur kecemasan secara berkala untuk bertindak ke atas situasi kecemasan dengan melibatkan pihak-pihak berkepentingan PTj hendaklah melakukan semakan semula dan apabila perlu menyemak proses kesiagaan dan tindakan kecemasan selepas pengujian secara berkala dan/atau berlakunya situasi kecemasan. 6.0 LATIHAN DAN MAKLUMAT 6.1 OSH akan mengenalpasti, merancang dan menganjurkan taklimat, bengkel dan latihan berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan agar staf, pelajar, pelawat dan kontraktor mendapat kefahaman, pengetahuan dan kemahiran untuk melaksanakan tanggungjawab dan peranan masing-masing. 6.2 PTj hendaklah mengenalpasti keperluan latihan khusus untuk staf menjalankan tugas mereka dengan selamat. 6.3 OSH bersama PTj bertanggungjawab untuk menyediakan dokumen dan maklumat berikut dalam bentuk digital untuk penggunaan jawatankuasa keselamatan dan kesihatan: (a) Akta dan segala perundangan subsidiari di bawahnya. (b) Garis panduan (jika ada), prosedur kerja (SOP) dan borang-borang berkaitan dengan penghapusan risiko kepada keselamatan dan kesihatan yang berkaitan dengan jenis kerja yang dijalankan di tempat kerja. 6.4 Keberkesanan latihan hendaklah dilakukan oleh OSH dan PTj. Keberkesanan latihan dapat dilaksanakan menerusi salah satu atau kombinasi kaedah berikut: (a) borang kaji selidik atau perbincangan informal dengan peserta (b) penilaian prestasi oleh Pegawai di PTj (c) kekerapan kemalangan atau insiden di tempat kerja 6.5 Rekod latihan hendaklah disimpan oleh OSH dan PTj selagi staf berkerja di Universiti Malaya. 7.0 KOMUNIKASI DAN PENGLIBATAN 7.1 Komunikasi Proses komunikasi dalam Universiti Malaya menggunakan saluran berikut: (a) komunikasi dalaman Universiti dilaksanakan melalui mesyuarat, taklimat, perbincangan, telefon, e-mel, edaran atau apa sahaja bentuk komunikasi yang terdapat di Universiti Malaya. 17

22 (b) Komunikasi dengan kontraktor/pengusaha dibuat melalui mesyuarat, taklimat, telefon, e-mel, edaran, perjanjian atau apa sahaja bentuk komunikasi yang terdapat di UM. (c) Komunikasi dengan pelajar/pelawat dilakukan melalui taklimat keselamatan dan kesihatan pekerjaan dan program kesedaran yang dijalankan oleh OSH dari semasa ke semasa. (d) Komunikasi luaran adalah melalui panggilan telefon, faks, surat dan e-mel. 7.2 Penglibatan dan Perundingan Ketua PTj hendaklah memastikan terdapat perundingan bersama staf, pelajar dan kontraktor mengenai perubahan perkara-perkara yang melibatkan KKP melalui taklimat, mesyuarat dan lain-lain Semua staf, pelajar dan kontraktor hendaklah dimaklumkan mengenai penglibatan mereka termasuk siapa yang mewakili mereka dalam perkara-perkara berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. 8.0 PENILAIAN PEMATUHAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN Selaras dengan Polisi Keselamatan dan Kesihatan UM untuk melaksanakan sistem pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan yang memenuhi kehendak perundangan, OSH akan menjalankan pemeriksaan di PTj sekurang-kurangnya sekali setahun untuk menilai pematuhan kepada keperluan akta dan perundangan yang berkaitan Staf yang terlatih atau bertanggungjawab bagi pemantauan pengurusan prosedur berkenaan akan menjalankan penilaian pematuhan keselamatan dan kesihatan pekerjaan mengikut Akta dan Perundangan yang berkenaan Penilaian yang dibuat akan berdasarkan kepada prosedur kerja yang diterimapakai Laporan penilaian berkenaan akan disimpan sebagai rekod dan digunakan untuk langkah penambahbaikan proses kerja di PTj berkenaan dan UM secara keeseluruhan Penilaian pematuhan oleh OSH dengan kerjasama PTj termasuklah: (a) pemeriksaan sistematik ke atas premis, peralatan dan sistem kerja; (b) pemeriksaan persekitaran kerja, dan (c) pemantauan kesihatan pekerja oleh PTj, di mana sesuai, untuk pengesanan tanda awal bahaya kepada kesihatan staf untuk menentukan keberkesanan langkah/tindakan pencegahan dan kawalan. 9.0 PENUTUP OSH akan memastikan Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan dikaji secara berkala, dipinda mengikut keperluan dan mudah dicapai oleh semua staf, pelajar, kontraktor dan pelawat ke Universiti Malaya. 18

23 LAMPIRAN Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya

24 LAMPIRAN A 20

25 LAMPIRAN B 21

26 LAMPIRAN C POLISI LATIHAN KEBAKARAN UNIVERSITI MALAYA 1. PENDAHULUAN Pengurusan Universiti Malaya menyedari bahawa kebakaran adalah risiko utama kepada kehidupan staf, pelajar dan orang ramai yang berkunjung ke Universiti. Pihak Universiti akan sentiasa memastikan keselamatan kebakaran menjadi keutamaan di semua kawasan di bawah kawalannya. Latihan kebakaran ialah satu cara untuk mengurangkan risiko ke atas nyawa di samping melindungi aset Universiti. Pengurusan Universiti Malaya akan memastikan, setakat yang praktik, bahawa latihan kebakaran akan dirancang dan dilaksanakan berdasarkan kepada keperluan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994, Akta Perkhidmatan Bomba 1988 dan Undang-undang Kecil Bangunan Seragam Polisi ini bertujuan untuk menyediakan satu kerangka mengenai pengurusan latihan kebakaran yang akan dilaksanakan sebagai satu langkah bagi melindungi nyawa dan aset Universiti. 2. OBJEKTIF POLISI Objektif-objektif utama latihan kebakaran adalah untuk mentaksir keberkesanan perkaraperkara seperti berikut: (a) Kesiagaan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) serta komponen-komponen yang berkaitan dalam struktur tersebut; (b) Meningkatkan tahap kerja berpasukan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) dengan organisasi-organisasi lain yang terlibat; (c) Pematuhan bangunan terhadap kawalan mengenai bahaya-bahaya kebakaran; (d) Kesesuaian prosedur pengungsian bagi mereka yang memerlukan bantuan khusus ketika pengungsian; (e) Membiasakan penghuni dengan cara alternatif untuk keluar dari bangunan; dan (f) Memberi pengalaman yang mempunyai nilai tambah kepada pelajar mengenai keselamatan kebakaran. 3. SKOP POLISI Latihan kebakaran diadakan untuk setiap kompleks bangunan akademik dan bukan akademik yang melibatkan semua staf dan pelajar yang menghuni kompleks tersebut. Kontraktor yang bekerja bagi pihak, atau pada harta yang dimiliki oleh, Universiti Malaya akan diberi maklumat yang mencukupi mengenai keselamatan kebakaran dan mesti mematuhi polisi ini dan mematuhi semua arahan yang diberikan kepada mereka dalam hal keselamatan kebakaran. Kontraktor juga perlu memastikan bahawa semua staf di bawah tanggungjawab mereka memahami dan mematuhi sepenuhnya polisi ini. 4. GLOSARI (1) JBPM - Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (2) PDRM - Polis Diraja Malaysia 22

27 (3) JPPHB - Jabatan Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda, Universiti Malaya (4) Kompleks bangunan - gabungan beberapa bangunan yang menempatkan satu (1) atau lebih PTj akademik atau bukan akademik. (5) Prosedur kecemasan - amalan yang dilakukan oleh penghuni ketika melihat kecemasan serta melakukan pengungsian bangunan 5. KEBERTANGGUNGJAWABAN TERHADAP POLISI (a) Pengurusan Universiti Malaya menerusi semua PTj di bawahnya perlu sentiasa bersedia untuk memenuhi segala objektif dan perkara yang terdapat dalam polisi ini. (b) Pengurusan setiap PTj mempunyai tanggungjawab untuk memenuhi segala objektif dan perkara yang terdapat dalam polisi ini berdasarkan fungsi yang dipertanggungjawabkan. (c) Semua staf dan pelajar mempunyai tanggungjawab untuk mematuhi serta memberi sepenuh kerjasama terhadap pelaksanaan polisi ini 6. PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN (ERT) Setiap kompleks bangunan akademik dan bukan akademik hendaklah menubuhkan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) yang mengandungi elemen-elemen seperti berikut: (1) Pengurus Kecemasan (Pegawai gred tertinggi kompleks bangunan akademik atau bukan akademik berkenaan yang akan mengetuai Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) yang ditubuhkan); (2) Pencatat Kecemasan; (3) Pegawai Pengungsian yang akan mengetuai Ketua-ketua Tingkat dan Pasukan Perubatan. Ahli-ahli akademik bertanggungjawab untuk berperanan sebagai Ketua Tingkat ketika sesi pengajaran atau makmal dan mereka mesti mempastikan pelajar sedar tentang prosedur kecemasan untuk bangunan kuliah atau makmal mereka; (4) Pegawai Insiden yang akan mengetuai Pasukan Penyelamat, Pasukan Perubatan, Pasukan Penyelenggara dan Pasukan Dekontaminasi (jika perlu); (5) Pegawai Keselamatan yang akan mengetuai Pengawal Keselamatan, Pengawal Lalu Lintas dan Operator; (6) Ketua Perancangan yang meliputi fungsi-fungsi seperti dokumentasi, kesiagaan dan demobilisasi; (7) Ketua Logistik yang meliputi fungsi-fungsi pengangkutan, fasiliti dan perolehan; dan (8) Ketua Pentadbiran yang meliputi fungsi perundangan, perhubungan awam dan kos/tuntutan. Keperluan untuk menubuhkan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) di mana-mana kompleks bangunan akademik atau bukan akademik adalah berdasarkan kepada saranan yang diberikan oleh Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya kepada Pengurusan PTj yang terdapat di kompleks bangunan berkaitan. 7. PELAKSANAAN POLISI MENGENAI LATIHAN KEBAKARAN Langkah-langkah pelaksanaan yang terkandung dalam pelaksanaan polisi ini adalah seperti berikut: (1) PERANCANGAN PEMBANGUNAN Pengurusan Universiti Malaya akan memastikan setiap perancangan pembangunan 23

28 prasarana di Universiti Malaya mengambilkira peruntukan untuk memudahkan pelaksanaan sebarang latihan kebakaran serta konsep rekabentuk sejagat (universal design). Semua bangunan baru atau kerja-kerja renovasi perlu mematuhi kehendak Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994, Akta Perkhidmatan Bomba 1988, Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984 dan Akta Orang Kurang Upaya 2008 supaya latihan kebakaran menjadi lebih efektif. Bangunan yang sedia ada akan dinaiktaraf dengan mematuhi kehendak perundangan yang sama secara berperingkat. Perancangan pembangunan perlu mengambilkira staf dan pelajar OKU, sakit dan mengandung. (2) PELAN PENGUNGSIAN KECEMASAN PERIBADI Pelan ini direkabentuk untuk melakukan perancangan awal bagi mereka yang mungkin memerlukan bantuan atau perkiraan khas semasa pengungsian kecemasan dari bangunan diduduki oleh mereka, seperti staf dan pelajar OKU, sakit dan mengandung. Pelan ini mengenalpasti lokasi mereka dalam kampus dan maklumat yang perlu untuk menilai kaedah terbaik untuk pengungsian. (3) PENUBUHAN PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) menjadi teras kepada pelaksanaan latihan kebakaran. Pengurus Kecemasan dilantik oleh Naib Canselor manakala pelantikan anggota Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) dibuat oleh Pendaftar. 8. PENGATURAN LATIHAN KEBAKARAN Latihan kebakaran dirancang dan dilaksanakan oleh Pengurus Kecemasan yang dilantik untuk mengetuai Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) di setiap kompleks bangunan akademik atau bukan akademik dengan dibantu oleh elemen-elemen yang terdapat di dalam Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) tersebut. Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya akan melakukan perkaraperkara berikut mengenai latihan kebakaran: (1) Penetapan dan penyelarasan jadual latihan kebakaran; (2) Memberi nasihat mengenai pelaksanaan latihan kebakaran; dan (3) Komunikasi dengan agensi luaran seperti JBPM, PDRM, KKM. Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya berhak meminda jadual dan mod sebarang latihan kebakaran yang akan diadakan. Latihan kebakaran boleh dilakukan secara serentak bagi lebih dari satu kompleks bangunan akademik atau bukan akademik pada satu masa. Latihan kebakaran hendaklah menggunakan prosedur kecemasan standard yang dibangunkan oleh Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya. 9. MASA PELAKSANAAN LATIHAN KEBAKARAN Secara idealnya, latihan kebakaran untuk kolej-kolej kediaman dilaksanakan tidak lama selepas pelajar tiba di mana bangunan sudah diduduki sepenuhnya. Untuk setiap tahun akademik latihan kebakaran dilaksanakan mesti diselesaikan sebelum minggu keempat (4) semester satu (1) dan semester dua (2). Untuk setiap kompleks bangunan akademik atau bukan akademik, latihan kebakaran 24

29 dilaksanakan dua (2) kali pada setiap tahun akademik. Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya boleh menukar mod latihan kebakaran tersebut kepada latihan pengungsian. 10. PROSES PELAKSANAAN LATIHAN KEBAKARAN Proses pelaksanaan latihan kebakaran adalah seperti berikut: (1) Pengurus Kecemasan hendaklah mengemukakan cadangan tarikh pelaksanaan latihan kebakaran kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya sebelum 31 Oktober setiap tahun bagi pelaksanaan latihan kebakaran pada tahun berikutnya. (2) Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya akan mengemukakan surat permohonan secara berkelompok untuk menyatakan niat mengadakan latihan kebakaran dan kalendar latihan kebakaran tahunan kepada pihak JBPM untuk menyelaras pemonitoran dan pengendalian latihan kebakaran. (3) Surat persetujuan daripada pihak JBPM membolehkan Pengurus Kecemasan melakukan inisiatif untuk mengadakan latihan kebakaran. Semua latihan kebakaran hendaklah melibatkan JPPHB dan Pejabat Keselamatan. Pengurus Kecemasan hendaklah melakukan pentaksiran pra-latihan sebelum latihan kebakaran diadakan. Perkara-perkara berikut hendaklah diambilkira oleh Pengurus Kecemasan semasa mengadakan pentaksiran pra-latihan: (a) Kesediaan Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT); (b) Pemahaman penghuni bangunan mengenai Prosedur Pengungsian; (c) Status sistem kecemasan; dan (d) Ciri-ciri keselamatan kebakaran pada bangunan. (4) Sebelum tarikh latihan kebakaran, pihak JBPM boleh memberikan taklimat mengenai latihan kebakaran kepada Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT). (5) Latihan kebakaran akan diadakan pada hari yang telah dipersetujui bersama. (6) Selepas latihan kebakaran, pihak JBPM boleh memberi taklimat mengenai program dan mengadakan demonstrasi berkaitan kepada penghuni kompleks. (7) Mesyuarat post mortem dilakukan di antara Pengurus Kecemasan, pihak pengurusan PTj yang menduduki kompleks berkenaan dan JBPM mengenai dengan latihan kebakaran yang sudah dijalankan beserta analisis berkaitan sebagai laporan dan rujukan pada masa akan datang. Latihan pengungsian dikendalikan sepenuhnya oleh Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) kompleks bangunan akademik atau bukan akademik berkenaan tanpa melibatkan agensi-agensi luaran seperti JBPM, PDRM dan sebagainya. Pengurus Kecemasan boleh memohon kepada Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya latihan kebakaran tambahan selain daripada Perkara 9 di atas apabila difikirkan perlu. 11. PEMONITORAN KEBERKESANAN LATIHAN KEBAKARAN Kriteria-kriteria yang digunakan untuk menilai prestasi latihan kebakaran (1) Tempoh pengungsian; (2) Bilangan orang yang tidak keluar dari bangunan; (3) Panduan kepada pelajar dan tetamu ketika pengungsian; (4) Bilangan pintu yang terbuka; (5) Laluan keluar terdekat yang digunakan; (6) Berkumpul di tempat berkumpul kecemasan yang betul; (7) Barang milik peribadi; 25

30 (8) Pengetahuan mengenai cara yang betul untuk mengaktifkan penggera; (9) Kawalan keselamatan; (10) Kesiagaan sistem kecemasan dan ciri-ciri keselamatan kebakaran pada bangunan; (11) Cara elemen-elemen yang terdapat dalam Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT) berfungsi; dan (12) Tempoh respons elemen-elemen yang terdapat dalam Pasukan Tindakan Kecemasan (ERT). 12. KEENGGANAN UNTUK BEKERJASAMA Keengganan staf dan pelajar untuk bekerjasama dalam latihan kebakaran boleh menyebabkan risiko kepada nyawa atau mendatangkan kerosakan kepada aset universiti. Pengurusan universiti boleh mengambil tindakan kepada mana-mana staf akademik atau bukan akademik serta pelajar yang enggan memberi kerjasama yang sewajarnya dalam latihan kebakaran berdasarkan peruntukan-peruntukan yang dibenarkan oleh perundangan Malaysia setelah melalui proses tatatertib yang berkaitan. 13. KAJIAN TENTANG LATIHAN KEBAKARAN Pengurusan Universiti Malaya sangat menggalakkan mana-mana staf akademik atau bukan akademik dan pelajar Universiti Malaya untuk menjalankan kajian berkaitan latihan kebakaran. Para penyelidik yang ingin menjalankan kajian berkaitan latihan kebakaran hendaklah mendapat kebenaran dan surat sokongan berkaitan daripada Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya. Penyelidik-penyelidik perlu mematuhi etika penyelidikan yang berkaitan dan memberikan satu (1) salinan hasil kajian mereka kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya supaya hasil kajian tersebut dapat dimanfaatkan secara bersama. Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya boleh meminta ahli-ahli akademik Universiti Malaya untuk memberikan input professional mereka dalam mana-mana proses penambahbaikan atau kajian yang dilakukan oleh Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya mengenai latihan kebakaran. 14. PROGRAM MENGENALPASTI HAZARD, MENTAKSIR DAN MENGAWAL RISIKO (HIRARC) Pengurusan setiap PTj hendaklah mengambilkira hazard kebakaran dalam semakan berkala program Mengenalpasti Hazard, Mentaksir dan Mengawal Risiko (HIRARC) mereka. 15. LAPORAN Mesyuarat post mortem latihan kebakaran hendaklah diselesaikan dalam tempoh tiga (3) minggu setelah latihan kebakaran dijalankan. Laporan mengenai latihan akan dikeluarkan oleh Pengurus Kecemasan berkenaan dan satu (1) salinan dihantar dalam tempoh satu (1) minggu setelah mesyuarat post mortem latihan kebakaran dijalankan kepada: (1) Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH), Universiti Malaya; dan (2) Ketua, STanD, Universiti Malaya. 26

31 16. REKOD Pengurusan setiap PTj hendaklah menyimpan rekod-rekod berkaitan dengan latihan kebakaran untuk satu tempoh sekurang-kurangnya sepuluh (10) tahun. Diluluskan oleh mesyuarat jawatankuasa Pengurusan pada

32 LAMPIRAN D COMPLIANCE COMMITTEE UNIVERSITY OF MALAYA The University Compliance Committee has the responsibility to develop and recommend university-wide Compliance Unit policies, regulations and programs. This Committee is also responsible to ensure effective implementation across the University and to monitor the University s performance in compliance unit. University Compliance committee comprises activities that support coordination, management, and monitoring of the risks associated with National and International laws, regulations policies, standard and guidelines that help to ensure all significant compliance risks are addressed and effectively managed. Terms of Reference (TOR) 1. Establish, implement and review : i. The Compliance programs and standards of conduct ii. Policies and procedures that govern the Institutional Compliance programs 2. Ensuring compliance with the national and international policies, guidelines, act, laws and regulations related to the compliance committee 3. Ensuring full compliance with all applicable governmental and university requirements, and the implementation of appropriate best practices, related to the conduct, administration, and reporting mechanism 4. Promoting an awareness of compliance risks and the objectives of the compliance activities through communicating with and educating the university community. 5. Developing open lines of communication, including hotlines and other forms of communication. 6. Ensure that appropriate compliance education and training is provided to all the University community 7. Ensuring that compliance risk assessment is conducted, identify the risks and appropriate process are in place to control or manage the risks 8. Developing innovative and effective ways to mitigate compliance risk through collaboration with the university community. 9. Partnering with responsible University representatives to monitor compliance and to ensure that appropriate and effective corrective actions are taken where noncompliance is detected. 10. Identifying and evaluating the University Compliance Program infrastructure and resources needed to support various areas of regulatory compliance. 11. Ensure effort and expenditure are appropriate to University management requirements. 12. Address any issue regarding the compliance matters that has major implications for the university. 13. Responsible for any whole-of-government issues associated with the compliance unit. 14. The committee should include a set of performance indicators for the compliance groups. 28

33 15. Encourage improvements in service delivery and effectiveness; committee should also highlight improvements and innovation. 16. The Compliance Committee will implement a program of review and continuous improvement that will allow for changes to the scope of the committee over time, including reporting on new service areas and significant service delivery areas. 17. Monitoring, auditing including: periodic reviews of effectiveness of program; system for employees to report or seek guidance regarding actual/potential violations without fear of retaliation and anonymous reporting option. 18. Report and advice the Vice Chancellor as the Committee considers appropriate in respect of the matters referred to in the foregoing paragraphs. 29

34 LAMPIRAN E TERMA RUJUKAN JAWATANKUASA BIOKESELAMATAN KEINSTITUSIAN (IBC) UNIVERSITI MALAYA 1. Merangka, melaksana dan mengkaji semula: i. polisi dan sistem kerja Jawatankuasa Biokeselamatan Keinstitusian (IBC) Universiti Malaya ii. polisi, kaedah dan sistem kerja berkaitan dengan perolehan, penyimpanan, pengangkutan, penggunaan dan pelupusan LMO/rDNA serta aset, kelengkapan atau bahan yang berkaitan di Universiti Malaya iii. tindakan dan kesiagaan kecemasan berkaitan dengan mana-mana aktiviti yang melibatkan LMO/rDNA. 2. Memastikan setiap aktiviti berkaitan dengan LMO/rDNA mematuhi mana-mana peruntukan undang-undang bertulis berkaitan dengan: a. biokeselamatan serta keselamatan dan kesihatan pekerjaan di Malaysia b. alam sekitar, import dan eksport, kepelbagaian biologi, kesihatan manusia serta tumbuh tumbuhan dan haiwan seperti: i. Akta Haiwan 1953 (Akta 647) ii. Akta Kastam 1967 (Akta 235) iii. Akta Kuarantin Tumbuhan 1976 (Akta 167) iv. Akta Makanan 1983 (Akta 281) v. Akta Perikanan 1985 (Akta 317) vi. Akta Perlindungan Varieti Baru Tumbuhan 1984 (Akta 634) dan sebagainya 3. Menyediakan perkara-perkara berikut: a. garis panduan dan bahan bacaan kepada penyelidik utama, staf dan pelajar mengenai polisi dan isu-isu berkaitan dengan LMO/rDNA dalam mana-mana aktiviti penyelidikan dan pengajaran b. mekanisma mengenai konflik kepentingan di kalangan anggota Jawatankuasa Biokeselamatan Keinstitusian (IBC) Universiti Malaya untuk kelulusan geran penyelidikan atau projek sendiri. 4. Menyimpan dan mengemaskini daftar mengenai: i. mengenai status latihan staf dan pelajar yang terlibat dengan LMO/rDNA ii. mengenai akses kepada kemudahan-kemudahan yang berkaitan dengan LMO/rDNA iii. status perakuan kemudahan-kemudahan yang berkaitan dengan LMO/rDNA iv. mengenai aktiviti-aktiviti yang berkaitan dengan LMO/rDNA termasuk perolehan, penyimpanan, pengangkutan, penggunaan dan pelupusan v. LMO/rDNA dalam setiap aktiviti penyelidikan dan pengajaran vi. protokol eksperimen dan penyelidik yang diperakui. 30

35 5. Menganalisis masalah atau ketakakuran kepada Akta Biokeselamatan 2007 dan manamana perundangan subsidiari di bawahnya dan melaporkannya kepada Naib Canselor melalui Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) dan juga kepada Lembaga Biokeselamatan Kebangsaan (NBB) 6. Mengambil tindakan perkara-perkara berkaitan LMO/rDNA iaitu: i. Memaklumkan kepada penyelidik utama (PI) mnegenai status kelulusan mana-mana permohonan geran penyelidikan dan projek yang melibatkan LMO/rDNA ii. Mengenalpasti keperluan latihan dan menyediakan latihan yang berkaitan kepada staf dan pelajar yang terlibat dengan LMO/rDNA iii. Memeriksa mengaudit, mentaksir dan memantau amalan, prosedur, proses, kemudahan, kelengkapan, latihan dan orang kompeten yang terlibat dalam manamana aktiviti berkaitan dengan LMO/rDNA iv. Mengkaji semula dan meluluskan perolehan aset, bahan, kelengkapan, kemudahan atau organisma berkaitan dengan aktiviti-aktiviti yang melibatkan LMO/rDNA. 7. Mentaksir ujian lapangan dan mempastikan penyelidik utama (PI) mengawal risiko secara efektif. 8. Mentaksir, menetap dan mencadangkan ubah suai aras kurung 9. Melantik pegawai biokeselamatan (BSO) dan koordinator biokeselamatan (BSC) di peringkat PTj. 10. Melaporkan sebarang kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan dan penyakit pekerjaan dalam mana-mana aktiviti berkaitan dengan LMO/rDNA kepada Naib Canselor melalui Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) serta kepada Lembaga Biokeselamatan Kebangsaan (NBB), JAKPUM, Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan dan mana-mana agensi lain yang berkaitan melalui Unit Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya. 11. Menasihati Naib Canselor melalui Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) mengenai: i. kelulusan, penggantungan atau pembatalan mana-mana permohonan geran penyelidikan dan projek yang melibatkan LMO/rDNA. ii. mengenai keperluan sumber untuk mana-mana aktiviti yang berkaitan dengan LMO/rDNA. 12. Bekerjasama dengan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan di peringkat PTj dalam perkara-perkara berikut: i. melakukan aktiviti mengenalpasti hazad, mentaksir risiko dan mengawal risiko di proses-proses yang melibatkan LMO/rDNA ii. memungut statistik dan mengkaji trend mengenai kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian merbahaya, keracunan pekerjaan dan penyakit pekerjaan dalam manamana aktiviti yang terlibat dengan LMO/rDNA dan mengemukakan aduan kepada Naib Canselor melalui Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) untuk diambil tindakan pembetulan dan pencegahan. iii. mengurus program pemantauan kesihatan individu-individu yang terlibat dengan aktiviti-aktiviti berkaitan dengan LMO/rDNA 31

36 iv. menyiasat kemalangan atau aduan daripada staf dan pelajar dalam aktiviti-aktiviti berhubung dengan LMO/rDNA dan mengemukakan aduan kepada Naib Canselor melalui Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) untuk diambil tindakan pembetulan dan pencegahan berdasarkan Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan) 1997 v. memeriksa tempat kerja berdasarkan Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan) Melaporkan kesemua aktiviti berkaitan dengan LMO/rDNA kepada Naib Canselor, Timbalan Naib Canselor (penyelidikan dan Inovasi), Lembaga Biokeselamatan Kebangsaan (NBB), Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan, Jabatan Pertanian dan sebagainya. 14. Berhubung dengan agensi-agensi berkaitan mengenai hal-hal akreditasi, perlesenan dan pematuhan. 15. Menasihati Pengurusan PTj dan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan di peringkat PTj mengenai hazad biologi. 32

37 INSTITUTIONAL BIOSAFETY AND BIOSECURITY COMMITTEE (IBBC) UNIVERSITY OF MALAYA LAMPIRAN F The Institutional Biosafety and Biosecurity Committee (IBBC) is composed of members with expertise in human pathogens, plant/animal pathogens (if relevant) and understanding of biosafety and biosecurity requirements. Membership consists of at least 3 members including: (i) Biosafety officer (BSO) (ii) Scientists, researchers, academics, medical personnel, veterinarian, representative of technical staff,representative of laboratory management. The Vice Chancellor through the Deputy Vice Chancellor (Research and Innovation) appoints the membership of IBBC for a year term. Terms of Reference (TOR) 1. Develop, implement and review: i. The Institutional Biosafety and Biosecurity (IBBC) policies of the Universiti Malaya. ii. Standard procedure and work system for activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins in Universiti Malaya, including procurement, storing, transporting, handling, disposal, medical surveillance, pest management, incident reporting and risk assessment. iii. Emergency response and preparedness plan related to activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 2. Ensure that all activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins comply with the national and international policies, guidelines and regulations related to laboratory biosafety and biosecurity including elements recommended in the following references: i. Biosafety in Microbiological and Biomedical Laboratories, 5th Edition, U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Centers for Disease Control and Prevention, and National Institutes of Health, 2009 ii. Laboratory Biosafety Manual, 3 rd Edition, World Health Organization, 2004 iii. Biorisk Management: Laboratory Biosecurity Guidance, World Health Organization, 2006 iv. CEN Workshop Agreement CWA 15793: Laboratory Biorisk Management, European Committee for Standardization, v. Guidelines on the Handling and Management of Clinical Wastes in Malaysia, Department of Environment, Ministry of Natural Resources and Environment, Malaysia, 2009 vi. Prevention and Control of Infectious Diseases Act 1998, Ministry of Health, Malaysia, 2006 vii. Guidance on Regulations for the Transport of Infectious Substances WHO/CDS/EPR/2007.2, World Health Organization,

38 viii. United Nations Recommendations on the Transport of Dangerous Goods Model Regulations, 12 th Edition, United Nations, 2001 ix. Dangerous Goods Regulation, 55 th Edition, International Air Transport Association, Establish: i. Guidelines and resources with regards to the policy and its related issues for activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins for principal investigators, staff and students. ii. Mechanisms to address possible conflict of interest among members of the IBBC of University of Malaya; to review, recommend for approval, monitor and review their own applications for activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 4. Advice the Vice Chancellor through the Deputy Vice Chancellor (Research and Innovation) on: i. Approval, suspension or revocation of research or project involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. ii. Needs for resources and/or infrastructure for activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 5. Advice the Institutional Biosafety Committee (IBC), and Occupational Safety and Health (OSH) in matters regarding biological hazards, particularly those involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 6. Conduct risk assessment for project applications having activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins and endorse the applications before submission for grant funding. 7. Ensures that personnel performing activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins are appropriately trained on laboratory biosafety and biosecurity. 8. Monitor and review the laboratory biosafety and biosecurity practices, procurement processes, procedures, emergency response plan, incident reporting, pest management program, equipment, facilities, training program and personnel competency for projects having activities involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 9. Establish, maintain and update a registry of: i. Projects with activities involving the use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. ii. Personnel performing activities involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins, and status of their laboratory biosafety and biosecurity training. iii. Health and medical, and immunization status of personnel performing activities involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins where relevant and necessary. iv. Occurrence of incidents involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 34

39 10. Establish a training program, and evaluate the implementation of the program to ensure personnel performing activities involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins are trained in: i. Basic laboratory biosafety and biosecurity. ii. Agent specific laboratory biosafety and biosecurity. iii. Job specific laboratory biosafety and biosecurity (such as the proper use of biological safety cabinet, waste management, equipment handling, etc.). iv. The training provided can be informal or formal. Informal training has to be documented. 11. Report to the Vice Chancellor through the Deputy Vice Chancellor (Research and Innovation), IBC, OSH and other relevant agencies with regards to incidents involving infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins. 12. Coordinate with the IBC and OSH on the following matters for activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins: i. Establish health and medical surveillance program. ii. Establish immunization program where relevant and necessary. iii. Investigate incidents, and take corrective and preventive actions to minimize future occurrences. 13. Communicate with relevant agencies on laboratory biosafety and biosecurity matters such as accreditation, certification, licensing and compliance. 14. Submit periodic reports on activities involving use of infectious and potentially infectious agents/materials and microbial toxins to the Vice Chancellor, Deputy Vice Chancellor (Research and Innovation), IBC and any other relevant agencies when necessary and required. 35

40 LAMPIRAN G TERMA RUJUKAN JAWATANKUASA KESELAMATAN SINARAN UNIVERSITI MALAYA Pengerusi Jawatankuasa Perlindungan Sinaran dilantik oleh Naib Canselor Universiti Malaya dan bertanggungjawab untuk memilih ahli jawatankuasa bagi menjalankan tugas dan tanggungjawab berkaitan jawatankuasa. Ahli jawatankuasa adalah dilantik oleh Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) untuk tempoh dua (2) tahun. Terma Rujukan (TOR) 1. Memastikan program perlindungan sinaran yang diterimapakai adalah selaras dengan arahan dan kehendak Lembaga Perlesenan Tenaga Atom (AELB) 2. Memastikan aspek keselamatan dan sekuriti dinilai keberkesannya sebelum dilaksanakan ke atas kemudahan dan bahan radioaktif. 3. Memastikan Pelan Sekuriti dan Penilaian Ancaman memenuhi kehendak sekuriti dan keselamatan di kemudahan sebelum dikemukakan kepada AELB untuk kelulusan. 4. Memberi nasihat kepada pemegang lesen berkenaan aspek keselamatan, sekuriti dan kawal seliaan peralatan sinaran. 5. Menerapkan budaya keselamatan dan budaya sekuriti kepada semua pekerja sinaran. 6. Menghantar laporan berkala kepada Pengerusi Jawatankuasa Pematuhan, Naib Canselor atau agensi yang berkaitan apabila diperlukan. 36

41 LAMPIRAN H TERMS OF REFERENCE OF UNIVERSITY OF MALAYA DATA PROTECTION COMMITTEE The Vice Chancellor appoints the Data Protection Committee Chairperson and is responsible to nominate the members of the Committee to perform duties and responsibilities related to the Committee. The Deputy Vice Chancellor (Research and Innovation) appoints the member of the Data Protection Safety Committee for two (2) years term. TERMS OF REFERENCE (TOR) 1. Ensuring that policies, procedures and systems of work are established to comply with all relevant legislation. 2. Ensuring that the acqusition, deployment and operational use of manual and electronic systems of data and information management are underpinned by appropriate safeguards, with specific reference to the statutory environment. 3. To consider data protection issues in general and provide support for the University in producing appropriate procedural notes and guidance documents. 4. To agree standards to be adopted by the University regarding data protection. 5. Developing and promoting standards of good practice to improve information quality and records management. 6. Ensuring that education, training and awareness programmes are in place to equip staff with the skills and behaviours necessary to ensure compliance with good practice. 7. Receiving and considering reports and complaints regarding breaches of confidentiality and security and where appropriate undertake or recommend remedial action. 8. Submitting minutes of each meeting of the Data Protection Committee to the University Compliance Committee. 9. Submit periodic reports on activities related to data protection to the Vice Chancellor, University Compliance Committee and any other relevant agencies when necessary and required. 10. Providing other reports as required by the University Compliance Committee. 37

42 PROSEDUR KERJA Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya 38

43 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 39

44 PROSEDUR JAWATANKUASA KESELAMATAN DAN KESIHATAN (JKK) 1. TUJUAN Prosedur Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan (JKK) ini disediakan sebagai rujukan dan panduan untuk penubuhan dan pelaksanaan JKK di setiap Pusat Tanggungjawab (PTj) bagi memenuhi kehendak perundangan di bawah Akta Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan Penubuhan JKK juga adalah bertujuan untuk: i. meningkatkan kerjasama di antara Pengurusan Universiti Malaya dan staf; ii. mengadakan saluran komunikasi dua hala; dan iii. memupuk budaya kerja selamat dan sihat sebagai satu amalan kerja menerusi perkongsian tanggungjawab antara pihak pengurusan dan staf. 2. SKOP Prosedur ini hendaklah diterimapakai oleh semua Ketua PTj Akademik dan Ketua PTj Bukan Akademik. 3. TANGGUNGJAWAB i. Ketua PTj hendaklah menjadi Pengerusi JKK dan bertanggungjawab untuk menubuhkan JKK di PTj. ii. Pengerusi JKK hendaklah memastikan proses kerja di bahagian lima (5) prosedur ini dijalankan. 4. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan 1994 (Jawatankuasa Keselamatan & Kesihatan Seksyen 11-17). ii. Peraturan-Peraturan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan (Jawatankuasa Keselamatan Dan Kesihatan) iii. Guidelines on Occupational Safety and Health Management Systems, 2011, Department of Occupational Safety and Health, Ministry of Human Resources. 5. PROSES KERJA 5.1 Penubuhan dan Pelantikan JKK JKK hendaklah terdiri daripada: i. Seorang Pengerusi - Ketua PTj berkenaan. ii. Seorang Setiausaha - Pegawai gred terkanan atau yang berpengalaman dalam bidang keselamatan dan kesihatan pekerjaan di PTj. iii. Wakil-wakil pengurusan - Staf akademik/ Kumpulan Pengurusan & Profesional di PTj. iv. Wakil-wakil pekerja - Staf akademik /staf kumpulan sokongan di PTj Jika 100 orang pekerja atau kurang, minima 2 wakil pengurusan dan 2 wakil pekerja. Jika 100 orang pekerja atau lebih, minima 4 wakil pengurusan dan 4 wakil pekerja Ketua PTj hendaklah melantik Setiausaha serta wakil pengurusan dan wakil pekerja dengan tempoh pelantikan sekurang-kurangnya dua tahun. 40

45 5.1.4 Ahli dari kalangan wakil pengurusan dan wakil pekerja hendaklah dalam bilangan yang sama Wakil-wakil pekerja dalam JKK hendaklah dapat mewakili pelbagai bahagian tempat kerja atau jabatan Ketua PTj hendaklah memastikan carta organisasi JKK PTj dipaparkan di papan notis yang boleh dilihat oleh staf, pelajar, pelawat dan kontraktor serta di laman sesawang rasmi PTj JKK boleh menyingkirkan seseorang anggota dari jawatankuasa jika: i. gagal menghadiri mesyuarat jawatankuasa tiga kali berturut-turut tanpa kebenaran Pengerusi; ii. didapati atau diisytiharkan sebagai tak sempurna akal; iii. menjadi bankrap; iv. dia tidak lagi bekerja di PTj berkenaan; v. telah dibuktikan terhadapnya, atau dia telah disabitkan atas, sesuatu pertuduhan berkenaan dengan kesalahan yang melibatkan fraud, kecurangan atau keburukan akhlak, kesalahan di bawah undang-undang yang berhubungan dengan keselamatan dan kesihatan perkerjaan; atau apa-apa kesalahan jenayah yang lain; dan vi. tidak dapat atau tidak berupaya untuk menunaikan kewajipannya sebagai anggota jawatankuasa. 5.2 Fungsi JKK Pemeriksaan Tempat Kerja i. JKK hendaklah merancang keperluan pemeriksaan tempat kerja sekurangkurangnya tiga bulan sekali untuk menentukan jika terdapat apa-apa yang memudaratkan keselamatan dan kesihatan staf, pelajar, pelawat dan orang lain yang berada di PTj. Jadual pemeriksaan yang dirancang mestilah meliputi semua bahagian di PTj. ii. Lakukan pemeriksaan dengan menggunakan Borang Pemeriksaan di Lampiran 1 dan 2 dan sediakan laporan berdasarkan borang tersebut jika perlu. iii. Salinan Borang Pemeriksaan dan laporan pemeriksaan (jika ada) yang telah dijalankan dan diluluskan oleh Pengerusi JKK perlulah diserahkan kepada Ketua Jabatan yang diperiksa dalam masa 7 hari bekerja dari tarikh pemeriksaan. Bagi PTj yang tiada jabatan, hendaklah terus dikemukakan kepada Ketua Bahagian/Unit/Timbalan Dekan. iv. Ketua Jabatan/Ketua Bahagian/Unit/Timbalan Dekan hendaklah memastikan tindakan pembetulan berdasarkan yang disarankan di Borang Pemeriksaan dilakukan dan mengisi bahagian 'SIAP' di dalam Borang Pemeriksaan atau menghantar laporan penambahbaikan berasingan (jika perlu) kepada Setiausaha JKK dalam masa 30 hari dari tarikh laporan pemeriksaan diterima. v. Laporan pemeriksaan dan penambahbaikan yang telah dibuat hendaklah dibincangkan di dalam Mesyuarat JKK Penyiasatan Kemalangan Sila rujuk prosedur Pemberitahuan Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan Penyakit, Penyakit Pekerjaan serta Penyiasatan. 41

46 5.2.3 Penyiasatan Aduan i. Pengerusi JKK hendaklah mengenalpasti ahli JKK yang akan bertanggungjawab mengkoordinasikan aduan berkaitan aspek keselamatan dan kesihatan di PTj. Untuk tujuan komunikasi, maklumat berkaitan ahli yang bertanggungjawab terhadap aduan hendaklah di paparkan di papan notis PTj. Maklumat yang perlu ada termasuklah emel dan nombor telefon. ii. Apabila PTj menerima aduan, JKK PTj hendaklah dengan seberapa segera yang praktik: a. melayan aduan itu dan hendaklah mengambil langkah-langkah segera untuk menghapuskan atau mengurangkan risiko kepada keselamatan atau kesihatan di tempat kerja; b. menyiasat perkara tersebut; dan c. menyediakan suatu laporan dan membuat cadangan kepada Ketua Jabatan (jabatan yang membuat aduan)/ Ketua Bahagian/ Unit/ Timbalan Dekan mengenai cara-cara untuk menghapuskan atau mengurangkan risiko kepada keselamatan atau kesihatan di tempat kerja. iii. Laporan aduan dan penambahbaikan yang telah dibuat hendaklah dibincangkan di dalam Mesyuarat JKK. iv. Aduan yang diterima oleh Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) akan disalurkan kepada JKK PTj untuk tindakan selanjutnya Menjalankan Program Keselamatan Dan Kesihatan 5.3 Mesyuarat JKK i. Memastikan program Hazard Identification, Risk Assessment & Risk Control (HIRARC) dijalankan dan memantau pelaksanaan tindakan kawalan di PTj. Rujuk Prosedur Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC). ii. Menyediakan maklumat, arahan dan penyeliaan sebagaimana yang perlu untuk memastikan setakat yang praktik, keselamatan dan kesihatan staf, pelajar, pelawat dan orang lain yang berada di PTj dijaga. iii. Menyediakan latihan spesifik yang diperlukan oleh staf jika terdapat keperluan, bagi memastikan keselamatan dan kesihatan staf semasa menjalankan tugas. iv. Merancang dan melaksanakan pemeriksaan kesihatan untuk staf yang terdedah dengan risiko kesihatan Mesyuarat JKK hendaklah diadakan sekurang-kurangnya 3 bulan sekali: i. Setiausaha JKK hendaklah memberikan notis mesyuarat secara bertulis, agenda dan kertas-kertas berkaitan kepada setiap ahli JKK sebelum mesyuarat. ii. Kuorum mesyuarat hendaklah terdiri daripada Pengerusi dan Setiausaha serta tidak kurang daripada separuh jumlah wakil pengurusan dan pekerja. iii. Pengerusi boleh menurun kuasa kepada pengurus yang diberi kuasa yang telah dilantik bagi mempengerusikan mesyuarat selepas mesyuarat sulung. Pengurus yang diberi kuasa mestilah bukan seorang ahli JKK. iv. Mesyuarat hanya boleh membincangkan perkara-perkara yang berhubung dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan sahaja. v. Mesyuarat JKK hendaklah diadakan dengan serta merta jika berlaku kemalangan yang mengakibatkan kehilangan nyawa atau kecederaan badan yang serius kepada mana-mana orang, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya atau apa-apa situasi lain yang memerlukan perhatian serta merta supaya dapat dipastikan keselamatan dan kesihatan staf dan orang lain di tempat kerja. Wakil OSH hendaklah hadir di dalam mesyuarat tersebut. 42

47 6. REKOD Agenda mesyuarat: i. Membincangkan kajian tentang trend kemalangan, kemalangan nyaris, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan dan aduan yang berlaku di tempat kerja, termasuk: a. Pemberitahuan kejadian; b. Punca kejadian (cth: kejadian atau amalan tidak selamat); c. Cadangan untuk tindakan penambahbaikan, dan d. Pelaksanaan tindakan penambahbaikan. ii. Membincangkan tentang pemerhatian dan laporan anggota JKK semasa pemeriksaan di tempat kerja, termasuk: a. Keadaan atau amalan tidak selamat yang memudaratkan keselamatan dan kesihatan di tempat kerja; b. Cadangan langkah / tindakan pembetulan dan c. Pelaksanaan tindakan pembetulan. iii. Membincangkan tentang program dan perkara berkaitan keselamatan dan kesihatan seperti: a. Hasil dapatan HIRARC, pelaksanaan dan pemantauan kawalan. b. Latihan / kempen / kursus keselamatan dan kesihatan c. Tindakan penambahbaikan berterusan d. Dapatan daripada audit dalaman/pemeriksaan/penilaian pematuhan oleh OSH berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan. e. Laporan oleh agensi-agensi kerajaan yang lain mengenai perkara-perkara yang berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan di PTj Minit dan laporan i. Minit tiap-tiap mesyuarat JKK hendaklah diberi kepada semua ahli JKK dan satu salinan kepada OSH dalam masa 2 minggu selepas tarikh mesyuarat. ii. Laporan keselamatan dan kesihatan (termasuk statistik mengenai insiden, kemalangan dan bilangan hari cuti sakit berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerjaan) hendaklah dikemukakan secara berkala kepada OSH untuk dibincangkan dalam mesyuarat Naib Canselor Bersama Dekan/Pengarah atau mesyuarat Jawatankuasa Pengurusan, jika perlu. Data pelaporan akan digunakan sebagai asas untuk penambahbaikan. Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 6.1 Minit mesyuarat JKK PTj Pej. KPTj Setiausaha JKK Tempoh Simpanan 7 tahun OSH Staf OSH 6.2 Borang Pemeriksaan Tempat Kerja Pej. KPTj Setiausaha JKK 7 tahun 6.3 Laporan dan cadangan JKK Pej. KPTj Setiausaha JKK 7 tahun 43

48 LAMPIRAN A SENARAI PEMERIKSAAN KESELAMATAN OLEH JAWATANKUASA KESELAMATAN DAN KESIHATAN (A - Untuk Pemeriksaan PEJABAT SAHAJA) Nama JKK Ketua Kumpulan OBJEKTIF No Kawasan Pemeriksaan Ahli Kumpulan PEMERIKSAAN Melahirkan kesedaran tentang keselamatan dan kesihatan di tempat kerja. To create awareness and emphasis the importance to Safety and Health. Mengenal pasti dan memperbaiki keadaan dan perbuatan yang tidak selamat. To identify and correct unsafe conditions and unsafe practices. Memberi saranan untuk pembaikan berterusan. To make recommendations for continual improvement. Pemeriksaan Dalam Pejabat Pencahayaan (lampu), pengudaraan dan suhu pejabat yang sesuai. Office lighting, ventilation and temperature are generally acceptable. Laluan kecemasan tidak dihalang (cth: kotak, fail, kerusi, kertas, dll.) Emergency routes are not blocked (eg: boxes, files, chairs, papers, etc.). Terdapat lampu kecemasan di pejabat dan tanda keluar kecemasan yang berfungsi pada pintu keluar. Emergency light and Emergency Exit Signs are available and clearly visible. Alat Pencegah Kebakaran (Fire Extinguisher, Sprinkler, dll.) - Diletakkan di tempat yg dikhaskan. - Tidak bocor, dihalang atau salah guna. - Kunci Picu, Nozzle, Pemicit, Break Glass, dsb dalam keadaan baik/asal. - Tidak tamat tempoh. Dipatuhi? Ya Tidak Tarikh Catitan / Tindakan Pencegahan (a) SIAP (b) Firefighting equipment (extinguisher, break glass, detectors, etc.) are in place, accessible, valid and in working condition. Wayar elektrik/telefon/komputer tidak berselerak, menghalang laluan, pecah/terdedah dsb. Soket, suis dan palam tidak rosak dan tiada kesan terbakar. No exposed, unsafe or loose connections/ wirings. All plugs, sockets or switches are free from damage or burnt marks. Perabot tersusun (cth: kerusi rapat ke meja dan tidak berselerak). Furniture arranged in an orderly manner. Laci & pintu kabinet / meja / dll. sentiasa tertutup. Drawers and doors of cabinets and tables are always closed. 44

49 No 8 Pemeriksaan Dalam Pejabat Rak, kabinet, dsb, selamat (cth; tiada bahagian tajam yang boleh menyebabkan kecederaan) dan stabil (tidak akan jatuh atau tumbang). Dipatuhi? Ya Tidak Catitan / Tindakan Pencegahan (a) SIAP (b) 9 Racks, cabinets, etc. are safe (no sharp edges) and stable (will not fall or topple). Tiada kebocoran atau kerosakkan pada syiling. No leaking or damaged ceilings. 10 Tiada kebocoran air pada sistem penghawa dingin. No leakages from the air conditioning systems Alat elektrik (cerek, thermoflask,.) berada pada tempat yg disediakan. Electrical items (Kettle, Thermoflask,.) are used and kept at their designated space. Keadaan lantai / tangga / dll tidak licin dan bebas dari barang (cth; kotak, kertas, bahan kimia, minyak, air, peralatan) yang mungkin akan menyebabkan tergelincir/tersepak dan jatuh. Floor and stairs are not slippery and free from material (eg. boxes, papers, chemicals, wood, parts) that may cause fall or injury. 13 Setiap longkang, pembukaan, dsb ditutup atau dipagar untuk mengelak dari gelincir dan jatuh Pits, holes, drains, etc. are properly closed/guarded to prevent fall or injury 14 Kebersihan tempat kerja berpatutan. (meja kerja kemas, tiada sampah sarap atau barang yang tidak berguna yang berselerak). Overall housekeeping is acceptable (workbenches clean and tidy, no rubbish or unused items etc). 15 Perkara lain (sila nyatakan) : Nota : (a) (b) Pemeriksaan yang menimbulkan jawapan Tidak dikehandaki tindakan pencegahan/pembetulan. Tindakan pencegahan/pembetulan. dicadangkan oleh kumpulan JKK atau ditentukan oleh Ketua kawasan pemeriksaan Ditandatangani oleh Ketua Jabatan selepas mengesahkan tindakan pencegahan telah dibuat dan berkesan. Keseluruhan Pemeriksaan (sila tanda) Baik Sederhana Lemah Disediakan oleh Ketua Kumpulan Tarikh Diluluskan oleh Pengerusi JKK Tarikh Komen Pengerusi JKK Satu salinan perlu diserahkan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) selepas diluluskan oleh Pengerusi JKK 45

50 Nama JKK Ketua Kumpulan OBJEKTIF SENARAI PEMERIKSAAN KESELAMATAN OLEH JKK (B - Untuk makmal dan kawasan lain KECUALI PEJABAT) Kawasan Pemeriksaan Ahli Kumpulan PEMERIKSAAN Melahirkan kesedaran tentang keselamatan dan kesihatan di tempat kerja. To create awareness and emphasis the importance to Safety and Health. Mengenal pasti dan memperbaiki keadaan dan perbuatan yang tidak selamat. To identify and correct unsafe conditions and unsafe practices. Tarikh Memberi cadangan untuk pembaikan berterusan. To make recommendations for continual improvement. PEMERIKSAAN (a) Ya Tidak Catitan/Tindakan Pencegahan (b) SIAP (c) 1. PERSEKITARAN KERJA a b c Setiap longkang, pembukaan, dsb ditutup atau dipagar untuk mengelak dari gelincir dan jatuh. Pits, holes, drains, etc. are properly closed/guarded to prevent fall or injury. Lantai bebas dari barang (cth; kotak, kertas, bahan kimia, minyak, air, peralatan mesin) yang mungkin akan menyebabkan tergelincir/tersepak dan jatuh. Floor is free from material (eg. boxes, papers, chemicals, wood, machinery parts) that may cause fall or injury. Rak, kabinet, mesin, dsb, selamat (tiada bahagian tajam yang boleh menyebabkan kecederaan) dan stabil (tidak akan jatuh atau tumbang). LAMPIRAN B d e Racks, cabinets, machinery, etc. are safe (no sharp edges) and stable (will not fall or topple). Persekitaran kerja (pencahayaan, pengudaraan, tahap bunyi, suhu dsb.) yang sesuai untuk kerja dilakukan. Work environment (lighting, ventilation, noise level, temperature, etc.) is generally acceptable. Kebersihan tempat kerja berpatutan (meja kerja kemas, tiada sampah sarap atau barang yang tidak berguna yang berselerak). Overall housekeeping is acceptable (workbenches clean and tidy, no rubbish or unused items, etc). 2. BAHAN KIMIA (bagi tempat yang menggunakan bahan kimia) a b Terdapat Daftar Kimia dan Risalah Keselamatan Bahan Kimia di tempat kerja. Chemical Register and Chemical Safety Data Sheet available at the place of work. Bekas menyimpan bahan kimia dilabelkan dengan betul. Chemical containers are labeled correctly. 46

51 PEMERIKSAAN (a) Ya Tidak Catitan/Tindakan Pencegahan (b) SIAP (c) c Bahan kimia disimpan dengan betul (eg. Rak yang khusus, pengudaraan yang baik, suhu yang sesuai, jauh dari sumber api, bhn reaktif dijauhkan dsb). Chemicals are stored properly (eg designated racks,well ventilated, cool temperature, distance from fire and heat, reactive chemicals are separated). d e Tanda amaran dipaparkan. Warning signages are displayed. Shower & Eyewash Kecemasan berfungsi dan tidak dihalang. Emergency Shower & Eye Wash available and accessible. f Terdapat Emergency Spill Kit untuk bertindak jika ada tumpahan bahan kimia. Emergency Spill Kits are available in case of any chemical spills. 3. BAHAYA ELEKTRIK a b c Tiada sambungan elektrik yang terdedah, tidak selamat, berselerak, dsb. No exposed, unsafe or loose connections. Soket, suis dan palam tidak rosak dan tiada kesan terbakar. All plugs, sockets or switches are free from damage or burnt marks. Pintu panel elektrik utama tertutup, dikunci dan tidak dihalang. Main electrical panels are closed, locked and access is kept clear. 4. ALAT PERLINDUNGAN DIRI a Alat perlindungan diri (PPE) yang diperlukan diberi kepada pekerja, sesuai dan digunakan dengan betul Personal Protective Equipment required are provided to the workers, suitable for use and used properly. 5. PERALATAN DAN MESIN Peranti keselamatan pada setiap mesin/alat (cth. pagar, butang keselamatan dsb) berfungsi dengan baik. a Safety devices installed (eg, Guarding, railing, emergency button, etc) are in place & working condition. b Peralatan (termasuk pisau dan jarum) dalam keadaan baik dan digunakan dengan cara yang selamat. Tools (including knives and needles) are used and stored properly. 47

52 PEMERIKSAAN (a) Ya Tidak Catitan/Tindakan Pencegahan (b) SIAP (c) 6. TINDAKAN KECEMASAN Alat Pencegah Kebakaran (Pili bomba, Fire Extinguisher, Hose Reel, Sprinkler, dll) - Diletakkan di tempat yg dikhaskan. - Tidak bocor, dihalang atau salah guna. - Kunci Picu, Nozzle, Pemicit, Kaca, dsb dalam a keadaan baik/asal. - Tidak tamat tempoh. b c d Firefighting equipment (extinguisher, hose reel, hydrant, break glass, detectors, etc.) are in place, accessible, valid and in working condition. Peta laluan kecemasan dipaparkan di setiap kawasan. Emergency evacuation plan posted for each area. Laluan kecemasan tidak dihalang (cth: kotak, fail, kerusi, kertas, dll.). Emergency routes are not blocked (eg: boxes, files, chairs, papers etc.). Terdapat tanda keluar kecemasan yang terang pada setiap pintu keluar. Emergency Exit Signs are available and clearly visible. 7. PERKARA LAIN (sila nyatakan) (a) (b) (c) Berdasarkan pemerhatian oleh pemeriksa. Pemeriksaan yang menimbulkan jawapan Tidak dikehendaki tindakan pencegahan/pembetulan. Tindakan pencegahan/pencegahan dicadangkan oleh JKK atau ditentukan oleh ketua kawasan pemeriksaan. Ditandatangani oleh Ketua Jabatan selepas mengesahkan tindakan pencegahan telah dibuat dan berkesan. Penilaian keseluruhan (sila tanda) Baik Sederhana Lemah Disedia kan oleh Ketua pasukan Tarikh: Dipersetujui oleh: Wakil Jabatan/seksyen Tarikh: Komen Pengerusi JKK Diterima oleh: Pegawai Projek (K&K) Tarikh: Satu salinan perlu diserahkan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) selepas diluluskan oleh Pengerusi JKK. 48

53 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan Kontraktor dan Jentera 49

54 PROSEDUR PEMILIKAN KAD HIJAU CIDB BAGI STAF UNIVERSITI MALAYA 1. TUJUAN Memastikan semua staf terlibat dengan kerja-kerja pembinaan mempunyai Kad Hijau CIDB yang aktif bagi memenuhi keperluan Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia 1994 (Akta 520). 2. SKOP Prosedur ini diterima pakai kepada semua staf Universiti Malaya yang memerlukan mereka memasuki atau menjalankan kerja di tapak pembinaan yang terdapat di Universiti Malaya. Pengurusan Kad Hijau CIDB untuk pelajar UM adalah di bawah tanggungjawab Pusat Tanggungjawab (PTj) masing-masing. 3. TANGGUNGJAWAB Ketua PTj hendaklah mengenalpasti staf yang ditugaskan memasuki tapak kerja-kerja pembinaan dan perlu memastikan staf tersebut mempunyai Kad Hijau CIDB. Staf yang ditugaskan memasuki tapak dan menjalankan kerja-kerja pembinaan perlu memastikan mereka mempunyai Kad Hijau CIDB yang aktif. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Kerja Pembinaan Mengikut Seksyen 2, Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (Akta 520) kerja pembinaan ertinya pembinaan, penyambungan, pemasangan, pembaikan, penyenggaraan, pembaharuan, pemindahan, pengubahsuaian, pengubahan, perombakan, atau perobohan (a) mana-mana bangunan, binaan, bangunan besar, struktur, dinding, pagar atau cerobong, sama ada dibina keseluruhannya atau sebahagiannya di atas atau di bawah paras bumi; (b) mana-mana jalan, kerja pelabuhan, landasan kereta api, laluan kabel, terusan atau lapangan terbang kecil; (c) apa-apa kerja saliran, tali air atau kerja pengawalan sungai; (d) apa-apa kerja elektrik, mekanikal, air, gas, petrokimia atau telekomunikasi; atau (e) mana-mana jambatan, jejambat, empangan, takungan, kerja tanah, talian paip, salur najis, akueduk, pembetung, pemacu, syaf, terowong atau kerja penebusgunaan, dan termasuklah (A) apa-apa kerja yang membentuk bahagian yang penting dan perlu atau sebagai persediaan atau sementara bagi kerja-kerja yang diperihalkan dalam perenggan (a) hingga (e), termasuk pembersihan tapak, penyelidikan dan pembaikan tanah, pemindahan tanah, penggalian, peletakan batu asas, pemulihan dan landskap tapak; atau (B) pemerolehan bahan binaan, kelengkapan atau pekerja, yang semestinya dikehendaki bagi mana-mana kerja yang diperihalkan dalam perenggan (a) hingga (e); b) OSH Merujuk kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (Office of Safety & Health) UM. c) Pegawai Penyelia Staf yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan sama ada oleh staf lain, kontraktor dan pelajar. 50

55 d) Pusat Tanggungjawab (PTj) Merangkumi PTj Akademik yang terdiri daripada Akademi/Fakulti/Institusi/Pusat dan PTj Bukan Akademik. PTj Bukan Akademik merujuk kepada Pejabat Naib Canselor, Pejabat Timbalan Naib Canselor (Hal Ehwal Pelajar & Alumni), Pejabat Timbalan Naib Canselor (Pembangunan), Pendaftar, Bendahari, Perpustakaan dan semua cawangan perpustakaan. e) Staf Semua kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia 1994 (Akta 520) ii. Akta Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan 1994 (Akta 514) iii. Garis Panduan Pendaftaran Personel Binaan di Laman Web CIDB ( iv. Pekeliling Tanggungjawab Kontraktor CIDB Bil 01/ PROSES KERJA 6.1. Pendaftaran Pemilikan Baharu Staf (pemohon) yang ditugaskan memasuki tapak dan menjalankan kerja-kerja pembinaan perlu menghubungi Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) untuk memaklumkan mengenai keperluan mereka mempunyai Kad Hijau CIDB Pegawai OSH akan membantu pemohon baharu untuk mendaftar kursus baharu di luar kampus (pusat latihan CIDB) melalui laman web Pembayaran untuk mengikuti kursus perlu dilakukan oleh pemohon sebelum mengikuti kursus yang telah ditetapkan Pemohon mengikuti kursus yang ditetapkan dan perlu mendapatkan sijil kehadiran daripada penceramah Sijil kehadiran dan pembayaran diserahkan kepada Pegawai OSH dan permohonan akan dihantar kepada CIDB Wilayah Persekutuan untuk proses mendapatkan Kad Hijau CIDB Apabila Kad Hijau CIDB telah siap, pemohon akan diberikan notifikasi untuk pengambilan di pejabat OSH Pemohon boleh membuat tuntutan semula pembayaran yang telah dikeluarkan (untuk kursus dan pemprosesan kad) daripada PTj masing-masing Pemohon perlu memaklumkan pentadbir/ Pegawai Penyelia di PTj mengenai status pemilikan Kad Hijau CIDB Setiausaha JKK perlu kemaskini borang pemilikan Kad Hijau CIDB seperti di Lampiran A Pembaharuan Kad Sebulan sebelum kad hijau CIDB tamat tempoh, staf berkenaan perlu menghubungi OSH untuk memaklumkan mengenai keperluan pembaharuan Pegawai OSH akan membantu staf untuk memperbaharui kad melalui laman web 51

56 7. REKOD Staf perlu membuat pembayaran dan OSH akan menghantar permohonan dan pembayaran kepada CIDB Wilayah Persekutuan untuk proses mendapatkan Kad Hijau CIDB Apabila Kad Hijau CIDB telah siap, staf akan diberikan notifikasi untuk pengambilan di pejabat OSH Staf boleh membuat tuntutan semula pembayaran yang telah dikeluarkan daripada PTj masing-masing Staf perlu memaklumkan pentadbir/ Pegawai Penyelia di PTj mengenai status pemilikan Kad Hijau CIDB Setiausaha JKK perlu kemaskini borang pemilikan Kad Hijau CIDB seperti di Lampiran A. Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 7.1 Senarai staf yang memiliki Kad Hijau CIDB Pej. Ketua PTj Staf bertanggungjawab di PTj Tempoh Simpanan 3 tahun OSH Staf OSH 52

57 LAMPIRAN A SENARAI PEMILIK KAD HIJAU CIDB PTj Bil Nama Jabatan Jawatan 1 No. Telefon Pejabat No. Telefon Bimbit Emel No. Kad Pengenalan Tarikh Luput Kad

58 PROSEDUR PERMIT MENJALANKAN KERJA PEMBINAAN (PERMIT TO WORK) 1. TUJUAN Prosedur Permit Menjalankan Kerja Pembinaan (PTW) ini bertujuan untuk: i. menyediakan tahap kawalan untuk memastikan risiko yang berkaitan dengan jenis kerja tertentu dihapuskan atau diminimumkan bagi mengelakkan kejadian yang tidak diingini berlaku di tempat kerja. ii. menyediakan pendekatan yang konsisten dan sistematik untuk mengawal aktiviti tertentu yang berlaku di tempat kerja pembinaan. iii. memberikan maklumat kepada orang yang terlibat secara langsung dengan pengeluaran dan penerimaan permit. Proses ini hanya membenarkan kerja pembinaan dijalankan selepas prosedur yang selamat telah ditentukan dan rekod yang jelas bahawa semua bahaya terdahulu telah dipertimbangkan. 2. SKOP Prosedur ini digunapakai oleh semua kontraktor kerja-kerja pembinaan di bawah seliaan Pegawai Penyelia UM. 3. TANGGUNGJAWAB Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) dan Pegawai Penyelia perlu bertanggungjawab memastikan prosedur ini diikuti semasa melakukan kerja-kerja pembinaan. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Kerja Pembinaan Mengikut Seksyen 2, Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (Akta 520) kerja pembinaan ertinya pembinaan, penyambungan, pemasangan, pembaikan, penyenggaraan, pembaharuan, pemindahan, pengubahsuaian, pengubahan, perombakan, atau perobohan (f) mana-mana bangunan, binaan, bangunan besar, struktur, dinding, pagar atau cerobong, sama ada dibina keseluruhannya atau sebahagiannya di atas atau di bawah paras bumi; (g) mana-mana jalan, kerja pelabuhan, landasan kereta api, laluan kabel, terusan atau lapangan terbang kecil; (h) apa-apa kerja saliran, tali air atau kerja pengawalan sungai; (i) apa-apa kerja elektrik, mekanikal, air, gas, petrokimia atau telekomunikasi; atau (j) mana-mana jambatan, jejambat, empangan, takungan, kerja tanah, talian paip, salur najis, akueduk, pembetung, pemacu, syaf, terowong atau kerja penebusgunaan, dan termasuklah (C) apa-apa kerja yang membentuk bahagian yang penting dan perlu atau sebagai persediaan atau sementara bagi kerja-kerja yang diperihalkan dalam perenggan (a) hingga (e), termasuk pembersihan tapak, penyelidikan dan pembaikan tanah, pemindahan tanah, penggalian, peletakan batu asas, pemulihan dan landskap tapak; atau (D) pemerolehan bahan binaan, kelengkapan atau pekerja, yang semestinya dikehendaki bagi mana-mana kerja yang diperihalkan dalam perenggan (a) hingga (e); b) Pegawai Penyelia Staf yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan oleh staf lain, kontraktor dan pelajar. c) Pegawai Pelulus Staf yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang merupakan ketua bagi bahagian/ jabatan/ pejabat di mana pegawai penyelia bertugas. 54

59 d) Kontraktor Seseorang atau sesebuah organisasi yang dilantik (termasuk pekerja-pekerjanya) untuk menyediakan perkhidmatan kepada UM mengikut spesifikasi, terma dan keadaan yang telah dipersetujui. Kontraktor termasuk pembekal dan pengusaha. e) Jentera Adalah jentera yang memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan yang sah sebelum jentera tersebut dibenarkan beroperasi iaitu dandang, pengandung tekanan tak berapi dan mesin angkat. f) Sijil Perakuan Kelayakan Sijil yang dikeluarkan di bawah Akta Kilang dan Jentera, 1967, yang membuktikan jentera tersebut memenuhi kehendak Akta semasa pemeriksaan dijalankan dan boleh dikendalikan. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan, 1994 (Akta 514) dan Peraturan-Peraturan di bawahnya ii. Akta Kilang dan Jentera, 1967 dan Peraturan-Peraturan di bawahnya iii. Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia 1994 (Akta 520) iv. Akta Perkhidmatan Bomba,1988 (Akta 341) v. Akta Bekalan Elektrik (Akta 447) vi. Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam, 1984 vii. Manual on Occupational Safety and Health for the Construction Industry, 2008 viii. Garis Panduan bagi Keselamatan dan Kesihatan Awam di Tapak Pembinaan, 2007 ix. Pekeliling Tanggungjawab Kontraktor CIDB Bil 01/ PROSES KERJA 6.1 Setelah mendapat surat lantikan, kontraktor perlu mengisi borang PTW yang boleh didapati di portal vendor atau dari Pegawai Penyelia seperti di Lampiran A. 6.2 PTW hanya perlu dipohon sekali sahaja sebelum kerja pembinaan bermula. 6.3 Pemeriksaan oleh Pegawai Penyelia dan kelulusan PTW oleh Pegawai Pelulus hendaklah dilakukan sekurang-kurangnya dua (2) hari bekerja sebelum kerja tersebut dimulakan. Kontraktor digalakkan membuat pemakluman lebih awal kepada Pegawai Penyelia bagi memastikan mereka dapat menyediakan rancangan alternatif sekiranya kerja yang dilaksanakan oleh kontraktor memberi kesan kepada operasi PTj. 6.4 Selepas mendapat kelulusan, salinan PTW hendaklah dipamerkan di lokasi kerja iaitu di tempat yang mudah dilihat dan dilindungi menggunakan pembalut plastik yang bersesuaian agar tidak dirosakkan oleh cuaca dan sebagainya. PTW asal hendaklah disimpan oleh PTj. 6.5 PTW ini boleh digantung sekiranya kontraktor gagal memenuhi syarat yang dinyatakan atau melanggar mana-mana peraturan di dalam Manual on Occupational Safety and Health for the Construction Industry sepanjang tempoh perlaksanaan kerja dan semua kerja perlu dihentikan sehingga penggantungan PTW ditarik semula. 6.6 Hanya Pegawai OSH atau Pegawai Pelulus diberi kuasa untuk menarik semula PTW setelah Pegawai OSH atau Pegawai Pelulus berpuas hati dengan langkah penambahbaikan yang dilaksanakan oleh kontraktor. 6.7 Sekiranya terdapat perubahan dalam kerja yang telah diluluskan, kontraktor perlu 55

60 memaklumkan Pegawai Penyelia dan permohonan baharu PTW perlu dilakukan. 6.8 Kerja-kerja hanya boleh dilaksanakan dalam tempoh masa sepertimana tercatat di dalam PTW. Selepas tempoh ini, semua kerja hendaklah dihentikan serta merta dan hanya boleh disambung semula selepas mendapat Extension of Time (EOT) daripada UM. Setelah kelulusan didapati, Pegawai Penyelia hendaklah membuat pindaan ke atas PTW sedia ada dan ditandatangani oleh Pegawai Pelulus di sebelah tempoh pindaan/eot. 6.9 Sebelum menandatangani penyerahan kembali kerja selepas kerja-kerja pembinaan selesai, Pegawai Penyelia perlu memastikan: i. kerja yang dilakukan telah tamat, ii. tapak dibersihkan, iii. tiada sebarang bahan-bahan kerja ditinggalkan, iv. semua peralatan dan bahan dikembalikan, v. semua perlindungan telah dipulihkan, dan vi. kawasan kerja dikembalikan ke status yang selamat. 7. REKOD Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab Tempoh Simpanan 7.1 Borang PTW Pej. Ketua PTj Pegawai Penyelia 1 tahun selepas kerja-kerja tamat 56

61 NOMBOR RUJUKAN E-PEROLEHAN: Lampiran A PERMIT MENJALANKAN KERJA PEMBINAAN (PTW) (A) MAKLUMAT PROJEK (diisi oleh kontraktor) Tajuk Kontrak Nama Syarikat Kontraktor Nama Pengurus/ Penyelia Kontraktor No. Telefon : Nama Pegawai Penyelia (Staf UM) No. Telefon : Lokasi Kerja Tempoh (Tercatat di dalam kontrak) Tarikh Mula : Tarikh Tamat : EOT 1 Tarikh Mula : Tarikh Tamat : EOT 2 Tarikh Mula : Tarikh Tamat : EOT 3 Tarikh Mula : Tarikh Tamat : Waktu Kerja Waktu kerja tambahan (sila lampirkan surat kebenaran dari Pejabat Keselamatan UM) (B) KEPERLUAN KESELAMATAN (Sila tandakan / X / NA) Keperluan Am Tanda tanda Amaran yang sesuai (contoh: Man at Work, Power Off ) Tali Rintangan/ pagar di sekeliling kawasan kerja Alat Perlindungan Diri (PPE) Am (Safety Shoes/ Gloves/ Hard hat/ Mask/ Respirator/ Ear Plug) Alat-alat mempunyai earthing yang sesuai Mempunyai First Aid Kit Memberikan senarai jentera yang digunakan berserta lesen (bagi yang berkaitan) Penyediaan bekas untuk bahan buangan/sampah, minyak, dll. SEMUA BAHAN BUANGAN HENDAKLAH DIBAWA BALIK OLEH KONTRAKTOR (kontraktor tidak dibenarkan melupus bahan buangan di dalam kawasan UM) Keperluan Isolasi Elektrik/ Kuasa/ Bahan Terperangkap Lock-Out Tag-Out Punca kuasa ditutup (lock out/ shut off) Kuasa perangkap dilepaskan (trapped energy released) Bahan (minyak, gas, stim,...) dilepaskan dengan selamat Keperluan berkerja di tempat tinggi (melebihi ketinggian 2 meter) Safety harness/ Belt/ Cage yang diluluskan untuk forklift/ lain-lain Life line yang bersesuaian/ tempat hook selamat dan kukuh Scaffolding yang betul dan selamat Tangga yang digunakan/ dipasang dengan selamat (tinggi yang sesuai dan diikat dengan penyokong) (C) PERAKUAN DAN KELULUSAN PERMIT Pengesahan bahawa semua keperluan keselamatan berada di tempat kerja dan risiko terjadinya kemalangan telah dikurangkan ke tahap paling minima. 57

62 Pegawai Penyelia (Semakan) Saya telah memeriksa kawasan tempat kerja dan peralatan yang digunakan serta mendapati semua perkara dalam keadaan selamat. Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : Pegawai Pelulus (Kelulusan) Saya mengesahkan bahawa pemeriksaan telah dilakukan di kawasan tempat kerja serta mendapati semua perkara dalam keadaan selamat. Kontraktor (Perakuan) Saya mengaku menerima permit ini dan akan memastikan bahawa kerja-kerja berkaitan kontrak/ pembekalan yang akan dijalankan dengan cara yang selamat. Saya juga akan bertanggungjawab sepenuhnya di atas sebarang kemalangan ataupun kecederaan yang berlaku di tempat kerja serta akan mengambil tindakan sepertimana yang digariskan di dalam OSHA 1994, FMA 1967, EQA 1974, Akta CIDB 1994 dan sebarang akta, peraturan, kod amalan dan garis panduan berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan termasuk arahan yang dikeluarkan oleh UM. Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : Serahkan satu salinan kepada Pegawai Penyelia selepas permit diluluskan. Sila pamerkan permit kerja asal di tempat kerja dan kerja kontrak boleh dimulakan. (D) PERAKUAN TAMAT KERJA Kontraktor (Penyerahan) Saya mengaku bahawa kerja yang disebutkan di atas telah selesai dilaksanakan. Semua peralatan, orang dan bahan dikembalikan, semua perlindungan telah dipulihkan, dan kawasan kerja dikembalikan ke status yang selamat. Pegawai Penyelia (Semakan) Bangunan, mesin atau peralatan yang diterima telah diperiksa oleh saya dan didapati selamat untuk digunakan kembali serta tiada sampah dan minyak ditinggalkan. Pegawai Pelulus (Penerimaan) Saya menerima kembali tapak dalam keadaan selamat dan dengan ini menutup permit ini. Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : Tandatangan : Nama : Cap : Tarikh : 58

63 PROSEDUR PENDAFTARAN DAN PEMBAHARUAN JENTERA YANG MEMERLUKAN SIJIL PERAKUAN KELAYAKAN DARI JABATAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN (JKKP) 1. TUJUAN Memastikan semua jentera seperti mesin tekanan, mesin angkat (kecuali lif) dan dandang mempunyai Sijil Perakuan Kelayakan yang aktif oleh JKKP. 2. SKOP Prosedur ini digunapakai oleh semua staf UM yang menggunakan jentera di mana ianya memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan dari JKKP menurut kehendak Akta Kilang dan Jentera 1967 sama ada untuk tujuan pengajaran dan pembelajaran atau penyelidikan. Walau bagaimanapun, lif penumpang/ barang yang dipasang di bangunan-bangunan adalah menjadi tanggungjawab Jabatan Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda (JPPHB) untuk didaftarkan dengan JKKP dan diselenggarakan oleh syarikat yang berdaftar dengan JKKP. 3. TANGGUNGJAWAB Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj), Pegawai Penyelia dan staf terlibat perlu bertanggungjawab memastikan prosedur ini diikuti semasa melakukan pendaftaran dan pembaharuan jentera yang memerlukan sijil perakuan kelayakan. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Dandang stim Apa-apa vesel tertutup yang bagi apa-apa maksud stim dijanakan di bawah tekanan yang lebih tinggi daripada tekanan atmosfera, dan termasuk mana-mana penjimat yang digunakan untuk memanaskan air yang disalurkan kepada vesel itu, dan mana-mana pemanas lampau yang digunakan untuk pemanasan stim, dan mana-mana paip dan kelengkapan yang bersambung dengannya. b) Jentera Berdasarkan definisi Akta Kilang dan Jentera 1967 Termasuk dandang stim, tangki tekanan tanpa penunu, tangka tekanan dengan penunu, talian paip, trak, silinder gas, bekas gas, jentera mengangkat dan takal mengangkat, jentera pemancar, jentera bergerak, peralatan pengendalian bahan-bahan, alat hiburan atau mana-mana jentera sama yang lain dan apa-apa peralatan bagi menuang, memotong, mengimpal atau pemendapan elektro bahanbahan atau bahan lain bahan-bahan dan bagi penyemburan dengan menggunakan gas termampat atau udara dari bahan-bahan atau bahan lain bahan-bahan tetapi tidak termasuk: i. Mana-mana jentera yang digunakan bagi mendorong kenderaan selain dari dandang stim atau enjin stim ii. Mana-mana jentera yang digerakkan oleh kuasa orang selain dari jentera mengangkat; atau iii. Jentera pejabat c) Kontraktor Seseorang atau sesebuah organisasi yang dilantik (termasuk pekerja-pekerjanya) untuk menyediakan perkhidmatan kepada UM mengikut spesifikasi, terma dan keadaan yang telah dipersetujui. Kontraktor termasuk pembekal dan pengusaha. d) Mesin Angkat Merujuk kepada kren kembara bergerak atas, aerial platform, kren auger, kren bergerak, lif gunting 59

64 (scissor lift), kren portal, kren monorail, lif penumpang/ barang, escalator, travellator, dumbwaiter, table lifter, kren menara, gondola dan skip/ material hoist. e) Pegawai Penyelia Kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan sama ada oleh staf lain, kontraktor dan pelajar. f) Pengandung Tekanan Tak Berapi Pengandung Tekanan Tak Berapi (PTTB) bermaksud sesebuah bekas tertutup yang mempunyai tekanan lebih besar daripada tekanan atmosfera sama ada dalam bentuk gas atau campuran gasgas dan termasuklah juga pengandung yang berada di bawah tekanan stim yang dihasilkan dari dandang stim dan sesuatu pengandung di bawah tekanan cecair dan gas atau kedua-duanya, dan sebarang pengandung tekanan yang bahagian dalamnya mempunyai tekanan di bawah tekanan atmosfera (hampagas). Contoh-contoh pengandung tekanan ini adalah seperti bekas udara, penukar haba, penyucihama, pengandung-pengandung di loji petrokimia, tangki simpanan LPG, pengandung-pengandung untuk proses rawatan air dan sebagainya. g) Pengandung Tekanan Berapi Mana-mana pengandung yang tertutup yang melebihi tekanan atmosfera dan tertakluk kepada direct firing seperti pemanas minyak haba (thermal oil heater) dan dandang air panas (hot water boiler) tetapi tidak termasuk dandang stim. Contohnya pengandung tekanan berapi adalah generator. h) Pusat Tanggungjawab (PTj): Merangkumi PTj Akademik yang terdiri daripada Akademi/Fakulti/Institusi/Pusat dan PTj Bukan Akademik. PTj Bukan Akademik merujuk kepada Pejabat Naib Canselor, Pejabat Timbalan Naib Canselor (Hal Ehwal Pelajar & Alumni), Pejabat Timbalan Naib Canselor (Pembangunan), Pendaftar, Bendahari, Perpustakaan dan semua cawangan perpustakaan. i) Staf yang bertanggungjawab: Staf yang dipertanggungjawabkan dalam urusan perolehan dan pendaftaran jentera. j) Sijil Perakuan Kelayakan: Sijil yang dikeluarkan di bawah Akta Kilang dan Jentera, 1967, yang membuktikan jentera tersebut memenuhi kehendak Akta semasa pemeriksaan dijalankan dan boleh dikendalikan. k) Tempoh sah Sijil Perakuan Kelayakan: Sijil Perakuan Kelayakan mempunyai tarikh tempoh sah 15 bulan dari tarikh pemeriksaan dijalankan atau tidak lebih daripada tiga (3) tahun. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Kilang dan Jentera 1967 dan Peraturan-Peraturan di bawahnya ii. Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 dan Peraturan-Peraturan di bawahnya 6. PROSES KERJA 6.1. Pendaftaran Jentera Baharu Staf bertanggungjawab di PTj perlu: berbincang dengan kontraktor berkenaan jentera berserta spesifikasi yang diperlukan dan keperluan lain untuk membuat permohonan pendaftaran jentera menyediakan dokumen-dokumen berkaitan berdasarkan jenis jentera seperti 60

65 dinyatakan di dalam laman web JKKP atau OSH membuat permohonan pendaftaran jentera dengan menggunakan borang JKJ 105 di atas talian berserta keperluan dokumen yang diperlukan kepada JKKP. Permohonan dihantar kepada JKKP dan proses tersebut mengambil masa lebih kurang satu (1) bulan dari tarikh permohonan dihantar memaklumkan permohonan tersebut kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) UM secara bertulis mendapatkan makluman daripada JKKP berkenaan proses permohonan tersebut dan mendapatkan surat rasmi pemberitahuan pemeriksaan ke atas jentera merancang temujanji bersama kontraktor yang terlibat untuk menjalankan pemeriksaan bersama Pegawai JKKP. Kontraktor perlu hadir semasa pemeriksaan oleh pegawai JKKP Setelah pemeriksaan ke atas jentera dijalankan tanpa sebarang masalah dan komen, pihak JKKP akan mengeluarkan Sijil Perakuan Kelayakan untuk tempoh sah selama 15 bulan atau maksimum 3 tahun dari tarikh pemeriksaan dijalankan menyimpan sijil tersebut dan membuat satu salinan untuk dipamerkan berhampiran jentera terbabit menghantar satu salinan sijil tersebut ke pejabat OSH untuk rekod Pembaharuan Lesen Jentera Staf bertanggungjawab di PTj perlu: memaklumkan JKKP tiga (3) bulan sebelum sijil tamat untuk pembaharuan lesen memastikan kontraktor melakukan penyelenggaraan satu (1) bulan sebelum proses pembaharuan jentera dan merekodkan penyelenggaraan tersebut membuat permohonan pembaharuan jentera di dalam talian. Permohonan dihantar kepada JKKP dan proses tersebut mengambil masa lebih kurang satu (1) bulan dari tarikh permohonan dihantar memaklumkan permohonan tersebut kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) UM secara bertulis mendapatkan makluman daripada JKKP berkenaan proses permohonan tersebut dan mendapatkan surat rasmi pemberitahuan pemeriksaan ke atas jentera merancang temujanji bersama kontraktor yang terlibat untuk menjalankan pemeriksaan bersama Pegawai JKKP. Kontraktor perlu hadir semasa pemeriksaan oleh pegawai JKKP Setelah pemeriksaan ke atas jentera dijalankan tanpa sebarang masalah dan komen, pihak JKKP akan mengeluarkan Sijil Perakuan Kelayakan untuk tempoh sah selama 15 bulan dari tarikh pemeriksaan dijalankan menyimpan sijil tersebut dan membuat satu salinan untuk dipamerkan berhampiran jentera terbabit menghantar satu salinan sijil tersebut ke pejabat OSH untuk rekod. 61

66 6.3. Jentera tidak lagi diguna Staf bertanggungjawab di PTj perlu: memaklumkan JKKP mengenai pemberhentian itu dalam tempoh 30 hari. 7. REKOD memaklumkan permohonan tersebut kepada OSH UM secara bertulis. Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 7.1 Senarai jentera yang memerlukan perakuan kelayakan JKKP 7.2 Sijil Perakuan Kelayakan bagi setiap jentera Pej. Ketua PTj OSH Pej. Ketua PTj OSH Staf bertanggungjawab di PTj Staf OSH Staf bertanggungjawab di PTj Staf OSH Tempoh Simpanan 7 tahun 7 tahun 62

67 Lampiran A SENARAI JENTERA YANG MEMERLUKAN DAN TIDAK MEMERLUKAN SIJIL PERAKUAN KELAYAKAN DARI JABATAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN (JKKP) A. Jentera memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan Dandang stim (steam boiler) o Autoclave o Superheater o Water tube steam boiler o Fire tube steam boiler o Electric steam boiler o Waste heat recovery boiler Pengandung Tekanan Tak Berapi (UPV) o Air container o Steriliser o LPG storage tank o Heat Exchanger o Pressure vessels at the petrochemical plants etc Mesin angkat tidak menggunakan kuasa manual Kren berantai, kren beroda, kren lori, cherry picker Overhead traveling cranes B. Jentera tidak memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan Electrode boiler; contoh: distilled water. Dandang dengan mantel pemanasan heating mantle; contoh steam distillation system, fractional distillation, vacuum distillation, reaction flask Sumber: 1. Peraturan 10. Jentera yang Memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan, Peraturan-peraturan (Pemberitahuan, Perakuan Kelayakan dan Pemeriksaan) Kilang dan Jentera Perintah Kilang dan Jentera (Pengecualian Perakuan Kelayakan bagi Bejana Tekanan Tidak Berapi)

68 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Premis Makanan 64

69 PROSEDUR KOORDINASI PEMANTAUAN KEBERSIHAN PREMIS MAKANAN DI UNIVERSITI MALAYA 1. TUJUAN Prosedur ini menerangkan keperluan pengurusan dan penilaian aspek kebersihan bagi premis makanan di kampus induk Universiti Malaya (UM). 2. SKOP Prosedur ini merangkumi semua aktiviti koordinasi pemantauan kebersihan premis makanan di UM. 3. TANGGUNGJAWAB Ahli-ahli Jawatankuasa Pemantauan Premis Makanan (JPPM) yang dilantik oleh PTj/Kolej Kediaman masing-masing bertanggungjawab memastikan prosedur ini dipatuhi. Sesiapa yang terlibat dalam urusan kawalan dokumen perlu mematuhi prosedur ini. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Proses penilaian sebutharga adalah membuat penilaian sebutharga dan laporan penilaian yang diperakukan oleh Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj)/Pengetua Kolej Kediaman sebelum diserahkan ke Bahagian Perolehan untuk kelulusan Jawatankuasa Sebutharga (JSU) UM. b) Pemeriksaan Awalan dijalankan selepas pengusaha terdahulu mengosongkan premis dan sebelum pengusaha baru mula beroperasi. c) Pemeriksaan Perlanjutan dijalankan sebelum kontrak tahun kedua dilanjutkan bagi satu-satu tempoh kontrak premis tersebut. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Makanan 1983 (KKM) ii. Peraturan-peraturan Kebersihan Makanan 2009 (Kementerian Kesihatan Malaysia) iii. Undang-undang Kecil Perlesenan Petempatan Makanan (Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur) 2016 (Dewan Bandaraya Kuala Lumpur) iv. Garis Panduan (GP) Perkhidmatan Premis Makanan di UM (di laman sesawang UMPortal): a) Bidang Tugas Jawatankuasa Pemantauan Premis Makanan PTj / Kolej Kediaman b) GP Perkhidmatan Premis Makanan di Universiti Malaya c) Carta Alir GP Premis Makanan d) Ringkasan Proses Perkhidmatan Premis Makanan Di UM 6. PROSES KERJA 6.1. Pemberitahuan penganjuran program yang melibatkan food truck, kiosk, perkhidmatan katering atau gerai makanan dan minuman PTj/Kolej Kediaman perlu melengkapkan borang Deklarasi Maklumat Terkini Pengendali Makanan seperti di Lampiran A dan emel kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) dalam tempoh empat belas (14) hari sebelum memulakan satu-satu program Pegawai OSH memberi taklimat kebersihan dan keselamatan makanan kepada pengusaha dan pengendali makanan yang mengambil bahagian. 65

70 Pegawai OSH turut menjalankan verifikasi rekod latihan dan suntikan Tifoid semasa sesi taklimat dijalankan JPPM perlu memantau penggerai sepanjang penganjuran tersebut Pegawai OSH akan menjalankan penyiasatan sekiranya terdapat aduan atau keracunan makanan Proses Penilaian Sebutharga Pegawai OSH akan hadir dengan jemputan semasa mesyuarat penilaian peringkat kedua sebutharga premis makanan dan memberi maklum balas bagi aspek kebersihan Walau bagaimanapun penilaian OSH hanya terhad kepada pengusaha premis makanan yang pernah dan masih beroperasi di dalam kampus UM Tiada sebarang penilaian diberikan bagi syarikat yang belum pernah mempunyai rekod di UM Sekiranya tiada wakil OSH yang dapat menghadiri mesyuarat tersebut, penilaian boleh dijalankan menerusi edaran dengan menggunapakai template sepertimana yang dikehendaki pihak Bahagian Perolehan iaitu borang Penilaian OSH bagi Mesyuarat Penilaian Sebutharga Menerusi Edaran seperti di Lampiran B Bagi PTj/Kolej Kediaman yang tidak mengemukakan jemputan namun memerlukan penilaian OSH, surat permohonan dari Ketua PTj/Pengetua Kolej Kediaman perlu dikemukakan kepada Pengarah OSH Pengusaha premis makanan sedia ada TIDAK BOLEH ditawarkan kontrak sekiranya: i. Pengusaha sedang beroperasi lebih dari dua (2) premis makanan di UM; ii. Pengusaha menerima pelbagai aduan dari segi perkhidmatan, dan iii. Pengusaha telah disenaraihitamkan kerana tidak mencapai sekurang-kurangnya purata Gred B dalam pemeriksaan kebersihan oleh OSH dalam tempoh setahun Pemeriksaan Awalan (sebelum penawaran kontrak) PTj/Kolej Kediaman perlu mengemukakan permohonan bertulis kepada OSH untuk hadir menjalankan Pemeriksaan Awalan premis makanan Bagi pemeriksaan melibatkan kontrak baharu, ahli JPPM PTj/Kolej Kediaman perlu memastikan pengusaha premis turut sama hadir semasa sesi pemeriksaan tersebut dan membawa salinan rekod seperti berikut : i. Sijil Latihan Pengendali Makanan (SLPM) setiap pekerja; ii. Rekod suntikan vaksinasi Tifoid yang sah setiap pekerja; iii. Resit pest-control terkini dari agensi berdaftar dengan Jabatan Pertanian; iv. Pengusaha perlu melengkapkan borang Deklarasi Maklumat Terkini Premis Makanan untuk di semak oleh JPPM dan disahkan oleh Pengerusi JPPP JPPM perlu memastikan pengusaha mempamerkan lesen dan sijil pendaftaran dalam tempoh 60 hari (dari DBKL) dan 30 hari (dari Kementerian Kesihatan Malaysia) daripada tarikh penerimaan surat tawaran Pegawai OSH akan memberikan taklimat kebersihan dan keselamatan penyediaan makanan kepada pengusaha sebelum mereka memulakan operasi. Selain itu, pihak 66

71 OSH turut membuat semakan terhadap premis dan memaklumkan pihak Jabatan Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda (JPPHB) berkenaan perkara yang perlu ditambahbaik di premis Modul KENDIRI akan diterangkan dan diserahkan oleh pegawai OSH kepada Pengusaha semasa sesi pemeriksaan tersebut dijalankan Ahli JPPM yang turut sama semasa pemeriksaan bertanggungjawab memastikan perkara yang perlu ditambahbaik dijalankan sementara laporan diterima Laporan bertulis akan dikemukakan oleh pihak OSH Surat Pengesahan Pemeriksaan Premis Makanan di Universiti Malaya - Mula Kontrak Baru seperti di Lampiran C Laporan tersebut akan diserahkan kepada pihak JPPHB sebelum ia dikembalikan semula kepada pihak PTj Pemeriksaan Perlanjutan (1+1) PTj/Kolej Kediaman perlu mengemukakan permohonan bertulis kepada OSH seawal tiga (3) bulan sebelum tarikh kontrak pengusaha tersebut tamat Laporan bertulis akan dikemukakan oleh pihak OSH dengan menggunakan borang Pemeriksaan Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) bagi Perkhidmatan Premis Makanan (Perlanjutan Kontrak) seperti di Lampiran D Pemeriksaan perlanjutan hanya akan dijalankan semasa premis tersebut sedang beroperasi Pihak OSH dan JPPHB akan hadir bersama tanpa memaklumkan ketetapan tarikh dan masa kepada pihak PTj/Kolej Kediaman Pihak OSH akan menjalankan pemeriksaan dengan menggunakan borang Pemeriksaan dan Penggredan Premis Makanan Universiti Malaya seperti di Lampiran E Pengusaha yang mendapat sekurang-kurangnya gred B sahaja akan disyorkan Sekiranya premis tersebut mendapat Gred C, pihak PTj/Kolej Kediaman perlu mengemukakan permohonan bertulis kepada Pengarah OSH bagi menjalankan pemeriksaan susulan Pemeriksaan Kebersihan dan Penggredan Pemeriksaan kebersihan akan dijalankan dengan penglibatan bersama : i. Ahli JPPM PTj/Kolej Kediaman; atau ii. Pihak JPPHB dari Bahagian Kejuruteraan Awam, Mekanikal dan Elektrik Selain itu, pemeriksaan juga akan dijalankan sekiranya terdapat aduan kebersihan atau keracunan makanan Jika pemeriksaan tidak mencapai markah minima gred B, premis tersebut boleh dikenakan : i. Amaran; atau ii. Notis penutupan premis makanan dalam tempoh tiga (3) sehingga empat belas (14) hari Dapatan pemeriksaan ini akan digunapakai semasa Pemeriksaan Perlanjutan dan 67

72 juga semasa penilaian sebutharga diperlukan Borang yang digunakan adalah seperti berikut : i. Borang Pemeriksaan Penggredan Premis Makanan Universiti Malaya ii. Borang Arahan Tindakan Pembetulan seperti di Lampiran F. iii. Surat Akuan Oleh Pengusaha Kafeteria Mengenai Penerimaan Surat Notis Pembaikkan Kebersihan Makanan Di Premis Makanan Di Universiti Malaya seperti di Lampiran G Pemeriksaan KENDIRI Sistem Pemeriksaan Sendiri atau KENDIRI melibatkan: Pengusaha Premis Makanan i. Pemantauan oleh pengusaha secara harian dengan menggunakan borang Laporan Kendiri 1 menerusi modul Borang Pemeriksaan Sendiri (KENDIRI). ii. Borang ini akan dijadikan rujukan sekiranya terdapat aduan atau keracunan makanan. iii. Selain itu, komitmen pengusaha turut dinilai menerusi keberkesanan sistem KENDIRI ini Jawatankuasa Pemantauan Premis Makanan PTj/Kolej Kediaman i. Pemantauan dijalankan sekali (1) sebulan dengan menggunakan borang Laporan Kendiri 2 seperti di rujuk Lampiran H. ii. Borang ini perlu disimpan oleh PTj/Kolej Kediaman dan akan dijadikan rujukan sekiranya diperlukan jika terdapat aduan atau keracunan makanan. iii. Pihak PTj/Kolej Kediaman perlu mengemukakan laporan keseluruhan dengan menggunakan borang Kendiri 3 seperti di Lampiran I Notis Penutupan Premis Makanan Notis penutupan premis makanan hanya diberikan sekiranya pengusaha mencapai tahap minima penggredan Tempoh penutupan premis makanan adalah selama tiga (3) sehingga empat belas (14) hari Pengusaha perlu menjalankan kerja-kerja pembersihan dan penambahbaikan sepanjang tempoh penutupan ini Pest-control juga perlu dijalankan sekiranya terdapat keperluan Ahli JPPM perlu memastikan tindakan penambahbaikan diambil sebelum menghubungi pihak OSH bagi menjalankan pemeriksaan susulan Borang Permohonan Membuka Semula Premis seperti di Lampiran J perlu dilengkapkan oleh Pengusaha dan dimajukan kepada OSH sebelum pemeriksaan susulan dijalankan Sekiranya markah pemeriksaan susulan melebihi Gred C, notis penutupan premis tersebut akan ditarik semula. 68

73 7. REKOD Bil Rekod Lokasi Tanggungjawab 1 Borang Deklarasi Maklumat Terkini Pengendali Makanan 2 Borang Penilaian OSH bagi sebutharga Mesyuarat Penilaian Sebutharga (menerusi edaran) 3 Surat Pengesahan Pemeriksaan Premis Makanan di Universiti Malaya (Mula Kontrak Baru) Nota : Borang ini akan diberikan oleh pihak Perolehan kepada PTj Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Bahagian Perolehan dan Pembangunan Jbtn. Bendahari Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Staf berkenaan di Bhg. Perolehan dan Pembangunan Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Tempoh Simpanan Sepanjang kontrak Sepanjang kontrak Pejabat OSH Staf berkenaan di OSH 4 Borang Pemeriksaan Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) bagi Perkhidmatan Premis Makanan (Perlanjutan Kontrak) Nota : Borang ini akan diberikan oleh pihak Perolehan kepada PTj Pej. JPPHB (Bahagian Pentadbiran). Bahagian Perolehan dan Pembangunan Jbtn. Bendahari Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Staf berkenaan di JPPHB Staf berkenaan di Bhg. Perolehan dan Pembangunan Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Sepanjang kontrak Pejabat OSH Staf berkenaan di OSH 5 Borang Pemeriksaan dan Penggredan Premis Makanan Universiti Malaya 6 Borang Arahan Tindakan Pembetulan 7 Surat Akuan Oleh Pengusaha Kafeteria Mengenai Penerimaan Surat Notis Pembaikkan Kebersihan Makanan Di Premis Makanan Di Universiti Malaya Pej. JPPHB (Bahagian Pentadbiran). Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Pejabat OSH Staf berkenaan di JPPHB Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Staf berkenaan di OSH Sepanjang kontrak 8 Laporan KENDIRI 1 Premis Makanan Pengusaha Sepanjang kontrak 9 Laporan KENDIRI 2 Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Sepanjang kontrak 10 Laporan KENDIRI 3 Pejabat Pengerusi JK Pengerusi JK Sepanjang 69

74 Pemantauan Premis Makanan Pemantauan Premis Makanan kontrak 11 Borang Permohonan Membuka Semula Premis Pejabat OSH Pejabat Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Staf berkenaan di OSH Pengerusi JK Pemantauan Premis Makanan Sepanjang kontrak Pejabat OSH Staf berkenaan di OSH 70

75 LAMPIRAN A Sila tandakan ( ) Food truck Kiosk Gerai Minuman Gerai Makanan PEJABAT KESELAMATAN DAN KESIHATAN (OSH) Dikemaskini : 1 November 2017 BORANG DEKLARASI MAKLUMAT TERKINI PENGENDALI MAKANAN DAN KIOSK NAMA SYARIKAT NO. RUJUKAN LESEN KKM (FoSIM) NO. RUJUKAN LESEN DBKL TEMPOH SAH LESEN DBKL NAMA PENGUSAHA NO TELEFON PENGUSAHA EMEL PENGUSAHA TARIKH TERKINI PEST CONTROL TEMPOH KONTRAK DITAWARKAN BIL NAMA PENGENDALI MAKANAN NO ( IC / PASPORT ) TARIKH TERKINI SUNTIKAN TIFOID SIJIL LATIHAN PENGENDALI MAKANAN (SLPM) ADA/TIADA Status pekerja Tandakan ( ) PELAJAR BUKAN PELAJAR *sila kemaskini dari semasa ke semasa jika ada pekerja baru Di periksa oleh : (tandatangan& cop Di sahkan oleh : J/k Pemantauan Premis Makanan) (tandatangan & cop Pengerusi J/k Pemantauan Premis Makanan) Nama : Emel: No. untuk dihubungi : 71

76 LAMPIRAN B BORANG PENILAIAN OSH BAGI MESYUARAT PENILAIAN SEBUTHARGA No. Sebut Harga : UM.G/PT1/634/1/ Tajuk Sebut Harga : PTj Memohon : Tarikh mesyuarat : Bil Kriteria I (5) 1. Pengusaha (1/5) 2 Pengusaha (2/5) 3 Pengusaha (3/5) 4 Pengusaha (4/5) 5 Pengusaha (5/5) Maklumbalas pihak OSH TAHAP (MARKAH) II III IV (4) (3) (2) V (1) Catatan (berdasarkan prestasi perkhidmatan di UM) PETUNJUK MARKAH Tidak memuaskan 1 Kurang Memuaskan 2 Sederhana 3 Memuaskan 4 Sangat Memuaskan 5 Di sediakan oleh : Di sahkan oleh : Tarikh : Tarikh : 72

77 LAMPIRAN E 73

78 74

79 75

80 76

81 LAMPIRAN F 77

82 LAMPIRAN G SURAT AKUAN OLEH PENGUSAHA KAFETERIA MENGENAI PENERIMAAN SURAT NOTIS PEMBAIKAN KEBERSIHAN MAKANAN DI PREMIS MAKANAN DI UNIVERSITI MALAYA (Surat Akuan ini hendaklah dikembalikan sebaik sahaja pengusaha menerima surat ini) Kepada : Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) Jabatan Pendaftar Aras 3, Bangunan Canseleri Universiti Malaya, Kuala Lumpur. Saya dengan ini mengaku menerima: Surat Notis Pembaikan Kebersihan Makanan di Premis Makanan di Universiti Malaya Tandatangan :. Nama :. No. K/P :.. Cap Syarikat :.. Tarikh : 78

83 MARKAH DEMERIT MARKAH DEMERIT LAMPIRAN H BORANG LAPORAN KENDIRI 2 Laporan KENDIRI 2 BORANG PENILAIAN BULANAN KEBERSIHAN PREMIS MAKANAN Dikemaskini : 1 November 2017 PREMIS :.... TARIKH : Maklumat Am P L MASA : i) Bil Pekerja ii) Bil Pelalian Typhoid iii) Latihan Pengendali Makanan Catatan: Sila bulatkan markah pada ruangan demerit sekiranya tidak mematuhi BIL PERKARA PERKARA MAKANAN KEMUDAHAN PENCUCIAN TANGAN 01 Semua ramuan & makanan mentah yang digunakan dalam penyediaan 13 Tempat mencuci tangan dan sabun tangan hendaklah disediakan makanan hendaklah:- - Berkualiti 3 secukupnya.(dilarang penggunaan sabun ketul) - Label yang mematuhi peraturan 1 14 Air yang digunakan bagi memasak / mencuci - Pembungkusan yang baik, tidak kemek, berkarat 2 makanan dan juga untuk kegunaan mencuci peralatan hendaklah - Makanan hendaklah disimpan di tempat yang sesuai 3 air yang dirawat. Penggunaan sambungan getah adalah dilarang 02 Penyimpanan makanan yang telah dimasak / sedia dimakan 4 PERLIMBAHAN DAN PERPARITAN - diasingkan daripada bahan mentah 15 Pembuangan air limbah dan pengaliran perlu sempurna dan 03 Penyimpanan makanan dalam peti sejuk hendaklah teratur dan bersih lancar serta dilupuskan dengan sebaiknya.(tidak bocor) Suhu Freezer - 0 hingga - 18 C 4 16 Longkang hendaklah bersih dan sempurna Suhu Chiller - 0 hingga 4 C (Tiada sisa makanan, tidak tersumbat) 04 Penyimpanan makanan yang dimasak hendaklah dalam bekas tertutup - Suhu Makanan Panas - > 63 C 6 17 Semua tandas hendaklah dalam keadaan bersih - Suhu Makanan Sejuk Dingin - 1 C - 10 C dan berfungsi dengan baik. - Suhu Makanan Sejuk Beku - < - 18 C 18 Sabun untuk mencuci tangan hendaklah disediakan secukupnya 2 05 Proses penyediaan makanan mentah untuk dimasak hendaklah dilakukan di tempat yang bersih, tinggi dan kalis air PENGENDALI MAKANAN 19 Tong sampah hendaklah disediakan secukupnya dan lengkap dengan beg plastik dan penutup yang sempurna 06 Semua pengendali makanan hendaklah - Tong sampah hendaklah ditutup setiap masa - Menjalani pemeriksaan kesihatan 10 - Tong sampah hendaklah dicuci dan dibersihkan - Mendapat vaksin anti-typhoid 20 Sisa makanan hendaklah dikumpulkan di dalam - Memiliki Sijil Latihan Pengendali Makanan (SLPM) yang sah bekas yang sesuai dan dilupuskan dengan sempurna 07 Semua pengendali makanan hendaklah memakai pakaian yang bersih sesuai serta memakai penutup kepala dan apron 21 Lantai hendaklah sentiasa dibersihkan, 08 Semua pengendali makanan hendaklah memakai kasut semasa tidak licin, tidak telap air dan tidak rosak mengendalikan makanan di dalam premis ( selipar dan seumpamanya 4 22 Dinding serta siling premis hendaklah sentiasa tidak dibenarkan ) bersih daripada habuk dan sawang dan tidak rosak.(tidak bocor) 09 Semua pengendali makanan hendaklah mengamalkan kebersihan diri LAIN - LAIN 4 yang betul. (Tidak memakai perhiasan diri) PERALATAN DAN PERKAKAS 23 Terdapat kehadiran / tanda-tanda kehadiran lalat, lipas, tikus termasuk binatang peliharaan 10 Semua peralatan dan perkakas untuk penyediaan makanan hendaklah 24 Menjalankan 'pest-control' yang berkaitan. 3 sentiasa :- Pastikan perangkap sisa makanan, minyak dan lemak (Grease Trap) 25 berfungsi dan diselenggara dengan baik 6 - Bersih / Mudah Dicuci/ Kalis Air 3 - Dalam Keadaan Sempurna 26 Mempunyai lesen DBKL dan FoSIM yang sah 8 - Diasingkan pengunaan untuk makanan mentah dan telah dimasak 11 Peralatan yang tidak digunakan hendaklah dikeluarkan dari premis bagi mengurangkan kesesakan 12 Pinggan mangkuk dan lain-lain perkakas hendaklah dicuci di tempat yang tinggi (tidak kurang 1 meter dari paras lantai) BEKALAN AIR KEMUDAHAN TANDAS PELUPUSAN SAMPAH DAN SISA MAKANAN LANTAI, DINDING DAN SILING JUMLAH MARKAH ( DEMERITS ) MARKAH PENILAIAN Diperiksa Oleh : Disahkan Oleh : (Tandatangan & Cop AJK Pemantauan Premis Makanan) (Tandatangan & Cop Pengerusi AJK Pemantauan Premis Makanan) Tarikh : Tarikh : 79

84 LAMPIRAN I BORANG LAPORAN KENDIRI 3 Laporan KENDIRI 3 Dikemaskini : 1 November 2017 LAPORAN KESELURUHAN PEMERIKSAAN KENDIRI UNIVERSITI MALAYA PTj : NAMA PREMIS MAKANAN : BULAN NAMA PREMIS MARKAH ULASAN / TINDAKAN Nota : Sila kembalikan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) 2 bulan sebelum tamat kontrak. Rumusan Markah < 70% 70-79% 80-90% >90% Bilangan Disediakan oleh : Tandatangan & Cop : Tarikh :... 80

85 LAMPIRAN J BORANG PERMOHONAN MEMBUKA SEMULA PREMIS 1 Nama Pemohon 2 No. Kad Pengenalan 3 Nama Premis 4 Alamat Premis 5 No Telefon 6 Rujukan Notis Penutupan 7 Tarikh Perintah Penutupan 8 Tarikh Penutupan Bermula 9 Tarikh Dan Masa Pemeriksaan Semula Dicadangkan 10 Perakuan Pengusaha Premis Saya akui bahawa segala tindakan penambahbaikan telah diambil dan segala rekod latihan dan vaksinasi juga telah dikemaskini. Tandatangan & Cap Tarikh Permohonan Diterima Tarikh Pemeriksaan Dijalankan Pegawai Yang Menjalankan Pemeriksaan STATUS PEMERIKSAAN : UNTUK KEGUNAAN PEJABAT a) b) Sebab : Dibenarkan beroperasi semula Tidak dibenarkan beroperasi semula Tandatangan dan Cap Pemeriksa Tarikh : 81

86 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Risiko dan Pencegahan Kemalangan 82

87 PROSEDUR PENGENALPASTIAN HAZARD, PENAKSIRAN RISIKO DAN KAWALAN RISIKO (HIRARC) 1. TUJUAN Tujuan HIRARC adalah untuk: a) mengenal pasti semua faktor yang mungkin boleh mendatangkan mudarat kepada pekerja dan orang lain; b) mempertimbangkan kemungkinan mudarat tersebut menimpa sesiapa dalam keadaan tertentu dan keterukan yang mungkin boleh timbul daripadanya; dan c) membolehkan majikan merancang, memperkenalkan dan memantau langkah pencegahan untuk memastikan risiko tersebut dikawal secukupnya sepanjang masa. 2. SKOP Prosedur HIRARC ini disediakan sebagai rujukan dan panduan untuk semua tahap di setiap Pusat Tanggungjawab (PTj). Prosedur bagi menjalankan proses HIRARC ini hendaklah diterimapakai di dalam persekitaran kawasan Kampus Induk UM (kecuali Pusat Perubatan UM), Kampus Nilam Puri dan Pusat Penyelidikan di luar kampus induk UM. 3. TANGGUNGJAWAB a) Ketua Pusat Tanggungjawab (Ketua PTj) hendaklah memastikan program HIRARC dijalankan, menyediakan kaedah bagi mengawal risiko berkaitan dan memantau tindakan susulan. b) Ketua PTj hendaklah memastikan staf terlatih bagi mengetuai pasukan pekerja yang berkaitan dengan proses atau aktiviti tertentu bagi menjalankan HIRARC. c) Staf atau pasukan yang ditugaskan untuk mengenal pasti hazard mestilah memastikan penerangan yang betul tentang sesuatu hazard diberikan kepada pihak yang berkuasa tempat kerja (Pegawai Penyelia, Ketua Jabatan, Dekan/Pengarah dan yang berkaitan). d) Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan di Pusat Tanggungjawab (JKK PTj) hendaklah memastikan dapatan daripada proses HIRARC dibincangkan di dalam mesyuarat JKK PTj dan menghantar borang HIRARC kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) jika terdapat sebarang pengemaskinian dalam tempoh dua minggu selepas Borang HIRARC siap dikemaskini. e) JKK PTj hendaklah menyediakan laporan dapatan proses HIRARC dan kemukakan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) untuk pemantauan/tindakan susulan apabila diperlukan. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Hazard Sesuatu punca atau sesuatu keadaan yang mempunyai potensi dimana boleh mendatangkan mudarat dalam bentuk kecederaan atau kesihatan yang buruk kepada manusia, kerosakan harta, kerosakan alam sekitar atau gabungan daripada mana-mana mudarat tersebut. b) Kawalan hazard Proses melaksanakan langkah untuk mengurangkan risiko yang berkaitan dengan hazard. c) Hierarki kawalan Tertib keutamaan yang bersesuaian yang ditetapkan bagi jenis langkah yang akan diambil untuk mengawal risiko. d) Pengenalpastian hazard Pengenalpastian kejadian yang tidak diingini yang membawa kepada wujudnya hazard dan 83

88 mekanisme yang membolehkan kejadian yang tidak diingini itu berlaku. e) Risiko Gabungan faktor kemungkinan berlakunya sesuatu kejadian berhazard dalam sesuatu tempoh khusus yang ditetapkan atau dalam keadaan yang ditetapkan dengan faktor keterukannya iaitu kecederaan atau kesan buruk ke atas kesihatan manusia, harta, alam sekitar atau gabungan manamana daripada ini yang disebabkan oleh kejadian tersebut. f) Penaksiran risiko Proses penilaian risiko kepada keselamatan dan kesihatan yang timbul daripada hazard di tempat kerja. g) Pengurusan risiko Prosedur keseluruhan yang berkaitan dengan mengenal pasti hazard, menaksir risiko, menetapkan langkah kawalan dan menyemak hasil. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan 1994 ii. Garis Panduan Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko dan Kawalan Risiko (HIRARC), 2008, Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan, Kementerian Sumber Manusia. iii. Guidelines On Occupational Safety And Health Management Systems, 2011, Department of Occupational Safety and Health, Ministry of Human Resources. 6. PROSES KERJA 6.1. Mengelaskan Aktiviti Kerja i. Mengelaskan aktiviti kerja menurut persamaannya, seperti: kawasan geografi atau keadaan fizikal di dalam/di luar premis atau tempat kerja; atau peringkat dalam proses pengeluaran/perkhidmatan;atau aktiviti tidak terlalu besar, misalnya membina sebuah kereta; atau aktiviti tidak terlalu kecil, misalnya membetulkan nat; atau tugasan yang telah ditetapkan, misalnya memuatkan, membungkus, mencampurkan, membaiki pintu. ii. Aktiviti yang telah dikelaskan dinamakan sebagai Proses Kerja. Semua Proses Kerja yang dijalankan di Pusat Tanggungjawab hendaklah disenaraikan di dalam Borang Senarai Kerja seperti di Lampiran A mengikut pejabat/ jabatan/ bahagian/ unit. iii. Nyatakan langkah-langkah proses kerja di bahagian Aktiviti Kerja di dalam Borang HIRARC UM seperti di Lampiran B. Satu borang HIRARC hanya untuk satu proses kerja Mengenal Pasti Hazard i. Perhati dan periksa dengan teliti setiap Aktiviti Kerja untuk mencari kemungkinan terdapatnya hazard dan kemalangan mungkin berlaku. ii. Senaraikan hazard dan kesan yang terdapat pada setiap Aktiviti Kerja yang dianalisa. iii. Terdapat 5 klasifikasi hazad iaitu: Hazard Kimia ( Contoh : Bahan Alkali, Bahan Asid, Pelarut, Logam Berat, Wap & Gas Beracun) Hazard Fizikal (Contoh: Bunyi, Getaran, Radiasi, Tegasan Haba, Pengudaraan, Elektrik, Sinaran) Hazard Biologi (Contoh: Bakteria, Virus, Serangga, Hama) 84

89 Hazard Ergonomik (Contoh: Tugas Berat yang Menggunakan tangan, Kerja berulangan) Hazard Psikososial (Contoh: Tekanan Kerja, Bekerja Terlalu Lama, Kerja Syif Malam) iv. Pengenalpastian hazard perlu mengambil kira dokumen dan maklumat berikut : apa-apa laporan siasatan kejadian berhazard; rekod pertolongan cemas dan rekod kecederaan ringan; program perlindungan kesihatan di tempat kerja; apa-apa keputusan pemeriksaan tempat kerja; apa-apa aduan dan komen staf; apa-apa laporan, kajian dan ujian oleh pihak kerajaan atau majikan berhubung dengan keselamatan dan kesihatan staf; apa-apa laporan yang dibuat di bawah peraturan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994; rekod bahan berhazard; dan maklumat lain yang berkaitan. v. Beberapa teknik boleh digunakan untuk mengenal pasti hazard, tetapi tidak terhad seperti berikut: pemeriksaan di tempat kerja; analisis keselamatan tugasan atau analisis hazard kerja (Job Hazard Analysis, JHA); siasatan awal; faktor kemalangan yang mungkin; analisis kegagalan; siasatan kemalangan dan kejadian Menjalankan Penaksiran Risiko i. Nyatakan jika terdapat kawalan keselamatan yang sedia ada. ii. Risiko boleh dihitung menggunakan formula berikut: L x S = Risiko relatif Di mana, L = Kemungkinan S = Keterukan iii. Nilaikan tahap risiko bagi setiap Aktiviti Kerja dengan membuat analisis dan menganggarkan risiko daripada setiap hazard dengan menentukan atau menjangkakan Kemungkinan berlakunya hazard dan Keterukan hazard dengan menggunakan jadualjadual seperti di dalam Lampiran B Mengawal Risiko i. Memutuskan sama ada risiko boleh diterima dan menggunakan langkah kawalan yang sesuai. ii. Hierarki kawalan: Penghapusan Penggantian Pengasingan Kawalan Kejuruteraan Kawalan Pentadbiran Peralatan Perlindungan Diri (PPE) iii. Tetapkan staf yang sesuai untuk melaksanakan kawalan risiko yang disarankan dan nyatakan tarikh dan status tindakan susulan. 85

90 iv. Pemantauan keberkesanan kawalan boleh dijalankan berasaskan kepada soalan berikut: adakah kawalan tersebut menyelesaikan masalah? adakah apa-apa risiko kepada staf berpunca daripada kawalan yang digunakan? adakah semua hazard baru dikenal pasti? adakah hazard baru yang ketara dikawal dengan betul? adakah laporan kemalangan dianalisis? adakah langkah lain diperlukan? 6.5. Keperluan Penyediaan Dokumentasi i. Borang HIRARC mestilah dilengkapkan oleh staf atau pasukan HIRARC yang telah ditugaskan oleh Ketua PTj dan ditandatangani oleh pegawai yang bertanggungjawab dalam bidang atau jabatan tersebut dan diluluskan oleh Ketua Jabatan. ii. Borang Senarai Kerja hendaklah ditandatangani oleh pegawai yang bertanggungjawab dalam bidang atau jabatan tersebut, disahkan oleh Ketua Jabatan dan diluluskan oleh Ketua PTj. iii. Contoh Borang HIRARC dan Borang Senarai Kerja yang telah dilengkapkan adalah seperti di Lampiran 1 dan 2. iv. Borang HIRARC dan Borang Senarai Kerja yang lengkap hendaklah dihantar kepada OSH dalam bentuk hard copy dan soft copy. 7. REKOD Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 1 Borang Senarai Kerja Pej. KPTj Setiausaha JKK Tempoh Simpanan 3 tahun Pej. OSH 2 Borang HIRARC Pej. KPTj Pej. OSH Staf OSH Setiausaha JKK Staf OSH 3 tahun 86

91 LAMPIRAN A SENARAI KERJA [Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko Dan Kawalan Risiko (HIRARC)] Pusat Tanggungjawab Unit/Jabatan : TNC Pembangunan : JPPHB No. Senarai Proses Kerja No. HIRARC Senarai Risiko 1 Wood panel cutting process HC17TNCP Loading the machine with wood (Low) 2. Operating the machine (Medium) 3. Repair and maintenance of the machine (High) 2 Kerja perkeranian dan operasi di pejabat HC17TNCP Mengangkat Fail / Barang (Medium) 2. Menyusun di tempat tinggi (Low) 3. Menggunakan computer (Medium) Disediakan oleh: Disahkan oleh: Diluluskan oleh: Nama: (Ketua Jabatan) (Ketua PTj) Jawatan Tarikh: Tarikh: Tarikh: 87

92 LAMPIRAN B PENGENALPASTIAN HAZARD, PENAKSIRAN RISIKO DAN KAWALAN RISIKO (HIRARC) A. MAKLUMAT TEMPAT KERJA Pusat Tanggungjawab (PTj) : TNC Pembangunan Institut/Jabatan : JPPHB Alamat pejabat/makmal/bengkel : Pejabat Am, Bahagian Pentadbiran, JPPHB Nombor HIRARC: HC17TNCP150 B. KELULUSAN PROSES Kerja perkeranian dan operasi di pejabat KERJA Dikendalikan oleh Penilai (Penilai pertama/penyelia/pegawai Bertanggungjawab) Diluluskan oleh (Ketua Jabatan/Pengarah) Disediakan oleh Pegawai OSH: Jawatan Tandatangan Tarikh Telefon & Emel C. SEMAKAN Tarikh Dikendalikan oleh Diluluskan oleh Sebab Perubahan Ringkasan Perubahan Nota Penilaian oleh OSH (jika perlu) Diluluskan oleh Pengarah OSH: 88

93 D. ANALISIS HIRARC Institut/Jabatan: JPPHB Alamat pejabat/makmal/bengkel: Pejabat Am, Bahagian Pentadbiran, JPPHB Proses Kerja : Kerja perkeranian dan operasi di pejabat 1. PENGENALPASTIAN HAZARD 2. PENAKSIRAN RISIKO 3. KAWALAN RISIKO No Aktiviti Kerja Hazard Kesan 1 2 Mengangkat Fail / Barang Menyusun di tempat tinggi Beban berat Tangga terbalik Sakit Pinggang dan tulang belakang Cedera Kawalan Risiko (jika ada) Kemung kinan Keter ukan Tiada 3 2 Tidak bekerja berseorangan / bantuan rakan Risiko 6 (Medium ) (Low) Akta/ Peraturan OSHA 1994 OSHA 1994 Langkah kawalan disarankan & Status Menjalankan 5S berkala, menggunakan troli/siap Memeriksa keadaan tangga dan memastikan permukaan lantai yang sesuai sebelum memulakan kerja, Menjalankan 5S berkala PIC (Pegawai bertanggungkawab) Nizam Nizam Tarikh Tamat 1 Ogos 2017 Berterusan 3 Menggunakan komputer Radiasi daripada pancara n skrin monitor Sindrom Penglihat an Komputer (CVS Menggunakan LCD atau LED Skrin (Medium ) OSHA 1994 Hadkan penggunaan tidak melebihi 4 jam tanpa henti / Sesuaian kedudukan skrin monitor / Berkelip selama 20 saat selepas 20 minit berhadapan dengan computer Nizam Berterusan 89

94 Jadual A menunjukkan kemungkinan dengan menggunakan nilai berikut: Jadual B menunjukkan keterukan dengan menggunakan nilai berikut: 90

95 Matriks Risiko Jadual D: Menentukan keutamaan berdasarkan julat berikut: 91

96 PROSEDUR PEMBERITAHUAN KEMALANGAN, KEMALANGAN NYARIS, KEJADIAN BERBAHAYA, KERACUNAN DAN PENYAKIT PEKERJAAN SERTA PENYIASATAN 1. TUJUAN Prosedur ini:- i. menerangkan tentang tanggungjawab setiap staf, pelajar, kontraktor dan pelawat untuk memaklumkan sebarang Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan dan Penyakit Pekerjaan yang berlaku di UM kepada Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) berkenaan. ii. Memastikan Ketua PTj menjalankan penyiasatan kemalangan bagi mengenalpasti punca dan masalah utama agar dapat dikawal atau diatasi. 2. SKOP Prosedur ini hendaklah diterima pakai oleh semua Ketua PTj Akademik dan Bukan Akademik UM. 3. TANGGUNGJAWAB i. Semua staf, pelajar, kontraktor dan pelawat perlu mematuhi keperluan yang dinyatakan dalam prosedur ini. ii. Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan (JKK) PTj perlu memastikan setiap Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan dan Penyakit Pekerjaan disiasat dan dimaklumkan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH). iii. Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) perlu memastikan setiap Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan dan Penyakit Pekerjaan dimaklumkan kepada Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP). 4. TERMA DAN DEFINISI Mengikut Peraturan-Peraturan Keselamatan Kesihatan Pekerjaan (Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan) 2004: a) Kemalangan Sesuatu kejadian yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja yang mengakibatkan kecederaan maut atau kecederaan tidak maut. b) Kecederaan Kecederaan badan yang serius bermakna apa-apa kecederaan yang disenaraikan dalam Jadual Pertama Kecederaan Badan Yang Serius seperti di Lampiran A. Kecederaan maut - ertinya kecederaan yang membawa kepada kematian serta merta atau kematian dalam tempoh satu tahun dari tarikh kemalangan. Kecederaan tidak maut ertinya: i. kecederaan masa hilang yang menghalang seseorang pekerja daripada melaksanakan kerja biasa dan membawa kepada ketidakupayaan untuk bekerja biasa dan membawa kepada ketidakupayaan untuk bekerja secara kekal atau sementara; atau ii. kecederaan tiada masa jika yang tiada masa kerja yang hilang selain yang dikehendaki bagi rawatan perubatan. c) Kejadian berbahaya Suatu kejadian yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja dan termasuk dalam kelas yang dinyatakan dalam Jadual Kedua seperti di Lampiran B. 92

97 d) Keracunan pekerjaan dan penyakit pekerjaan Keracunan atau penyakit yang berbangkit daripada atau berkaitan dengan kerja dan termasuk dalam kelas yang dinyatakan dalam Jadual Ketiga seperti di Lampiran C. Selepas ini Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan disebut sebagai kemalangan kecuali dinyatakan dengan jelas. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (AKKP) ii. Peraturan-peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan; Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan dan Penyakit Pekerjaan (NADOPOD) iii. Laman web Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan ( iv. Borang Laporan Kemalangan di bawah pautan UMPortal --> Pejabat Keselamatan dan Kesihatan. 6. PROSES KERJA 6.1 Pemberitahuan Kemalangan Dan Kemalangan Nyaris Kepada Pejabat Keselamatan Dan Kesihatan (OSH) Setiap Ketua PTj hendaklah memastikan setiap kemalangan dan kemalangan nyaris yang berlaku di tempat kerja masing-masing dilaporkan kepada OSH sebaik sahaja kemalangan tersebut dikenalpasti atau berlaku di PTj masing-masing. Ketua Pasukan Tindakan Kecemasan (PTK) yang menerima laporan kecemasan atau kemalangan dan seumpama untuk tindakan menyelamat hendaklah melaporkan kepada JKK PTj masing-masing sebaik sahaja menerima laporan tersebut. 6.2 Penyiasatan Kemalangan Dan Kemalangan Nyaris JKK PTj sebaik sahaja menerima notifikasi kemalangan hendaklah menjalankan siasatan awal untuk mendapatkan fakta/maklumat dan keterangan daripada individu yang terlibat secara langsung, mangsa kemalangan, saksi kemalangan, Ketua PTj atau mereka yang berkenaan dengan kaedah berikut: i. Menemubual dan merekod kenyataan / percakapan ii. Menyiasat di tempat kejadian/kemalangan iii. Mengambil gambar foto/video iv. Mengumpul dokumen, bahan bukti dan seumpamanya Berdasarkan siasatan awal tersebut juga, JKK PTj hendaklah berbincang dengan Pengerusi JKK PTj bagi memastikan samaada: i. kemalangan tersebut memerlukan penyiasatan lanjut Jawatankuasa Penyiasatan Khas ; atau ii. dimaklumkan semasa mesyuarat JKK Sekiranya kemalangan yang berlaku memerlukan penyiasatan lanjut Jawatankuasa Penyiasatan Khas: i. Bentuk JK Penyiasatan Khas terlebih dahulu; ii. Dalam tempoh 7 hari bekerja, sila majukan kepada OSH yang berikut: a) Borang Laporan Kemalangan seperti di Lampiran D b) Borang Mangsa seperti di Lampiran E c) Borang Saksi seperti di Lampiran F 93

98 iii. Wakil OSH boleh dijemput untuk mesyuarat; iv. Borang Laporan Penyiasatan Kemalangan seperti di Lampiran G perlu dimajukan kepada OSH sejurus selesai siasatan; dan v. Laporan Penyiasatan hendaklah di bawa untuk perbincangan vi. Mesyuarat JKK untuk dianalisa dan mengenalpasti : a) Keperluan tindakan pembetulan b) Tindakan pencegahan c) Tindakan penambahbaikan berterusan 6.3 Jika kematian berlaku dalam tempoh setahun dari tarikh kemalangan, Ketua PTj perlu memaklumkan pihak OSH secara bertulis dengan seberapa segera apabila diketahuinya. 6.4 Ketua PTj perlu memaklumkan OSH sekiranya cuti sakit staf, pelajar, kontraktor atau pelawat melebihi 4 hari kalendar dalam satu sijil sakit. 6.5 Keracunan Atau Penyakit Pekerjaan Jika seseorang yang mengidap atau mungkin mengidap keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan, Pengerusi JKK PTj hendaklah menghantar laporan kemalangan kepada OSH dalam masa 7 hari bekerja dengan menggunakan borang berikut: i. Borang Laporan Kemalangan ii. Borang Mangsa iii. Borang Saksi 6.6 Pemberitahuan Kemalangan Kepada Jabatan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia (JKKP) oleh OSH Kemalangan dan Kejadian Berbahaya Pegawai OSH hendaklah melaporkan kepada JKKP yang terdekat dengan cara yang paling cepat dan dalam masa 7 hari bekerja menghantar laporan kemalangan dengan menggunakan borang JKKP 6 Laporan Mengenai Kemalangan / Kejadian Berbahaya bagi kemalangan atau kejadian berbahaya berikut: i. Mati atau ii. Kecederaan badan yang serius dan menghalang daripada mengikuti pekerjaan biasa selama lebih 4 hari kalendar (mendapat cuti sakit melebihi 4 hari kalendar) iii. Kejadian berbahaya Seseorang yang mengalami kecederaan badan yang menghalangnya daripada mengikuti pekerjaan biasa selama lebih 4 hari kalendar, OSH hendaklah menghantar laporan kemalangan kepada JKKP yang terdekat dalam masa 7 hari bekerja dengan menggunakan borang JKKP 6 Laporan Mengenai Kemalangan / Kejadian Berbahaya. 6.7 Keracunan Atau Penyakit Pekerjaan Jika seseorang yang menghidap atau mungkin mengidap keracunan pekerjaan atau penyakit pekerjaan, OSH hendaklah menghantar laporan kemalangan kepada JKKP yang terdekat dalam masa 7 hari bekerja dengan menggunakan borang JKKP 7 Laporan Mengenai Keracunan Pekerjaan / Penyakit Pekerjaan. 6.8 Keperluan Penyimpanan Maklumat Relevan OSH hendaklah merekod dan menyelenggarakan rekod berhubung setiap Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan samaada yang perlu dilaporkan kepada JKKP atau tidak dengan menggunakan borang JKKP 8 Daftar 94

99 7. REKOD Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan Daftar tersebut perlu disimpan sekurang-kurangnya selama 5 tahun dari tarikh kejadian Daftar tersebut perlu dikemukakan kepada Ketua Pengarah JKKP pada setiap tahun, iaitu sebelum 31 Januari bagi daftar yang berakhir pada 31 Disember setiap tahun. Bil Rekod Lokasi Tanggungjawab 1 Borang Laporan Kemalangan / Insiden Pejabat Pengerusi 2 Borang Mangsa JKK 3 Borang Saksi 4 Laporan Penyiasatan Kemalangan 5 Borang JKKP 6 Laporan Mengenai Kemalangan / Kejadian Berbahaya 6 Borang JKKP 7 Laporan Mengenai Keracunan Pekerjaan/ Penyakit Pekerjaan 7 Borang JKKP 8 Daftar Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan 8 Borang JKKP 9 Maklumat Berkaitan Kemalangan 9 Borang JKKP 10 Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya, Keracunan Pekerjaan dan Penyakit Pekerjaan Pejabat OSH Pejabat OSH Setiausaha JKK PTj Staf berkenaan di OSH Staf berkenaan di OSH Tempoh Simpanan 5 Tahun 95

100 LAMPIRAN A JADUAL PERTAMA [subperaturan 5(1)] KECEDERAAN BADAN YANG SERIUS 1. Emaskulasi 2. Kurang penglihatan yang kekal salah satu mata 3. Kurang pendengaran yang kekal salah satu telinga 4. Kurang mana-mana anggota atau sendi 5. Kemusnahan atau kerosakan yang kekal upaya mana-mana anggota atau sendi 6. Kecacatan yang kekal pada kepala atau muka 7. Patah atau dislokasi tulang 8. Hilang kesedaran akibat daripada kekurangan oksigen 9. Hilang kesedaran atau sakit akut akibat daripada penyerapan, penyedutan atau pengingesan apa-apa bahan, yang memerlukan rawatan oleh pengamal perubatan berdaftar 10. Apa-apa hal tentang keadaan tidak sihat akut yang terdapat sebab untuk mempercayai bahawa hal ini ialah akibat daripada pendedahan kepada patogen terasing atau bahan yang dijangkiti semasa bekerja 11. Apa-apa kecederaan atau luka terbakar lain yang berhubungan dengan kerja yang mengakibatkan orang yang tercedera dimasukkan ke dalam hospital dengan serta-merta selama lebih daripada 24 jam. 96

101 LAMPIRAN B JADUAL KEDUA [subperaturan 5(1)] KEJADIAN BERBAHAYA BAHAGIAN I KEJADIAN BERBAHAYA YANG BOLEH DIBERITAHU APABILA BERLAKU DI MANA-MANA KERUNTUHAN PERANCAH 1. Keruntuhan atau keruntuhan sebahagian daripada mana-mana perancah yang tingginya lebih daripada 5 meter yang mengakibatkan sebahagian besar daripada perancah jatuh atau terbalik. KERUNTUHAN BANGUNAN ATAU STRUKTUR 2. Di mana-mana bangunan atau struktur yang dalam pembinaan, pembinaan semula, pengubahsuaian atau perobohan, keruntuhan atau keruntuhan sebahagian daripada manamana bahagian bangunan atau struktur itu, atau daripada mana-mana topang sementara, kecuali jika cara dan takat keruntuhan atau keruntuhan sebahagian disengajakan. LITAR PINTAS ELEKTRIK 3. Litar pintas atau beban lampau elektrik yang disertai api atau letupan yang mengakibatkan pemberhentian loji yang terlibat selama lebih daripada 24 jam dan yang mungkin boleh menyebabkan kecederaan badan yang serius kepada mana-mana orang. PELEPASAN BAHAN 4. Pembebasan atau pelepasan tidak terkawal apa-apa bahan atau agen dalam hal keadaan yang mungkin boleh menyebabkan kerosakan kepada kesihatan atau kecederaan yang serius kepada mana-mana orang. LETUPAN, KEBAKARAN ATAU KEGAGALAN STRUKTUR 5. Letupan, kebakaran atau kegagalan struktur yang menjejaskan keselamatan atau kekuatan mana-mana tempat kerja atau loji yang terdapat di dalam tempat kerja itu. 6. Apa-apa letupan atau kebakaran yang berlaku di mana-mana tempat kerja yang berpunca daripada penyalaan bahan terproses, barangan sampingan atau barangan siapnya yang mengakibatkan pemberhentian atau penggantungan kerja biasa di tempat itu selama lebih daripada 24 jam. 7. Peletusan bekas yang berputar, roda, batu pengasah atau roda pengasah yang digerakkan oleh kuasa mekanik. 8. Peletusan, peletupan atau keruntuhan talian paip atau mana-mana bahagiannya; atau penyalaan apa-apa benda di dalam talian paip, atau apa-apa benda yang sebaik sebelum ia dinyalakan, berada di dalam talian paip. 9. Peletusan, peletupan atau keruntuhan talian paip atau mana-mana bahagiannya; atau penyalaan apa-apa benda di dalam talian paip, atau apa-apa benda yang sebaik sebelum ia dinyalakan, berada di dalam talian paip. 97

102 10. Kebakaran atau letupan di dalam sesuatu gudang atau kawasan penyimpanan di mana bahan berbahaya disimpan. JENTERA PENGANGKAT DSB 11. Keruntuhan, keterbalikan atau kegagalan apa-apa beban yang menahan sebahagian daripada mana-mana kren, derik, win pesawat angkat, kerangka cerucuk, lif, pengorek atau perkakas lain yang digunakan untuk menaikkan atau menurunkan orang atau barang atau mana-mana bahagiannya. 98

103 LAMPIRAN C JADUAL KETIGA [Peraturan 7] KERACUNAN PEKERJAAN DAN PENYAKIT PEKERJAAN Ruang 1 Ruang 2 Perihal keracunan atau penyakit pekerjaan KERACUNAN 1. Keracunan oleh: (a) Monomer Akrilamida (b) Alkohol, glikol, keton atau aldehid (c) Antimoni (d) Arsenik (e) Benzena atau homolog (f) Berilium atau salah satu daripada sebatiannya (g) Kadmium (h) Karbon disulfida Apa-apa aktiviti. Jenis aktiviti/pekerjaan Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap atau wap alkohol, glikol, keton atau aldehid. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap antimoni atau sebatian antimoni atau bahan yang mengandungi antimoni. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap arsenik atau sebatian arsenik atau bahan yang mengandungi arsenik atau pendedahan kepada apa-apa larutan yang mengandungi arsenik atau sebatian arsenik. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap yang mengandungi benzena atau apa-apa homolognya dan terbitan amino dan nitronya. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap berilium atau sebatian berilium atau bahan yang mengandungi berilium. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap kadmium atau sebatian kadmium atau bahan yang mengandungi kadmium. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap karbon disulfida atau sebatian karbon disulfida atau bahan yang mengandungi karbon disulfida. (i) Gas karbon monoksida Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada gas karbon monoksida, dan apa-apa proses yang melibatkan penggunaan-penggunaan (a) dinamit dan serbuk letupan bagi peletusan di lorong-lorong di bawah tanah; (b) gas penyinar; (c) gas kuasa atau gas relau; (d) relau bagas, relau dan dapur bagi pembakaran kok arang dan bahan api lain; 99

104 (j) Gas karbon dioksida (k) Kromium (l) Dietilena dioksida (dioksana) (m) Etilena oksida (n) Fluorin (o) Gas hidrogen sianida atau gas hidrogen sulfida (e) enjin gas. Peletusan, pengilangan air mineral, penapaian di kilang-kilang bir dan pembentukan kapur di tanurtanur kapur. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap kromium. atau sebatian kromium atau bahan yang mengandungi kromium. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap atau wap yang mengandungi dietilena dioksida. Apa-apa aktiviti. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap fluorin atau sebatian fluorin atau bahan yang mengandungi fluorin. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap atau wap hidrogen sianida atau hidrogen sulfida. (p) Plumbum atau sebatian Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap plumbum atau sebatian atau bahan yang mengandungi plumbum. (q) Mangan atau sebatiannya (r) Raksa atau salah satu sebatiannya Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap mangan atau sebatian mangan atau bahan yang mengandungi mangan. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap raksa atau sebatian raksa atau bahan yang mengandungi raksa. (s) Metil bromida (t) Nitroklorobenzena, atau terbitan nitro, amino atau kloro daripada benzena atau homolog benzene (u) Nikel (v) Wasap nitrus (w) Organoklorin, organofosfat, karbamat, nitrofenol, pentaklorofenol, dimetilditiokarbamat atau sebatian klorofenoksi dan dipiridil (x) Fosforus Apa-apa aktiviti. Apa-apa aktiviti. Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap nikel atau sebatian nikel atau bahan yang mengandungi nikel. Penggunaan atau pengendalian asid nitric atau pendedahan kepada wasap nitrus. Penggunaan atau pengendalian organoklorin, organofosfat, karbamat, nitrofenol, dimetilditiokarbamat atau sebatian-sebatian klorofenoksi dan dipiridil untuk membinasakan makhluk perosak atau vermin Penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap fosforus atau sebatian fosforus atau bahan yang mengandungi 100

105 (y) Kayu Rengas (z) Terbitan halogen daripada hidrokarbon alifatik atau aromatik fosforus. Pengerjaan kayu Rengas atau apa-apa proses pengilangan barang-barang daripadanya atau proses yang bersampingan dengan pengilangan barang-barang daripadanya. Pengeluaran, pembebasan atau penggunaan hidrokarbon daripada siri alifatik atau siri aromatik dan terbitan-terbitan halogennya. JANGKITAN 2. Antraks Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pengendalian benang bulu, rambut, bulu kejur, belulang atau kulit atau hasil-hasil atau baki-baki lain daripada binatang, atau hubungan dengan binatang-binatang yang dijangkiti antraks. 3. Glanders Apa-apa pekerjaan yang melibatkan hubungan dengan binatang jenis kuda atau bangkainya. 4. Leptospirosis Apa-apa pekerjaan yang melibatkan kerja di tempattempat yang banyak tikus atau roden yang lain dan apa-apa pekerjaan yang melibatkan penjagaan atau pengendalian anjing-anjing, lembu kerbau, babi dan kuda atau mana-mana binatang lain yang telah dijangkiti penyakit. 5. Tuberkulosis atau kusta Apa-apa pekerjaan yang melibatkan hubungan yang rapat atau kerap dengan sumber atau sumbersumber jangkitan tuberkulosis atau kusta disebabkan oleh pekerjaan- (a) dalam rawatan perubatan seseorang yang menghidap tuberkulosis atau kusta atau dalam sesuatu perkhidmatan yang bersampingan dengan rawatan itu; (b) dalam melayan seseorang yang menghidap tuberkulosis atau kusta, jika layanan itu adalah perlu oleh sebab kelemahan jasmani atau mental orang itu; (c) sebagai seorang penyelidik yang menjalankan penyelidikan berkenaan dengan tuberculosis atau kusta; atau (d) sebagai seorang pekerja makmal, ahli patologi atau pekerja post-mortem, jika pekerjaan itu melibatkan penggunaan benda yang menjadi sumber jangkitan tuberculosis atau kusta atau dalam apa-apa pekerjaan yang bersampingan dengan pengajian itu. 6. Hepatitis virus Apa-apa pekerjaan yang melibatkan-- (a) hubungan yang rapat dan kerap dengan darah manusia atau hasil-hasil darah manusia; atau (b) hubungan yang rapat dan kerap dengan sumber jangkitan hepatitis virus kerana bekerja memberikan rawatan perubatan 101

106 kepada orang atau orang-orang yang menghidap penyakit hepatitis virus, atau dalam sesuatu perkhidmatan yang bersampingan dengan rawatan itu. 7. Apa-apa penyakit yang disebabkan oleh patogen 8. Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS) Kerja yang melibatkan patogen yang menyebabkan bahaya kepada kesihatan manusia Apa-apa pekerjaan yang melibatkan (a) hubungan yang rapat dan kerap dengan darah manusia atau hasil-hasil darah manusia; atau (b) hubungan yang rapat dan kerap dengan sumber jangkitan AIDS kerana bekerja memberikan rawatan perubatan kepada orang yang menghidap AIDS, atau orangorang yang dijangkiti Human Immuno deficiency Virus atau dalam sesuatu perkhidmatan yang bersampingan dengan rawatan itu. PENYAKIT KULIT 9. Akne Kerja yang melibatkan pendedahan kepada minyak mineral, tar, gegala atau arsenik. 10. (a) Keulseran pada permukaan kornea mata (b) Ketumbuhan baru setempat pada kulit, papiloma atau keratitis Apa-apa pekerjaan yang melibatkan penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada tar, gegala, sekam padi, bitumen, minyak mineral (termasuk parafin), jelaga, habuk organik atau apaapa baki mana-mana bahan ini. (c) Barah epitelium atau ulser pada kulit disebabkan, dalam apa-apa hal, oleh tar, gegala, sekam padi, bitumen, minyak mineral (termasuk parafin), jelaga atau apa-apa sebatian, hasil atau baki mana-mana bahan ini. 11. Folikulitis Kerja yang melibatkan pendedahan kepada minyak mineral, tar, gegala atau arsenik. 12. Barah kulit Kerja yang melibatkan pendedahan kepada minyak mineral, tar, gegala atau arsenik. 13. Keulseran krom Apa-apa pekerjaan yang melibatkan penggunaan atau pengendalian asid kromik, kromat atau bikromat ammonia, kalium, zink atau natrium, atau apa-apa persediaan atau larutan yang mengandungi 14. Radang, keulseran atau penyakit malignan pada kulit atau tisu subkulitan tulang atau leukemia, atau anemia jenis aplasia akibat sinaran X, zarah mana-mana bahan ini. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan kepada sinar-x, zarah mengion, radium atau bahan radioaktif lain atau bentuk tenaga sinaran lain. 102

107 mengion, radium atau bahan radioaktif lain atau bentuk tenaga sinaran lain 15. Selulitis subkulitan atau bursitis akut yang terjadi pada atau di sekitar lutut. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan kerja kasar yang menyebabkan geseran atau tekanan kuat atau lama pada atau di sekitar lutut. 16. Selulitis subkulitan pada tangan Apa-apa pekerjaan yang melibatkan kerja kasar yang menyebabkan geseran atau tekanan kuat atau lama pada tangan. 17. Selulitis subkulitan atau bursitis akut yang terjadi pada atau di sekitar siku Apa-apa pekerjaan yang melibatkan kerja kasar yang menyebabkan geseran atau tekanan kuat atau lama pada siku. 18. Dermatitis pekerjaan Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pengendalian minyak mineral, asid, alkali, habuk atau apa-apa agen luaran lain yang boleh mengganggu kulit. 19. Penyakit kulit yang disebabkan proses oleh kayu Rengas PENYAKIT PARU-PARU 20. Barah para-paru atau mesothelioma yang disebabkan oleh asbestos Pengerjaan kayu Rengas atau apa-apa dalam atau bersampingan dengan pengilangan barang-barang daripadanya. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan yang perlombongan, pemprosesan atau pengendalian benda-benda yang mengandungi asbestos. 21. Penyakit bronko pulmonari Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang banyak kepada sedutan habuk logam keras, habuk kapas, habuk flaks atau rami atau sisal atau daun teh atau sekam padi. 22. Kerengsaan pulmonari Apa-apa pekerjaan yang melibatkan sedutan sulfur oksida, klorin, fosgen, ammonia, bromin, ozon atau nitrogen dioksida. 23. Asma pekerjaan yang disebabkan oleh pemeka atau perengsa 24. Pneumokoniosis (silikosis, asbestosis, antrakosilikosis, stanosis, siderosis atau siderosilikosis) Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan kepada sedutan habuk-habuk mineral seperti simen, kuprum, zink, habuk binatang seperti tulang atau rambut, atau habuk yang berasal daripada tumbuhan seperti kapas, kayu, flaks, jut, sekam padi, gabus, rempah, rami, sisal, tembakau, teh, tepung atau gas atau wap-wap toluena diisosianat atau formaldehid atau apa-apa agen lain yang boleh menyebabkan asma. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan- (a) kerja-kerja melombong, mengkuari atau mengerjakan batu silica atau mengerjakan pasir kuarzos kering atau apa-apa endapan kering silika atau baki kering silika atau apa-apa campuran kering yang mengandungi bendabenda itu; (b) pengendalian mana-mana benda yang dinyatakan dalam subperenggan (a) dalam atau bersampingan dengan mana-mana pekerjaan yang disebut di dalamnya atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripada 103

108 pekerjaan itu; (c) pemecahan, penghancuran atau pengisaran flin atau pengerjaan atau pengendalian flin pecah, hancur atau terkisar atau benda-benda yang mengandungi flin sedemikian atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripada pekerjaan itu; (d) peletusan pasir dengan menggunakan udara mampat bersama-sama dengan penggunaan pasir kuarzos atau batu silika atau flin yang dihancurkan, atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripada peletusan pasir itu; (e) pengisaran grafit mineral atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripada pengisaran itu; (f) pekerjaan di tempat peleburan atau pelaksanaan, atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripada mana-mana pekerjaan yang berikut : (i) pembebasan tuangan keluli daripada bahan siliseus yang melekat; (ii) pembebasan tuangan logam daripada bahan siliseus yang melekat; (g) pengilangan barang-barang tembikar kaolin atau tembikar (termasuk barang tembikar sanitari, jubin tembikar elektrik), dan apa- apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripadanya; (h) pengolahan granit atau batu igneus oleh tukang batu atau penghancuran benda-benda tersebut atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripadanya; (i) (j) penggunaan atau penyediaan bagi kegunaan, batu giling atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripadanya; pembersihan kerak dandang atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripadanya; (k) pengerjaan atau pengendalian asbestos atau apa-apa campuran asbestos, atau pengilangan atau pembaikan tekstil asbes-tos atau barangbarang lain yang mengandungi asbestos atau pendedahan yang banyak kepada habuk yang 104

109 terbit daripada mana-mana pekerjaan yang disebut terdahulu; (l) pekerjaan di mana-mana lombong (di bawah tanah atau di atas tanah) yang salah satu daripada tujuan pekerjaan melombong itu adalah untuk mendapatkan apa-apa mineral, atau pengerjaan atau pengendalian apa-apa mineral yang diekstrak daripadanya, atau mana-mana pekerjaan yang bersampingan denganya; (m) pengilangan elektrod karbon bagi kegunaan pengekstrakan elektronik aluminium oksida dan apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang banyak kepada habuk yang terbit daripadanya; (n) pendedahan kepada sedutan habuk yang mengandungi besi dan silika atau hematit; (o) pendedahan kepada sedutan habuk atau wasap timah; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada habuk talkum atau bahan yang mengandungi talkum; 25. Alveolitis ekstrinsik (penyakit paru-paru petani) (p) penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap aluminium atau bahan yang mengandungi aluminium. Pendedahan kepada kulat, termasuk spora fungus atau protein heterologus semasa bekerja dalam bidang (a) pertanian, hortikultur, perhutanan, penanaman cendawan boleh dimakan atau pemprosesan malt; (b) pemuatan atau pemunggahan atau pengendalian di tempat simpanan bahan tumbuhan berkulat atau cendawan boleh dimakan; (c) penjagaan atau pengendalian burung; (d) pengendalian hampas tebu; atau (e) penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada sekam atau habuk padi atau bahan yang mengandungi sekam padi. 26. Bisinosis Bekerja di dalam mana-mana bilik tempat apa-apa proses sehingga dan termasuk proses menenun dilakukan di dalam sesuatu kilang yang di dalamnya pemintalan atau pengerjaan kapas mentah atau kapas sisa atau flaks atau penenunan kapas atau flaks dijalankan. 105

110 27. Barah bronkus atau paru-paru Bekerja di dalam kilang tempat nikel dihasilkan melalui penguraian sebatian nikel bergas yang memerlukan kerja dibuat di dalam atau di sekitar bangunan atau bangunan-bangunan tempat proses itu atau mana-mana proses industri lain yang bersampingan dengannya, dijalankan. 28. Penyakit fibrotik Apa-apa pekerjaan yang melibatkan paru-paru, penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap arang batu atau bahan yang mengandungi arang batu. KEADAAN LAIN 29. Barah yang disebabkan oleh-- Apa-apa pekerjaan yang melibatkan-- (a) 4-aminobifenil (b) Arsenik (c) Benzena (d) Benzidina (e) Bis-kloro metil eter (f) Kromium (g) Hematit (h) Gas mustard (i) β-naftilamina (j) Nikel (k) Jelaga, tar dan minyak (l) Vinil klorida (m) Hidrokarbon aromatic polisiklik berbentuk zarah (n) Akrilonitril penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap 4-aminobifenil atau bahan yang mengandungi 4-aminobifenil; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap arsenik atau bahan yang mengandungi arsenik; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap benzena atau bahan yang mengandungi benzena; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap benzidina atau bahan yang mengandungi benzidina; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap bis-kloro metil eter atau bahan yang mengandungi bis-kloro metil eter; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap kromium atau bahan yang mengandungi kromium; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap hematit atau bahan yang mengandungi hematit; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada gas mustard atau bahan yang mengandungi gas mustard; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap ß-naftilamina atau bahan yang mengandungi ß-naftilamina; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap nikel atau bahan yang mengandungi nikel; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada jelaga, tar dan minyak; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap vinil klorida atau bahan yang mengandungi vinil kiorida; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap hidrokarbon aromatik polisiklik atau bahan yang mengandungi hidrokarbon aromatik polisiklik; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap akrilonitril atau 106

111 (o) 1,2-dibromoetana (etilena dibromida) (p) Habuk kayu (q) Benz-o-pirena (r) Formaldehid bahan yang mengandungi akrilonitril; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap etilena dibromide atau bahan yang mengandungi etilena dibromida; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada habuk kayu yang terbit daripada pengilangan keluaran-keluaran kayu; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada wasap, habuk atau wap benz-o-pirena atau bahan yang mengandungi benz-o-pirena; penggunaan atau pengendalian, atau pendedahan kepada gas formaldehid. 30. Katarak sinaran haba Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang kerap atau lama kepada cahaya atau sinar daripada kaca lebur atau logam lebur atau logam merah pijar atau pendedahan yang kerap atau lama kepada sinaran. 31. Kejang haba atau strok haba Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang berlebihan kepada haba. 32. Radang salutan sendi pergelangan 33. Kejang tangan atau lengan bawah akibat pergerakan berulang 34. Penyakit udara mampat atau susulannya 35. Kerosakan pendengaran disebabkan kebisingan 36. Penyakit disebabkan getaran (masalah otot, tendon, tulang, sendi, saluran darah atau saraf) Apa-apa pekerjaan yang melibatkan kerja kasar tangan dan sarung tendon atau pergerakan tangan atau pergelangan tangan yang kerap atau berulang. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan tempoh yang lama menulis, menaip atau pergerakan berulang lain jari, tangan atau lengan Apa-apa pekerjaan atau proses yang dijalankan di dalam udara mampat atau di bawah permukaan air Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan yang berlebihan kepada bunyi bising industri pada aras tekanan bunyi tinggi yang melebihi 85 desibel bagi tempoh 8 jam. Apa-apa pekerjaan yang melibatkan pendedahan kepada getaran. 107

112 LAMPIRAN D UNIVERSITI MALAYA LAPORAN KEMALANGAN/INSIDEN SEKSYEN I - BUTIR-BUTIR PELAPOR Nama : Jawatan (sekiranya berkerja di UM): Tempat Kerja : No. K.P. : No. Tel. : (Pejabat) (H/p) Alamat Dihubungi: SEKSYEN II - BUTIR-BUTIR KEMALANGAN/INSIDEN Tempat Kemalangan/Insiden : Tarikh Kemalangan/Insiden : Masa Kemalangan/Insiden : Keterangan Lanjut Tentang Kemalangan/Insiden: (Gunakan kertas tambahan jika perlu) Tandatangan Tarikh Laporan: 108

113 LAMPIRAN E UNIVERSITI MALAYA LAPORAN MANGSA SEKSYEN I - BUTIR-BUTIR MANGSA Nama : No. K.P : Tarikh Lahir : Jantina : Tempat Kerja : Jawatan (sekiranya di Universiti Malaya): No. Tel. : (Pejabat) (H/p) Alamat Untuk Dihubungi: SEKSYEN II - BUTIR-BUTIR KEMALANGAN Jenis Penyakit/Kecederaan/Kerosakan(beri keterangan lanjut): Tempat Penyakit Dikesan/Kemalangan/Insiden/Kerosakan : Tarikh Penyakit Dikesan/Kecederaan/InsidenKerosakan: Masa Penyakit Dikesan/Kemalangan/Insiden/Kerosakan : Keterangan Lanjut Tentang Penyakit/Kemalangan/Insiden/Kerosakan : (Gunakan kertas tambahan jika perlu) 109

114 Ulasan lain ( jika ada) : (Sila lampirkan Laporan Pemeriksaan Kesihatan) SEKSYEN III - BUTIR-BUTIR ORANG YANG MENGISI BORANG INI (sekiranya selain dari mangsa sendiri) Nama: Jawatan (sekiranya di Universiti Malaya): Tempat Kerja: Hubungan dengan Mangsa : No. Tel: (Pejabat) (Hp) Alamat UntukDihubungi: Tandatangan Tarikh Laporan: *Borang yang lengkap diisi hendaklah dikemukakan kepada Ketua PTj di mana Penyakit/ Kemalangan/ Insiden/ Kerosakan tersebut berlaku. 110

115 LAMPIRAN F UNIVERSITI MALAYA LAPORAN SAKSI SEKSYEN I - BUTIR-BUTIR SAKSI Nama : Jawatan (sekiranya berkerja di UM): Tempat Kerja : No. K.P. : No. Tel. : (Pejabat) (H/p) Alamat Untuk Dihubungi: SEKSYEN II - BUTIR-BUTIR KEMALANGAN/INSIDEN Tempat Kemalangan/Insiden : Tarikh Kemalangan/Insiden : Masa Kemalangan/Insiden : Keterangan Lanjut Tentang Kemalangan/Insiden: (Gunakan kertas tambahan jika perlu) Saya telah membaca yang tersebut di atas/memahami apa yang dibaca kepada saya dan mengakui bahawa semuanya betul dan benar sepanjang pengetahuan saya. Tandatangan Tarikh Laporan: 111

116 LAMPIRAN G UNIVERSITI MALAYA LAPORAN PENYIASATAN KEMALANGAN Arahan : Diisi Oleh Ahli Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan dan Ketua Pusat Tanggungjawab Tandakan Yang Berkenaan SEKSYEN I - BUTIR-BUTIR PUSAT TANGGUNGJAWAB Nama & Alamat: No. Tel : No. Fax : SEKSYEN II - BUTIR-BUTIR MANGSA Nama Penuh: No. K.P.: Umur: Tahun Jantina: L P Jawatan: Tugas Biasa Mangsa: Tempoh Berkhidmat: Tahun Bulan Status Perkhidmatan: Tetap Sementara Kontrak (Lain-lain) Alamat Tempat Tinggal: 112

117 SEKSYEN III - MAKLUMAT KEMALANGAN Tarikh Kejadian: Masa: Pg/Ptg/Mlm Pada Masa Kerja: Biasa Syif Lebih Masa (Lain-lain) Tempat Kejadian: Tugas Yang Dilakukan Ketika Kemalangan/Insiden: Bil. Hari Cuti Sakit: Tarikh Mula: Hingga: Jenis Kecederaan/Penyakit : Kekal Tidak Kekal Maut (Sila lampirkan Laporan Perubatan, Sijil Kematian dan Laporan Autopsi) Sila Nyatakan Anggota Badan Yang Cedera/Cacat/Sakit: Rawatan Diberi: Hospital/Klinik : Perbelanjaan Kos Yang Berbangkit: Perihalkan Kerosakan Harta Benda (Jika Ada): SEKSYEN IV - LANGKAH PENGAWALAN KEMALANGAN SEBELUM KEJADIAN Alat Perlindungan Diri (PPE) Yang Dibekalkan Kepada Mangsa : Kasut Keselamatan Topi Keselamatan Perlindungan Pendengaran Perlindungan Pernafasan Perlindungan Mata 113

118 Penyeliaan: Secara Langsung Tidak Langsung Tiada Tidak Diperlukan Bil. Staf Di bawah Pengawasan Penyelia: Orang Prosedur Kerja Selamat Untuk Kerja Terbabit : Ada Tiada Nama Penyelia: Ciri-ciri Keselamatan Yang Ada Pada Jentera Terbabit (Jika Berkaitan): Senaraikan Latihan/Kursus Yang Telah Diberikan Kepada Mangsa (Jika berkaitan): Tarikh Modul Latihan/Kursus Tempat SEKSYEN V - PERIHAL KEMALANGAN Catitkan mengikut turutan, kejadian yang membawa kepada kemalangan tersebut. Gunakan kertas tambahan jika perlu. Masa Keterangan Aktiviti 114

119 SEKSYEN V - PERIHAL KEMALANGAN (Sambungan) Sila lakar/lukis (sketch/draw) bagaimana kejadian ini berlaku. Gunakan kertas tambahan jika perlu. Sertakan foto yang menunjukkan bahan/loji/tempat kejadian. SEKSYEN VI - FAKTOR-FAKTOR PENYEBAB KEMALANGAN Huraikan keadaan tidak selamat: Huraikan tingkahlaku tidak selamat: Huraikan faktor lain: 115

120 SEKSYEN VII - LANGKAH-LANGKAH PEMBETULAN DAN PENCEGAHAN KEMALANGAN DARIPADA BERULANG Langkah Segera: Nama Pegawai Bertanggungjawab: Tarikh Sasaran: Langkah Jangka Pendek: Nama Pegawai Bertanggungjawab: Tarikh Sasaran: Langkah Jangka Panjang: Nama Pegawai Bertanggungjawab: Tarikh Sasaran: SEKSYEN VIII - BUTIR SAKSI (Sila lampirkan Laporan Saksi jika ada) Nama Jawatan No. K.P 116

121 SEKSYEN IX - HAL-HAL LAIN (Jika Ada) SEKSYEN XI - BUTIR-BUTIR AHLI JAWATANKUASA JKK YANG MEMBANTU DALAM MENYEDIAKAN LAPORAN NAMA NO. KAD PENGENALAN JAWATAN TANDATANGAN SEKSYEN XII - BUTIR-BUTIR KETUA PUSAT TANGGUNGJAWAB YANG MENYEMAK LAPORAN Nama: No. K.P : Jawatan: Tandatangan Tarikh: 117

122 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Tindakan Kecemasan 118

123 PROSEDUR KESIAGAAN DAN TINDAKAN KECEMASAN 1. TUJUAN Kecemasan merujuk kepada suatu kejadian yang tidak dijangka yang berpotensi memberi kemudaratan kepada nyawa, harta mahupun persekitaran yang memerlukan tindakan segera. Manakala tindakan kecemasan merupakan tindakan awal yang diambil bagi menangani atau mengawal kejadian kecemasan tersebut. Justeru, bagi maksud menurut perintah Arahan 20 Majlis Keselamatan Negara (MKN) dalam menghadapi dan mengawal sebarang senario kecemasan, Prosedur Kesiagaan dan Tindakan Kecemasan Universiti Malaya, UM (seterusnya dirujuk sebagai PKTK) dibangunkan bagi keperluan-keperluan berikut: 1.1. Untuk menyediakan satu sistem dan arahan, dan untuk menentukan tanggungjawab pengurusan bagi mana-mana keadaan kecemasan untuk memastikan keselamatan diri, harta benda dan persekitaran yang mungkin berlaku di UM; 1.2. Untuk mewujudkan persediaan bagi kepelbagaian potensi senario kecemasan dan menyediakan prosedur pengurusan apabila ia berlaku; 1.3. Untuk memantapkan tahap kesediaan bagi menghadapi pelbagai kecemasan pada bila-bila masa; dan 1.4. Memenuhi keperluan undang-undang negara. Secara umumnya, pengurusan mengendalikan satu-satu kecemasan terbahagi kepada 4 kitaran utama iaitu: a) Penghindaran Tindakan bagi mengambil langkah-langkah untuk mengelakkan kejadian bencana dan/atau mengurangkan kesan bencana sekiranya bencana tidak dapat dielakkan. b) Persediaan, Tindakan menyediakan perancangan tindakan kecemasan dengan mengambilkira penglibatan semua pihak yang terbabit secara keseluruhan dalam tindakan terhadap kecemasan. c) Tindakan Tindakan bertindak menangani situasi kecemasan semasa ia terjadi. d) Pemulihan. Tindakan mengembalikan semula keadaan asal yang musnah akibat bencana. PEMULIHAN (RECOVERY) PENGHINDARAN (PREVENTION) TINDAKAN (RESPONSE) PERSEDIAAN (PREPARATION) Rajah 1: Empat (4) kitaran pengurusan kecemasan 119

124 Di UM tahap kecemasan ini dibahagikan kepada tiga (3) kategori iaitu Kategori 1, Kategori 2, Kategori 3 seperti berikut: Kategori 1: Terhad kepada sesuatu kawasan, terkawal dan tidak merebak Tiada kecederaan dan kehilangan nyawa Tidak memerlukan bantuan agensi berkaitan Kategori 2: Mempunyai potensi untuk merebak dan tidak terkawal Terdapat potensi kerosakan harta benda, kecederaan, atau kehilangan nyawa Memerlukan bantuan agensi berkaitan: BOMBA/Polis/HAZMAT/Hospital Kategori 3: Kecemasan tidak terkawal dan berupaya merebak ke kawasan yang lebih luas Terdapat kerosakan harta benda, kecederaan atau kehilangan nyawa yang besar Memerlukan pelaksanaan Arahan 20 MKN 2. SKOP 2.1. PKTK ini diterima pakai kepada semua warga Universiti Malaya termasuklah pekerja, pelajar, pelawat dan kontraktor, di semua lokasi PKTK ini diaplikasikan untuk semua jenis insiden, kecemasan, kemalangan dan bencana. 3. TERMA DAN DEFINISI a) Latihan tabletop Merupakan latihan simulasi yang memperlihatkan fungsi-fungsi spesifik seperti tindakan-tindakan dari Pasukan Pemadam, Pasukan Mencari dan Menyelamat, Pasukan Perubatan, notifikasi kecemasan, prosedur komunikasi, makluman amaran dan sebagainya yang bukan dilakukan di kawasan persekitarannya. b) Latihan pengungsian Latihan bagi memperlihat tindakan penghuni dan Pasukan Tindakan Kecemasan (PTK) melakukan pengungsian bangunan. Untuk butir-butir terperinci, sila rujuk Prosedur Pengungsian. c) Latihan kecemasan berskala penuh Latihan yang memperlihatkan situasi sebenar yang turut melibatkan agensi-agensi bertanggungjawab seperti Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (JBPM), Polis Di Raja Malaysia (PDRM), hospital dan sebagainya. d) Tempat berkumpul banjir Satu lokasi selamat bebas dari kejadian banjir yang telah dikenalpasti lebih awal. 4. TANGGUNGJAWAB 4.1. Semua PTj atau kombinasi PTj di dalam bangunan yang sama atau kompleks bangunan (gabungan beberapa bangunan yang menempatkan satu (1) atau lebih PTj akademik atau bukan akademik) hendaklah menubuhkan PTK masing-masing mengikut zon yang ditetapkan. Sila rujuk Senarai Zon-zon Pasukan Tindakan Kecemasan Universiti Malaya seperti di Lampiran A. Setiap PTK hendaklah menghantar Borang Pendaftaran PTK (Lampiran B) kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) pada setiap tahun atau selepas berlaku sebarang pertukaran ahli. 120

125 4.2. PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN Fungsi PTK secara khususnya adalah menyelamatkan nyawa disamping memberi keutamaan keselamatan semasa bertindak seperti berikut: Keselamatan nyawa Keselamatan penyelamat Keselamatan asset/ harta benda Keselamatan alam sekitar PTK hendaklah merangkumi ahli-ahli berkompetensi seperti berikut (rujuk Lampiran C(1) & C(2): Struktur Carta Organisasi serta Tugas dan Tanggungjawab PTK): 1. Pengurus Kecemasan 2. Pencatat Kecemasan 3. Pegawai Pengungsian mengetuai (a) Ketua-ketua Tingkat (b) Pasukan Perubatan 4. Pegawai Insiden mengetuai (a) Pasukan Pemadam (b) Pasukan Mencari dan Menyelamat (c) Pasukan Penyelenggara (d) Pasukan Dekontaminasi (jika perlu) 5. Pegawai Keselamatan mengetuai (a) Pengawal Keselamatan (b) Pengawal Lalu Lintas 6. Ketua Pentadbiran mengetuai (a) Pegawai Dokumen (b) Pegawai Logistik (c) Pegawai Perhubungan Awam 4.3. OSH hendaklah bertanggungjawab bagi memastikan: perlaksanaan PKTK ini dan keperluan kaji semula secara berkala, khususnya selepas kejadian insiden, sebarang kecemasan atau kemalangan; menyelaras latihan kepada staf-staf yang berkeperluan; mengendalikan latihan mengikut pelan tahunan, dan memastikan semua warga Universiti Malaya mematuhi PKTK Pengurus Kecemasan, PTK hendaklah memastikan pasukannya melaksanakan sekurangkurangnya latihan tabletop, latihan pengungsian atau mana-mana latihan kecemasan berskala penuh dijalankan sebagai satu latihan berkala bagi memantapkan kemahiran ahli PTK dan prosedur yang diikuti adalah betul dan tepat Pemilihan spesifik jenis latihan seperti latihan kecemasan: kebakaran, tumpahan kimia dan sebagainya ditentukan oleh pengurusan zon masing-masing Semua latihan hendaklah dirancang dan permohonan dikemukakan kepada OSH mengikut Polisi Latihan Kebakaran Ketua Pentadbiran, PTK hendaklah memastikan semua kejadian kecemasan yang mengakibatkan kemalangan dimaklumkan kepada Jawatankuasa Keselamtan dan Kesihatan (JKK) PTj bagi laporan kemalangan mengikut Prosedur Pemberitahuan Kemalangan, Kemalangan Nyaris, Kejadian Berbahaya, Keracunan Dan Penyakit Pekerjaan Serta Penyiasatan (NADOPOD) Semua warga Universiti Malaya termasuklah kontraktor hendaklah terikat kepada perlaksanaan prosedur yang disediakan oleh PKTK bagi mana-mana kejadian kecemasan. 121

126 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 ii. Akta Perkhidmatan Bomba 1988 iii. Akta Pelesenan Tenaga Atom 1984 iv. Akta Biokeselamatan 2007 v. Akta Orang Kurang Upaya 2008 vi. Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984 vii. Arahan 20, Majlis Keselamatan Negara viii. Polisi Latihan Kebakaran Universiti Malaya 6. KELENGKAPAN PELINDUNG DIRI (PPE) PTj perlu menyediakan PPE dengan label pengenalan diri, kepada semua ahli yang dilantik seperti di dalam Jadual Senarai PPE Pasukan Tindakan Kecemasan (Lampiran D). 7. NOMBOR KECEMASAN Nombor kecemasan hendaklah dipamerkan di tempat-tempat strategik dan mudah dilihat di setiap aras bangunan dan di dalam lif. Contoh nombor kecemasan adalah seperti Rajah 2 di bawah: Rajah 2: Nombor Kecemasan Universiti Malaya PROSES KERJA: PELAN TINDAKAN KECEMASAN 8. PENGENALAN JENIS BENCANA Senarai kecemasan yang mungkin berlaku di Universiti Malaya disenaraikan seperti berikut, namun tidak terhad kepada: 8.1. Kebakaran 8.2. Tumpahan kimia 122

127 8.3. Pelepasan biologi 8.4. Kebocoran gas 8.5. Kecemasan radiologikal 8.6. Ancaman bom 8.7. Banjir kilat 8.8. Gempa bumi 8.9. Terperangkap dalam lif 9. PROSEDUR PENGUNGSIAN Prosedur pengungsian merupakan satu prosedur bagi tindakan mengosongkan bangunan semasa latihan atau kejadian sebenar kecemasan yang melibatkan semua penghuni bangunan, khususnya tindakan PTK yang bermula apabila loceng penggera berbunyi seperti berikut: 9.1. Apabila loceng penggera dibunyikan, hentikan semua aktiviti dan pastikan persekitaran selamat (tutup semua suis), hentikan mesin dan sebagainya Ketua Tingkat (FW) akan bawa orang ramai beredar segera dari lokasi dengan tenang melalui pintu keluar paling selamat menuju ke tempat berkumpul kecemasan (rujuk Lampiran E - Garis panduan tempat berkumpul kecemasan). Setiap penghuni mempunyai masa selama tiga (3) minit untuk bergerak ke tangga kecemasan Gunakan tangga kecemasan ketika pengungsian dan jangan menggunakan lif Berikan kerjasama dan patuhi segala arahan yang diberikan oleh FW Jika anda melihat asap di belakang pintu, gunakan pintu lain Apabila ingin membuka pintu, sentuh dengan belakang tangan. Jika terasa panas, gunakan pintu lain Tutup pintu apabila anda keluar Apabila baju terbakar, lakukan tindakan berikut Henti, Tiarap, Guling supaya api reda; Rajah 3: Teknik Henti, Tiarap, Guling 9.9. Apabila merangkak di bawah asap, pastikan kepala tidak lebih 2 kaki dari paras lantai. Rajah 4: Teknik Merangkap Di Bawah Asap 123

128 9.10. Jangan berlari, tolak menolak antara satu sama lain, berbuat bising, dan tidak panik Jangan lakukan sebarang percubaan untuk masuk ke dalam bangunan sebelum bangunan diisytiharkan selamat untuk dimasuki oleh Pengurus Kecemasan atau Pegawai Bomba. Tindakan PTK Di Panel Kawalan Semua pegawai PTK perlu berkumpul di Panel Kawalan terlebih dahulu bagi kiraan kekuatan ahli PTK. Seterusnya, pegawai yang perlu terus berada di panel kawalan adalah seperti berikut: Pengurus Kecemasan o Mengetuai operasi latihan/kecemasan, dan melaporkan perihal kecemasan kepada Pegawai Bomba apabila mereka tiba. Pencatat Kecemasan o Mencatat semua kejadian dan laporan yang diterima oleh Pengurus Kecemasan Pegawai Insiden o Mengarahkan: Pasukan Pemadam, firefighter (FF) melakukan pemadaman berdasarkan pemerhatian daripada panel kawalan. Pasukan Mencari dan Menyelamat, Search dan Rescue (SAR) melakukan operasi apabila mendapat laporan kiraan kepala atau butiran mengenai mangsa terperangkap dari Pegawai Insiden. Pasukan Penyelenggaraan bersedia bagi apa-apa tindakan susulan yang diperlukan berdasarkan tugas dan tanggungjawab. Pasukan Dekontaminasi bersedia bagi apa-apa tindakan susulan yang diperlukan berdasarkan tugas dan tanggungjawab mengikut keperluan. Di tempat berkumpul kecemasan Pegawai Pengungsian bergegas ke tempat berkumpul bagi kawalan penghuni dan mengetuai: FW melakukan perkara berikut: i. melakukan pengungsian di setiap aras yang dipertanggungjawab; ii. mengambil kiraan kepala di tempat berkumpul; dan iii. melapor kiraan kepala/kehadiran kepada Pegawai Pengungsian, yang seterusnya melaporkan kepada Pengurus Kecemasan. Pasukan Perubatan mengambil tempat persediaan yang selamat dan menerima mangsa di tempat berkumpul Pegawai Keselamatan, mengetuai Pengawal Keselamatan dan Pengawal Lalulintas di kawasan sekitar kejadian dan tempat berkumpul kecemasan. Kuasa Pegawai Bomba Apabila pihak Bomba tiba, Pegawai Bomba terkanan akan mengambil alih peranan Pengurus Kecemasan Semua pihak perlu mematuhi sebarang arahan yang dikeluarkan oleh Pegawai Bomba. Pengurusan Pentadbiran Bagi semua kejadian kecemasan, Ketua Pentadbiran hendaklah memastikan perkara berikut: 124

129 Pegawai Dokumentasi mengesahkan keperluan untuk pemohonan tuntutan insurans dari Pengurus Kecemasan dan menghubungi Bahagian Aset JPPHB. Pegawai Logistik hendaklah mengkoordinasi keperluan pengangkutan dan fasiliti semasa kejadian dan aktiviti demobilisasi selepas bangunan diisytihar selamat dan pihak adjuster membuat pentaksiran. Pegawai Perhubungan Awam: Menyelaras hal perhubungan awam yang berkaitan sekiranya perlu. 10. PROSEDUR KEBAKARAN Apabila api dikesan, tentukan sama ada ia api kecil atau api besar. Apabila Api Kecil Jika api kecil, cuba padamkan menggunakan alat pemadam api yang betul (rujuk Lampiran F: Jenis dan Teknik Penggunaan Alat Pemadam Api); Apabila api telah padam, laporkan kepada Pengurus Kecemasan dan OSH; dan Sekiranya tuntutan insurans diperlukan, Pengurus Kecemasan perlu Balai Bomba dan Penyelamat Pantai di talian atau nombor balai bomba berhampiran atau 999 dengan memaklumkan nama, nombor untuk dihubungi dan lokasi kejadian. Apabila Api Besar Jika percubaan memadam api tidak berjaya atau api besar, aktifkan loceng penggera kecemasan dengan melakukan pecah kaca (break glass) Hubungi Balai Bomba dan Penyelamat Pantai di talian atau nombor balai bomba berhampiran atau nombor kecemasan 999 dengan memaklumkan nama, nombor untuk dihubungi dan lokasi kejadian. Nyatakan juga jika terdapat bahan berbahaya di lokasi berkenaan (kimia, radioaktif, biologi, silinder gas) Hubungi Pejabat Keselamatan di talian dan OSH di talian serta aktifkan Prosedur Pengungsian. 11. TUMPAHAN KIMIA Apabila berlaku tumpahan kimia, sila kenalpasti tahap tumpahan (rujuk safety data sheet (SDS). Tumpahan berisiko rendah Sekiranya tahap tumpahan kimia adalah rendah, individu terlibat hendaklah memaklumkan kejadian kepada staf/juruteknologi makmal yang bertugas dengan segera Dengan memakai PPE yang sesuai, pembersihan dilakukan mengikut jenis bahan tumpahan seperti berikut: Tumpahan bahan kimia cecair: - Sekat laluan bahan kimia dari terus mengalir menggunakan bahan penyerap. - Masukkan bahan penyerap di dalam beg plastik, ikat dan label. - Letakkan beg plastik di tempat yang selamat sebelum dilupuskan. - Bersihkan kawasan kejadian menggunakan air dan keringkan. - Asingkan kawasan tumpahan (jika diperlukan untuk berbuat demikian). 125

130 Tumpahan bahan kimia pepejal: - Bersihkan tumpahan menggunakan kertas tisu atau penyapu sampah dan buang bahan ke dalam beg plastik, ikat dan label. - Bersihkan kawasan kejadian menggunakan air dan keringkan. - Asingkan kawasan tumpahan (jika diperlukan untuk berbuat demikian). Tindakan pengendalian individu yang terkontaminasi Mana-mana individu yang terkontaminasi dengan bahan kimia hendaklah menggunakan pancuran air atau pencuci mata kecemasan yang berdekatan sekurang-kurangnya berterusan selama 20 minit dan seterusnya mendapatkan rawatan perubatan. Tumpahan berisiko tinggi Aktifkan Prosedur Pengungsian dan hubungi Pejabat Keselamatan serta OSH sekiranya berlaku keadaan seperti berikut: Tumpahan kimia bukan toksik dan bukan menghakis melebihi 25 liter, atau Tumpahan kimia bertoksik dan sangat toksik dalam sebarang kuantiti yang terlibat Pasukan Dekontaminasi (PTK) hendaklah mengenalpasti United Nation Number bahan dan mengaplikasikan pelan prosedur tumpahan mengikut Emergency Response Guidebook (ERG) dengan langkah seperti berikut: Memakai PPE Mengawal perlepasan/tumpahan kimia Melakukan pembersihan dan dekontaminasi Sekiranya Pasukan Kecemasan Profesional diperlukan (kondisi kritikal), mohon bantuan daripada: JBPM (Pasukan Hazmat) PDRM Jabatan Alam Sekitar (DOE) Pengurus Kecemasan memberi laporan (termasuklah maklumat bahan berbahaya di tempat kejadian) dan menyerahkan tugas kepada Pegawai Bomba apabila tiba. Tindakan Demobilisasi Membaiki kerosakan kelengkapan, jika diperlukan. 12. PELEPASAN BIOLOGI Apabila berlaku kecemasan pelepasan biologi, pegawai bertugas mengenalpasti tahap kecemasan. Sekiranya pelepasan agen biologi tidak dapat dikawal (Sila rujuk Garis Panduan Pengurusan Pelepasan Biologi Berisiko) dan jika memerlukan Pasukan Dekontaminasi PTK, sila hubungi Pengurus Kecemasan Pasukan Dekontaminasi menilai tahap pelepasan, membuat pengasingan kawasan dengan penanda pita berjalur merah putih dan melakukan tindakan dekontaminasi pelepasan biologi Sekiranya Pasukan Dekontaminasi mengenalpasti bahawa pelepasan agen biologi tidak dapat dikawal dan bantuan luar diperlukan, Pasukan Dekontaminasi dikehendaki menghubungi JBPM (Pasukan Hazmat). Aktifkan Prosedur Pengungsian sekiranya perlu, hubungi Pejabat Keselamatan dan OSH. 126

131 12.4. Pengurus Kecemasan memberi laporan dan menyerahkan kuasa kepada JBPM Pasukan Hazmat apabila mereka tiba di tempat kejadian. Tindakan Demobilisasi Membaiki kerosakan kelengkapan, jika diperlukan. 13. KEBOCORAN GAS Mana-mana individu yang mengenalpasti sebarang kebocoran gas melalui bau atau penggera daripada sistem pengesanan kebocoran gas hendaklah: Melaporkan kepada staf kawasan terlibat yang bertugas/pejabat Memakai PPE (merujuk borang HIRARC tempat kerja tersebut) Menutup punca gas utama yang bocor dengan segera. Menutup saluran bekalan gas utama yang berhubung injap yang bocor dengan segera (sekiranya perlu) Menghubungi Pejabat Keselamatan dan JPPHB Penyelia bersama wakil JPPHB dan Pasukan Penyelenggaraan PTK memeriksa punca kebocoran menggunakan pengesan kebocoran gas mudah alih dan mengesahkan titik kebocoran menggunakan buih sabun Asingkan kawasan kejadian kebocoran gas (dalam radius minimum 10 meter) Melakukan operasi pengudaraan (ventilasi) di tempat kejadian kebocoran gas seperti membuka tingkap Elakkan daripada membuka/ menutup sebarang peralatan elektrik Jangan cuba melakukan sebarang perkara yang boleh menyebabkan pembakaran Aktifkan Prosedur Pengungsian, sekiranya terdapat perkara berikut: Pembakaran terbuka yang tidak dapat dikawal Melibatkan sebarang letupan gas Apa-apa situasi yang menunjukkan sebarang ancaman kepada kesihatan dan keselamatan penghuni JPPHB dan Pasukan Penyelenggaraan PTK mengambil alih situasi kecemasan Bagi situasi kritikal, maklumkan kepada JBPM dan pembekal gas Teruskan memantau kawasan kejadian sehingga pihak berkuasa tiba Kembali ke tempat kerja apabila kawasan diisytihar selamat oleh Pengurus Kecemasan/ Pegawai Bomba Setelah semua kembali kepada keadaan sedia kala, baiki sebarang kerosakan dan punca kebocoran Kembalikan operasi fasiliti kepada keadaan asal. 127

132 14. KECEMASAN RADIOLOGIKAL Apabila berlaku kecemasan radiologikal, Pekerja Sinaran PTj mengenalpasti tahap kecemasan; Sekiranya tumpahan radioaktif dalam kuantiti sedikit, pekerja sinaran PTj perlu merujuk kepada Tahap Kecemasan 1, Pelan Kecemasan Radiologikal dan Nuklear; Sekiranya tumpahan radioaktif dalam kuantiti yang banyak, Pekerja Sinaran PTj perlu menghubungi UPPS dan aktifkan Prosedur Pengungsian; dan Pengurus Kecemasan memberi laporan dan menyerahkan kuasa kepada Pegawai Perlindungan Sinaran/ Penyelia Perlindungan Sinaran apabila mereka tiba di tempat kejadian. Tindakan Pemulihan: Apabila kerja-kerja dekontaminasi selesai, UPPS memaklumkan laporan kejadian kepada Pengurus Kecemasan. 15. ANCAMAN BOM Melaporkan dengan segera semua kejadian melibatkan ancaman bom atau mengesyaki terdapat ancaman bom kepada PDRM dan Pejabat Keselamatan; Mana-mana individu yang mengenalpasti kejadian hendaklah melaporkan kepada Pengurus Kecemasan yang seterusnya mengaktifkan PTK; FW mengarahkan tindakan pengungsian kepada semua penghuni; Semua penghuni termasuk PTK berkumpul di tempat berkumpul kecemasan sehingga PDRM tiba; dan Pengawal Keselamatan PTK dan Pejabat Keselamatan mengawal semua pintu dan laluan masuk serta menghalang mana-mana individu yang ingin masuk ke dalam bangunan. 16. BANJIR KILAT Banjir kilat merujuk kepada satu fenomena hujan lebat yang menyebabkan kejadian banjir berlaku secara cepat dan singkat. Apabila banjir kilat berlaku di kawasan zon-zon terlibat, Pengurus Kecemasan di zon terlibat perlu mengaktifkan PTK dengan menghubungi Pejabat Keselamatan: dan melakukan tindakan seperti berikut: Ahli PTK seperti berikut: Pengurus Kecemasan, Pegawai Pengungsian, Pasukan Perubatan, Pegawai Insiden, Pasukan Mencari & Menyelamat, Pasukan Pemadam, Pasukan Penyelenggara, Pasukan Keselamatan, Pasukan Keselamatan, dan Pasukan Lalulintas bertindak dan berkumpul di bilik gerakan serta aktifkan Prosedur Pengungsian dan tempat berkumpul banjir. Tindakan Pejabat Keselamatan Melakukan sekatan akses di kawasan terlibat dan jalan kepada laluan yang dikenalpasti dan mengawal lalulintas ke laluan alternatif. Apabila Banjir Kilat Di Kawasan Berpusat Pihak Pejabat Keselamatan memantau keadaan apabila hujan bermula; 128

133 16.4. Bertindak melakukan sekatan apabila diperlukan mengikut SOP Pejabat Keselamatan - Pengurusan Bencana: Banjir Kilat, Pejabat Keselamatan; Serah tugas kepada pihak berkuasa apabila tiba di tempat kejadian; dan Bantu pihak berkuasa yang terlibat jika diperlukan. 17. GEMPA BUMI Jangan panik Tunduk, berlindung di bawah meja, tepi dinding, kerusi, almari dan sebagainya dan duduk di kawasan triangle of life seperti Rajah 5; Rajah 5: Triangle of Life Jangan duduk berhampiran dengan tingkap kaca atau pintu. Perhatikan mana-mana objek yang mungkin jatuh; Jangan gunakan lif; Jangan meninggalkan bangunan sehingga gegaran berhenti dan keadaan selamat; Hubungi Pejabat Keselamatan dan maklumkan kejadian tersebut; Tunggu arahan pengungsian; dan Ikut Prosedur Pengungsian apabila diarahkan. 18. TERPERANGKAP DALAM LIF Tindakan Pengguna Yang Terperangkap i. Sekiranya lif tersangkut, sila tekan butang kecemasan. ii. Jika anda mempunyai telefon bimbit, sila hubungi JPPHB (Bahagian Mekanikal di talian hotline: ). Sekiranya gagal, sila hubungi syarikat penyenggara lif seperti yang tertera pada lif. iii. Jangan melakukan percubaan untuk membuka pintu lif. iv. Jangan panik dan bertenang Tindakan Mereka Yang Mengetahui Orang Yang Terperangkap Dalam Lif i. Hubungi JPPHB (Bahagian Mekanikal di talian hotline: ). ii. Sekiranya gagal dihubungi, sila hubungi syarikat penyenggara lif seperti yang terdapat pada notis nombor untuk dihubungi di hadapan lif. 129

134 iii. Jangan cuba menyelamat mangsa yang terperangkap di dalam lif. Hanya orang yang kompeten dan juruteknik lif yang terlatih dan berpengalaman sahaja yang dibenarkan untuk menyelamatkan mangsa yang terperangkap Tindakan Ketua Tingkat PTK i. Hubungi JPPHB (Bahagian Mekanikal di talian hotline: ) dan syarikat penyenggara lif berkenaan. ii. Hubungi JBPM jika keadaan berikut berlaku: (a) Syarikat penyenggara lif tidak dapat dihubungi (b) Mangsa berada dalam keadaan kritikal seperti sesak nafas dan seumpamanya yang memerlukan tindakan segera. (c) Pekerja Syarikat lif tidak tiba selepas 30 minit dihubungi. FASILITI & KEPERLUAN BERKAITAN KECEMASAN 19. SISTEM PENCEGAHAN KEBAKARAN Sistem pencegahan kebakaran merupakan satu sistem yang bertujuan sebagai pelindung yang secukupnya dari bahaya-bahaya kebakaran kepada penghuni-penghuni bangunan dan mengurangkan kemusnahan kepada harta benda. Sistem ini terbahagi kepada dua: 1) Pasif: Satu struktur yang dipasang secara tetap bagi satu-satu struktur bangunan yang berfungsi dengan sendiri atau apabila diaktifkan bagi menghapus kebakaran, api dan asap daripada merebak di dalam bangunan semasa kebakaran; dan 2) Aktif: Satu pepasangan tetap pada bangunan atau premis yang bertindak untuk mengesan, memberi isyarat dan mengawal serta memadam kebakaran Sistem ini termasuklah loceng penggera, pengesan asap dan haba Servis dan penyelenggaraan dilakukan oleh kontraktor di bawah seliaan JPPHB Pasukan Penyelenggaraan PTK hendaklah melakukan pemantauan dan semakan pemeriksaan sistem pencegah kebakaran secara berkala iaitu setiap 3 bulan atau sekiranya terdapat sebarang kerosakan dan aduan kerosakan mengikut Borang Pemeriksaan Sistem Pencegah Kebakaran (Lampiran G). Laporan pemeriksaan hendaklah dimaklumkan kepada JKK dan disalinkan kepada OSH Setiap kerosakan hendaklah dilaporkan kepada pihak JPPHB melalui laporan helpdesk- JPPHB Bahagian Mekanikal dan kepada Ketua Pentadbiran, PTK. 20. PILI BOMBA Teman Pili Bomba dilantik oleh Pengarah Jabatan Bomba dan Penyelamat Negeri Setiap PTj hendaklah menyimpan rekod senarai Pili Bomba dan Teman Pili Bomba di kawasan PTj masing-masing Sebarang pertukaran Teman Pili Bomba hendaklah dimaklumkan kepada OSH bagi perlantikan baru Teman Pili Bomba hendaklah memantau, memeriksa dan melaporkan status Pili Bomba sekurag-kurangnya sekali setahun iaitu pada bulan Jun atau apabila terdapat sebarang kerosakan secara fizikal terhadap pili Bomba mengikut Borang Laporan Status Pili Bomba di Lampiran H. 130

135 20.5. Laporan Pili Bomba hendaklah diserahkan kepada JKK dan disalinkan kepada OSH Teman Pili Bomba juga hendaklah melaporkan aduan Pili Bomba melalui helpdesk- JPPHB Bahagian Mekanikal bagi sebarang kerosakan. 21. PENGURUSAN PETI PERTOLONGAN CEMAS Setiap PTj hendaklah bertanggungjawab menyediakan Peti Pertolongan Cemas masingmasing. Senarai kandungan Peti Pertolongan Cemas adalah seperti Jadual Kandungan Peti Pertolongan Cemas di Lampiran I. PTj hendaklah mengenalpasti sebarang kandungan lain bagi Peti Pertolongan Cemas mengikut keperluan Setiap PTj hendaklah mengemaskini dan menyelenggara Peti Pertolongan Cemas mengikut tarikh luput setiap item dan selepas sebarang item digunakan. Borang Jadual Penyelenggaraan adalah seperti di Lampiran J Setiap PTj hendaklah memaklumkan status Borang Jadual Penyelenggaraan Peti Pertolongan Cemas di PTj kepada Pasukan Perubatan PTK zon masing-masing secara berkala. 22. Rekod Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 21.1 Borang Pendaftaran/Pembaharuan Pasukan Tindakan Kecemasan 21.2 Borang Pemeriksaan Sistem Pencegah Kebakaran Pej. OSH Pej. Ketua PTj Pej. OSH Pegawai OSH Bertanggungjawab Ketua Pentadbiran, PTK Pegawai OSH Bertanggungjawab Tempoh Simpanan 1 tahun 1 tahun 21.3 Borang Laporan Teman Pili Bomba Pej. Ketua PTj Pej. OSH Ketua Pentadbiran, PTK SU, JKK Pegawai OSH Bertanggungjawab 1 tahun 21.4 Borang Penyelenggaraan Peti Pertolongan Cemas Pej. PTj Pej. PTj Ketua Ketua Ketua Pentadbiran, PTK Pen. Pendaftar PTj Pasukan Perubatan, PTK 1 tahun Pen. Pendaftar PTj 131

136 JADUAL ZON PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN UNIVERSITI MALAYA LAMPIRAN A Zon 1: Fakulti Undang-undang Zon 2: Bangunan Akademik Zon 3: Kolej Kediaman Ke - 1 Zon 4: Kolej Kediaman Ke - 6 Zon 5: Fakulti Perubatan Zon 6: Fakulti Pergigian Zon 7: Fakulti Alam Bina Zon 8: Kolej Kediaman Ke - 2 Zon 9: Fakulti Kejuruteraan Zon 10: Muzium Seni Asia, Perpustakaan Pendeta Za ba, Institut Pengajian China, Fakulti Perniagaan & Perakaunan Zon 11: Fakulti Ekonomi dan Pentadbiran Zon 12: Fakulti Pendidikan, SKET, Pusat Dialog Peradaban Zon 13: Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Klinik Kesihatan Pelajar Zon 14: Perpustakaan Utama Zon 15: Bahagian HEPA (KPS), Pejabat Pos, ISC, Koperasi, MRC Zon 16: Pusat Kebudayaan, Pejabat Keselamatan, Jabatan Fizik Fakulti Sains dan DTC, CIMB Zon 17: Canseleri Zon 18: Fakulti Sains Zon 19: Bangunan HIR, Bank Islam Zon 20: Bangunan Genetik, Mikrobiologi ISB, PASUM, AAJ & Jabatan Penerbitan Zon 21: IPPP Zon 22: IPS, AEI, Institut Kongzi Zon 23: Kolej Kediaman Ke - 12, Pejabat Keselamatan Zon 24: Kolej Kediaman Ke - 11 Zon 25: JPPHB Zon 26: Ladang Mini ISB Zon 27: Kolej Kediaman Ke - 5 Zon 28: Pusat Sukan Zon 29: API Zon 30: Rimba Ilmu ISB F. Sains Zon 31: Kolej Kediaman Ke - 10 Zon 32: Kolej Kediaman Ke - 8 Zon 33: FSKTM Zon 34: APM Zon 35: Kolej Kediaman Ke - 7 Zon 36: Kolej Kediaman Ke - 4 Zon 37: Kolej Kediaman Ke - 3 Zon 38: FBL Zon 39: Kolej Kediaman Ke 9 Zon 40: Wisma R&D Zon 41: Wisma PALAPES Zon 42: API Nilam Puri, KK Nilam Puri Zon 43: Pusat Pengajian Luar ISB, Gombak, Selangor Zon 44: Pusat Penyelidikan Bioteknologi ISB, Glami Lemi, Jelebu, Negeri Sembilan Zon 45: Institut Sains Samudera & Bumi (IOES), Bachok, Kelantan Zon 46: Pusat Teknologi Maklumat & Low Dimensional Material Research Centre (LDMRC) Zon 47: TADIKUM & TASKUM Zon 48: Rumah Antarabangsa 132

137 BORANG PENDAFTARAN/PEMBAHARUAN PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN A. Maklumat Premis Nama Premis Universiti Malaya Alamat Premis Pejabat Keselamatan dan Kesihatan, Aras 3, Bangunan Canseleri Universiti Malaya 50603, Kuala Lumpur Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur No. telefon (smb. 2417) No. Faks E-mel LAMPIRAN B B. Maklumat Organisasi Keselamatan Kebakaran Nama Pengerusi Naib Canselor Nama Setiausaha Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) Universiti Malaya Alamat Surat Menyurat Pejabat Keselamatan dan Kesihatan, Aras 3, Bangunan Canseleri Universiti Malaya 50603, Kuala Lumpur Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur C. Maklumat Pasukan Tindakan Kecemasan Nama Pasukan (Cth.) Zon 1: Fakulti Undang-undang Nama Ketua Pasukan Nama Ahli Nama Ahli Nama Ahli Nama Ahli Nama Ahli Nama Ahli (Nama jawatan, Cth.) Pengurus Kecemasan (Cth.) Prof. Madya Dr. Johan Shamsuddin B. Hj Sabaruddin..KEGUNAAN PENTADBIRAN... Tarikh terima borang Kelulusan Lulus Gagal No Pendaftaran OKK & ERT Pengesahan Nama Pegawai Jawatan Jabatan Tarikh Tandatangan & Cop: 133

138 LAMPIRAN C(1) CARTA ORGANISASI DAN TUGAS &TANGGUNGJAWAB PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN ZON UNIVERSITI MALAYA Pengurus Kecemasan 1) 2) Pencatat Kecemasan 1) 2) Pegawai Pengungsian 1) 2) 1) 2) Pegawai Insiden Pegawai Keselamatan 1) 2) 1) 2) Ketua Pentadbiran Ketua Tingkat Pasukan Penyelamat Pengawal Keselamatan 1) 2) Pegawai Dokumen Pasukan Perubatan Pasukan Pemadam Lalu lintas 1) Pegawai Logistik Pasukan Penyelenggaraan Operator Pejabat Keselamatan, Ext: 7070 Pegawai Perhubungan Awam 1) 2) Pasukan Dekontaminasi *Catatan: Bagi jawatan di bawah pegawai pengungsian, insiden dan keselamatan tidak boleh disandang oleh staf yang sama. 134

139 LAMPIRAN C(2) TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB BIL. FUNGSI PERANAN Jawatan: Pegawai jawatan tertinggi PTj/Zon Pengurus Kecemasan Pencatat Kejadian Pegawai Pengungsian Ketua Tingkat (FW) Keperluan: Bergantung kepada bilangan tingkat dan keperluan *Ahli-ahli akademik Peranan Pencegahan (Sepanjang Masa) 1. Memastikan dan menentukan sistem pencegahan kebakaran berada dalam keadaan baik dan boleh berfungsi 2. Memastikan jalan-jalan, laluan-laluan keluar, pintu-pintu dan tangga-tangga keselamatan bebas dari sebarang halangan dan boleh digunakan oleh penghuni semasa kecemasan 3. Memastikan Pengawasan ke atas bahaya-bahaya kebakaran (sediakan check list untuk menjalankan pemeriksaan) 4. Memastikan penghuni-penghuni menerima latihan mengenai cara-cara bertindak menyelamatkan diri semasa kecemasan Peranan Bertindak Semasa Kecemasan/Latihan 1. Menyelaras dan mengadakan perbincangan dengan ahli-ahli jawatankuasa bertindak kecemasan dari semasa ke semasa 2. Mengetuai operasi latihan/kecemasan bagi keseluruhan bangunan 3. Bersedia di bilik kawalan kecemasan, menerima laporan dan membuat perhubungan dengan pegawai insiden, pegawai pengungsian dan pegawai keselamatan 4. Membuat pengumuman di tingkat-tingkat yang dikehendaki penghuninya keluar 5. Melaporkan perihal kecemasan kepada Pegawai Operasi Bomba yang tiba Seorang pencatat kejadian perlu semasa kecemasan/latihan 1. Merupakan pembantu kepada Pengurus Kecemasan 2. Berfungsi mencatatkan senario kecemasan tersebut - Mula mencatat dari mula penggera kecemasan berbunyi hingga keadaan pulih seperti sediakala - Sentiasa berada bersama Pengurus Kecemasan di dalam bilik kawalan kecemasan 1. Bertanggungjawab ke atas keselamatan penghuni/kakitangan bangunan secara menyeluruh 2. Menyelaras semua prosedur yang berkaitan dengan pengungsian bangunan 3. Dibantu oleh Ketua Tingkat dan Pasukan Perubatan 4. Dapatkan maklumat dari Ketua Tingkat dan Pasukan Perubatan mengenai pengungsian dan sampaikan maklumat tersebut kepada Pengurus Kecemasan 1. Bertanggungjawab terhadap pengungsian penghuni daripada tingkat apabila loceng amaran dibunyikan 2. Senarai nama penghuni tingkat perlu dikemaskini setiap masa 3. Membuat pemeriksaan terakhir di tingkat sebelum meninggalkan tingkat 4. Memaklumkan kepada bilik kawalan sebelum meninggalkan 135

140 5 bertanggungjawab untuk berperanan sebagai Ketua Tingkat ketika sesi pengajaran atau makmal dan mereka mesti memastikan pelajar sedar tentang prosedur kecemasan untuk bangunan kuliah atau makmal mereka Pasukan Perubatan Keperluan tiga orang dan simpanan tiga orang Jawatan: Perlaksana atau Pengurusan & Profesional Status: Tetap atau staf kontrak: kontrak lebih dari setahun Taraf Kesihatan: Sihat Umur: Bawah 40 tingkat 5. Membuat panggilan nama di tempat berkumpul 6. Melaporkan kepada pegawai pengungsian selepas membuat panggilan nama Tugas sepanjang masa: 1. Sentiasa merekod status borang peti pertolongan cemas PTj di zon masing-masing 2. Sentiasa mengemaskini rekod kelengkapan perubatan (trauma kit) Tugas semasa operasi: 1. Terdiri daripada Pegawai Perubatan yang terlatih atau paramedik atau First Aider 2. Memberi bantuan awal kepada mangsa sebelum ambulan tiba 3. Mempunyai kelengkapan asas untuk merawat mangsa 4. Menentukan tempat untuk merawat mangsa di tempat berkumpul 5. Sentiasa berhubung dengan pegawai pengungsian 6 Pegawai Insiden 7 Pasukan Pemadam (FF) dan Pasukan Mencari dan Menyelamat (SAR) Keperluan tiga orang dan simpanan tiga orang Jawatan: Perlaksana atau Pengurusan & Profesional Status: Tetap (staf kontrak: kontrak lebih 1. Bertanggungjawab untuk mengurus dan mengawal semua kejadian kecemasan 2. Mengarahkan pasukan pemadam serta pasukan mencari dan menyelamat menjalankan tugas pemadaman dan menyelamat mangsa pada peringkat awal kecemasan 3. Mengarahkan pasukan dekontaminasi melakukan operasi/ 4. Memantau dan mendapatkan maklumat mengenai kecemasan dari pasukan pemadaman, pasukan mencari dan menyelamat dan pasukan dekontaminasi dari masa ke semasa 5. Mengarahkan mana-mana pasukan meninggalkan tempat kecemasan sekiranya tidak dapat dikawal dan mengancam keselamatan diri 6. Serahkan tugas kepada pihak Bomba apabila pasukan Bomba tiba Peranan: Sebelum Kecemasan/Latihan 1. Memastikan keperluan peralatan menentang kebakaran sentiasa berada dalam keadaan baik 2. Mahir dan terlatih dalam mengendalikan peralatan menentang kebakaran Semasa Kecemasan/Latihan 1. Berkumpul di panel kawalan 2. Menerima arahan terus dari Pegawai Insiden 3. Memakai pakaian lengkap operasi seperti jaket, helmet, kasut, glove dan breathing apparatus (jika perlu) 4. Bekerjasama dengan Pasukan Mencari dan Menyelamat 5. Sentiasa berhubung dengan Pegawai Insiden untuk 136

141 8 9 dari setahun) Taraf Kesihatan: Sihat Umur: Bawah 40 Pasukan Dekontaminasi Pasukan Penyelenggara mendapatkan maklumat terkini 6. Mengambil langkah berjaga-jaga jika kecemasan tidak dapat dikawal 7. Serahkan tugas kepada pihak Bomba apabila mereka tiba Sebelum Kecemasan/Latihan 1. Memastikan keperluan peralatan menentang kebakaran sentiasa berada dalam keadaan baik 2. Mahir dan terlatih dalam mengendalikan peralatan menentang kebakaran Semasa Kecemasan/Latihan 1. Berkumpul di panel kawalan 2. Menerima arahan terus dari Pegawai Insiden 3. Memakai kelengkapan perlindung diri 4. Melakukan tindakan dekontaminasi mengikut jenis tumpahan dan pelepasan. 5. Sentiasa berhubung dengan Pegawai Insiden untuk mendapatkan maklumat terkini 6. Mengambil langkah berjaga-jaga jika kecemasan tidak dapat dikawal 7. Serahkan tugas kepada pihak Bomba apabila mereka tiba 1. Jurutera/penolong jurutera/juruteknik akan berada di luar panel kawalan untuk membantu pasukan Bomba jika ada masalah elektrikal atau mekanikal 2. Menutup bekalan elektrik ketika kecemasan jika perlu 3. Menyambung bekalan elektrik ketika suasana sudah pulih 4. Mengenalpasti bekalan tambahan yang diperlukan oleh Bomba 5. Menyelaras keperluan infrastruktur komunikasi sebelum, ketika dan selepas kecemasan 6. Membantu Pengurus Kecemasan dalam hal Peranan Pencegahan (Sepanjang Masa) seperti berikut: - Mengawasi dan menentukan sistem pencegahan kebakaran berada dalam keadaan baik dan boleh berfungsi mengikut pemeriksaan Sistem Pencegah Kebakaran - Memastikan semua jalan, laluan keluar, pintu dan tangga keselamatan bebas dari sebarang halangan dan boleh digunakan oleh penghuni semasa kecemasan 7. Sentiasa berhubung dengan Pegawai Insiden ketika kecemasan/latihan 9 Pegawai Keselamatan 10 Pengawal Keselamatan 1. Bertanggungjawab ke atas panggilan kecemasan, kawalan trafik dan orang ramai di sekitar bangunan 2. Dibantu oleh Pengawal Keselamatan dan Pengawal Lalu Lintas 3. Sentiasa berhubung dengan operator, pasukan kawalan keselamatan dan pasukan kawalan trafik untuk mengetahui perkembangan terkini Mematuhi segala arahan yang diberikan oleh Pegawai Keselamatan dari semasa ke semasa 1. Bertanggungjawab ke atas kawalan orang ramai di sekitar bangunan 137

142 2. Menghalang orang yang tidak bertanggungjawab dari mencerobohi bangunan 3. Sentiasa berada di setiap pintu keluar masuk bangunan 4. Membantu menunjuk arah kepada penghuni bangunan untuk ke tempat berkumpul 5. Bekerjasama dengan Polis Bantuan UM apabila mereka tiba 11 Pengawal Lalu lintas 12 Ketua Pentadbiran 13 Pegawai Dokumen 14 Pegawai Logistik 15 Pegawai Perhubungan Awam Mematuhi segala arahan yang diberikan oleh Pegawai Keselamatan dari semasa ke semasa 1. Pasukan ini berada di setiap jalan masuk utama ke bangunan 2. Bertugas mempastikan lalulintas berjalan lancar dan tidak mengganggu kehadiran pasukan Bomba 3. Bekerjasama dengan Polis Bantuan UM apabila mereka tiba 4. Serahkan tugas ini apabila pasukan PDRM tiba Menyelaras hal ehwal berkaitan dengan pentadbiran bencana dengan bantuan Pegawai Dokumen, Pegawai Logistik dan Pegawai Perhubungan Awam 1. Bertanggungjawab ke atas aktiviti dan perancangan tindakan kecemasan 2. Berhubung dengan pihak Bomba, PDRM dan penginsurans berkenaan dengan penyerahan dokumen dan senarai kerugian apabila berlaku kecemasan 3. Berhubung dengan JPPHB, penginsurans dan adjuster untuk menentukan tarikh dan masa pentaksiran kerugian 4. Berhubung dengan Pengurus Kecemasan untuk menentukan masa aktiviti demobilisasi boleh dijalankan 1. Berhubung dengan Pegawai Perancangan, Pegawai Pengungsian dan Pegawai Insiden untuk keperluan pengangkutan ketika demobilisasi 2. Berhubung dengan Pegawai Dokumen, Pegawai Pengungsian dan Pegawai Insiden untuk keperluan pasukan pengurusan bencana, pekerja dan mangsa ketika dan selepas kecemasan seperti kelengkapan, makanan, tempat tinggal, penerusan aktiviti mangsa Menyelaras hal perhubungan awam yang berkaitan 138

143 LAMPIRAN D Kumpulan Kelengkapan Utama JADUAL SENARAI PPE PASUKAN TINDAKAN KECEMASAN Kelengkapan - Walkie talkie - Jaket keselamatan dengan label pengenalan diri (Pengurus Kecemasan, Pencatat Kecemasan) Kuantiti (Minimum) 3 pasang 3 helai Ketua Tingkat (FW) - Jaket keselamatan Mengikut bilangan ahli Pasukan Perubatan (FA) Pasukan Pemadam (FF) - Jaket keselamatan - Set Trauma kit back pack - Topi keledar pasukan pemadam (EN 443:2008) - Sarung tangan kulit pasukan pemadam (EN 659:2003) - Sut pasukan pemadam (EN 469: 2005) - But getah pasukan pemadam (EN 15090:2006) - Topeng pernafasan (cari basic requirement) 3 helai 1 set 3 biji 3 pasang 3 pasang 3 pasang 3 set Pasukan Mencari dan Menyelamat (SAR) Pasukan Dekontaminasi - Topi keledar keselamatan - Sarung tangan kulit pasukan pemadam (EN 659:2003) - Coverall (basic requirement) - But getah - Pengusung - 3M FF-402 Full Facepiece - 3M 6006 Multi Gas/Vapor Cartridge (2 pcs/packet) - Coverall (basic requirement) 3 biji 3 pasang 3 pasang 3 pasang 1 papan 3 set 6 set 3 set 139

144 LAMPIRAN E GARIS PANDUAN TEMPAT BERKUMPUL Tempat berkumpul hendaklah disediakan oleh PTj mengikut zon masing-masing berdasarkan kriteria berikut: i. Kawasan yang selamat untuk berkumpul ii. Jarak minimum dari bangunan adalah 1 1/2 kali ketinggian bangunan atau 50m yang mana lebih jauh. iii. Boleh menampung beban kependudukan iv. Memasang tanda tempat berhimpun seperti Rajah 6 dan cadangan spesifikasi seperti berikut: Rajah 6: Contoh tanda tempat berkumpul a) Kod warna tanda laluan berdasarkan natural colour system (NCS) [Malaysia Standard, MS2558:2014] b) Saiz ditetapkan bagi papan tanda (jarak 100 m) bagi tempat berkumpul kecemasan adalah: 2 kaki X 3 kaki (24 inci X 36 inci) v. Memasang tanda arah ke tempat berkumpul vi. Menyediakan sistem pencahaya di tempat berkumpul 140

145 LAMPIRAN F JENIS ALAT PEMADAM API JENIS PEMADAM API KLASIFIKASI API CONTOH CO2 ABC Dry Powder Sedikit sebanyak kelas B Kelas C Kelas A Kelas B Kelas C Pelarut, minyak petrol dan cat berasaskan minyak Peralatan elektrik Kayu, kain dan kertas Pelarut, minyak petrol dan cat berasaskan minyak Peralatan elektrik TEKNIK MENGGUNAKAN ALAT PEMADAM API Pull the pin Squeeze the handle Aim at the base of the fire Sweep side to side 141

146 LAMPIRAN G BORANG PEMERIKSAAN SISTEM PENCEGAH KEBAKARAN Tarikh: Zon/PTj: 1. ALAT PENGESAN/ PEMADAM Jenis Sistem Status (Nyatakan lokasi) Ulasan (Nyatakan jenis kerosakan, Baik Tidak gambar berkaitan) Sistem sprinkler Automatik Pili Bomba Pancur Basah Sistem CO2 Sistem Pecah Kaca Loceng Kecemasan Alat Pemadam Mudah Alih Pengesan Haba/Asap 2. KEMUDAHAN KESELAMATAN Jenis Sistem Status (Nyatakan lokasi) Ulasan (Nyatakan jenis kerosakan, Baik Tidak gambar berkaitan) Sistem Panel Kawalan Sistem Pecah Kaca Tangga Keselamatan Pintu Rintangan Api Tanda Keluar Bilangan Lif Bomba Alat Siaraya Sistem Komunikasi Pusat Perintah Kawalan Kawasan Tempat Berkumpul Disediakan oleh Nama: Cop & Jawatan: 142

147 LAMPIRAN H BORANG LAPORAN TEMAN PILI BOMBA Tarikh: Tel: / Faks: E-mel: nurulhidayahsuhaimi@um.edu.my Pengarah Pejabat Keselamatan dan Kesihatan Universiti Malaya Tuan, LAPORAN TEMAN PILI BOMBA Lokasi : No. Pili Bomba : NO. PERKARA YA TIDAK ULASAN 1. Terdapat aktiviti-aktiviti vandalism yang sengaja dilakukan untuk merosakkan pili bomba 2. Terdapat aktiviti kecurian pili bomba 3. Terdapat kebocoran air pada pili bomba 4. Kerja-kerja yang menjejaskan pili bomba 5. Aktiviti menyembunyikan dan menyalahgunakan pili bomba 6. Pili Bomba dihalang dengan bahan-bahan binaan seperti pasir, kayu, besi, simen atau halangan-halangan lain 7. Terdapat kenderaan di tepi atau di atas pili bomba 8. Terdapat kerja-kerja membaiki atau penurapan jalan yang melibatkan lubang hydrant pit Tandatangan : Nama : No. Kad Pengenalan : Tarikh : 143

148 LAMPIRAN I SARANAN KANDUNGAN PETI PERTOLONGAN CEMAS No. BAHAN / PERALATAN 1 5 Triangular bandages 130cm x 90cm x 90cm 2 Sterile eye pads 3 Non-sterile 4x4 gauze pads 4 Sterile 4x4 gauze pads 5 Sterile 10x10 gauze pads 6 Elastic bandage 7 4 Roller bandages 7.5 cm 8 4 Roller bandages 3 cm. 9 Roller bandages 2.5 cm 10 Cold pack compress gel 11 Burn sheet/dressing 12 Pairs of gloves (disposable/ non sterile) 13 Stainless steel bandage scissors 14 Adhesive tape 15 Sterile multi-trauma dressing/gauze 16 Alcohol prep pads 17 Cetavlon 18 Cotton buds 19 Barrier device for CPR (pocket mask, face shield) 20 Elastoplasts/sterile adhesive dressing 21 Safety pin for triangular bandages 22 Thermometer 144

149 LAMPIRAN J BORANG PENYELENGGARAAN PETI PERTOLONGAN CEMAS Tarikh: Lokasi: No. Senarai kandungan Jumlah Tarikh digunakan Tarikh luput Jumlah semasa 1. Triangular bandage (cth.) 5 (cth.) 1/10/2017 (cth.) 4 (cth.) Disediakan oleh Nama: Cop & Jawatan: 145

150 PROSEDUR KESINAMBUNGAN PERKHIDMATAN BENCANA BANJIR UNIVERSITI MALAYA 1. TUJUAN Banjir merupakan satu fenomena biasa yang berlaku di Malaysia di musim tengkujuh. Bencana banjir boleh menyebabkan kerugian besar dari segi kegagalan perkhidmatan, kerosakan harta benda dan kehilangan nyawa. Justeru, Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Banjir Universiti Malaya, digunapakai bagi tujuan perancangan, persediaan, tindakan dan pemulihan yang disebabkan oleh bencana banjir, di kampus induk Universiti Malaya (kecuali Pusat Perubatan Universiti Malaya), kampus cawangan Nilam Puri, dan Pusat Penyelidikan di luar kampus induk UM. 2. SKOP Prosedur ini diterima pakai kepada semua warga Universiti Malaya termasuklah staf, pelajar, pelawat dan kontraktor di semua lokasi. Prosedur ini diaplikasikan untuk insiden, kecemasan, kemalangan dan bencana yang mungkin disebabkan oleh banjir. 3. TANGGUNGJAWAB Tanggungjawab Pengurusan 3.1. Naib Canselor (NC) merupakan orang yang bertanggungjawab sebagai Pengerusi Pasukan Business Continuity Management (BCM) Universiti Malaya yang dianggotai ahli-ahli lain seperti berikut: 1. Timbalan Naib Canselor (Akademik & Antarabangsa) Pengerusi Gantian Naib Canselor 2. Timbalan Naib Canselor (Hal Ehwal Pelajar & Alumni) Anggota 3. Timbalan Naib Canselor (Pembangunan) Anggota 4. Pendaftar Anggota 5. Pengarah, Akademi Pengajian Islam Anggota 6. Dekan, Fakulti Sains Anggota 7. Pengarah, Pusat Teknologi Maklumat Anggota 8. Pengarah, Pejabat Keselamatan Anggota 9. Pengarah, Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) Sekretariat Tanggungjawab Ketua Pusat Tanggungjawab 3.2. Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) adalah bertanggungjawab untuk: (a) Membaca dan mematuhi Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Banjir UM, dan (b) Memastikan prosedur ini diikuti dengan lancar Tanggungjawab Staf, Pelajar, Kontraktor dan Pelawat Staf, pelajar, kontraktor dan pelawat adalah bertanggungjawab untuk mematuhi Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Banjir UM. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Pengungsian banjir Aktiviti mengosongkan bangunan atau meninggalkan lokasi yang dijangka akan dilanda banjir, mengikut laluan alternatif yang telah dikenalpasti ke tempat pemindahan. 146

151 b) Penggawa Seorang pegawai kerajaan negeri yang menguruskan hal ehwal pentadbiran daerah di dalam jajahan negeri Kelantan. c) Kampus terputus hubungan Suatu keadaan di mana kampus dikelilingi kawasan banjir yang menyebabkan warga kampus tidak dapat memasuki kawasan kampus bagi menjalankan aktiviti harian. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 ii. Arahan 20, Majlis Keselamatan Negara 6. PROSES KERJA 6.1. Tindakan Pengungsian Ketika Banjir OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/ Jajahan berhampiran Apabila paras air menunjukan bacaan berjaga-jaga, Naib Canselor akan mengumumkan mod kecemasan Pihak PTj hendaklah melakukan persediaan banjir (rujuk Lampiran A: Garis Panduan Persediaan Banjir). Apabila arahan berpindah dikeluarkan, semua penghuni dikehendaki melakukan pengungsian banjir. Mula OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran Paras air berjaga-jaga Tidak Kerja seperti biasa Ya Mod kecemasan diaktifkan oleh Naib Canselor Melakukan langkah-langkah perlindungan Arahan berpindah oleh Penggawa Tidak Melakukan pengungsian banjir 147

152 6.2. Tindakan Aktiviti Luar Pantai Ketika Musim Tengkujuh Penyelaras mendapatkan nasihat dari Jabatan Meteorologi sebelum memulakan aktiviti dengan menyatakan perkara berikut: jenis aktiviti lokasi saiz bot digunakan atau merujuk > Tinjauan Cuaca lautan > Tinjauan Bagi Nelayan > Pilih Lokasi contoh - N101 Perairan Kelantan Untuk Institute of Ocean and Earth Science (IOES), Bachok, sila hubungi Pengkalan Marin Tawang, Bachok ( ). Untuk lokasi-lokasi lain, sila hubungi Pengkalan Marin di bawah Jabatan Perikanan yang berhampiran Peringkat-peringkat Amaran adalah seperti berikut: Peringkat Amaran Kategori Pertama (Kuning) Kriteria Kelajuan angin km/j dengan ombak > 3.5 meter atau Lekukan tropika/ribut tropika dikesan di tengah laut (> 200 batu nautika dari pantai) membawa angin kencang dan laut bergelora dengan ketinggian gelombang seperti dinyatakan di atas. Langkah-Langkah Keselamatan Membatalkan semua aktiviti berikut: a. Penggunaan bot kecil kurang dari 70 Gross Register Tonnage (GRT). b. Rekreasi pantai termasuk aktiviti snorkeling dan menyelam. c. Sukan laut. Kategori Kedua (Jingga) Kategori Ketiga (Merah) (sumber: Kelajuan angin km/j dengan ombak > 4.5 meter; atau Lekukan tropika/ribut tropika dikesan di tengah laut atau Exclusive Economic Zones (EEZ) Malaysia dan intensitinya meningkat. Kelajuan angin > 60 km/j dengan ombak > 4.5 meter, atau Ribut tropika/taufan menghala ke arah kawasan pantai Malaysia. Membatalkan semua aktiviti perkapalan dan pantai Membatalkan semua aktiviti perkapalan dan pantai Tindakan Bagi Aktiviti Pengajaran Apabila Kampus Terputus Hubungan Kakitangan akademik memaklumkan ketidakhadiran kepada Ketua PTj Ketua PTj memaklumkan status pembelajaran kepada para pelajar untuk ditukarkan kepada mod SPeCTRUM Apabila arahan dikeluarkan, PTM bertindak memindahkan peranti ke tempat pemindahan (kawasan yang lebih tinggi). Seterusnya, JPPHB & PTM menyediakan prasarana pengajaran melalui SPeCTRUM di tempat pemindahan dan memberi prioriti lebar jalur bagi kegunaan SPeCTRUM. 148

153 Aktiviti pengajaran dalam kelas/dewan kuliah diberhentikan dan digantikan dengan perlaksanaan pengajaran melalui SPeCTRUM secara 100%. Mula Kakitangan akademik memaklumkan ketidakhadiran kepada ketua PTj Ketua PTj memaklumkan kepada pelajar berkenaan: pertukaran mod pengajaran kepada SPeCTRUM JPPHB/PTM menyediakan prasarana pengajaran melalui SPeCTRUM di tempat pemindahan (tempat yang lebih tinggi) Perlaksanaan pengajaran melalui SPeCTRUM secara 100% Prioriti lebar jalur untuk SPeCTRUM Tugas dan tanggungjawab Dekan / Pengarah PTj Akademik a. Mengarahkan aktiviti pengajaran diteruskan seperti biasa menggunakan sistem SPeCTRUM ( Ketua Jabatan a. Menguatkuasakan penggunaan SPeCTRUM. b. Memantau penggunaan SPeCTRUM untuk pengajaran dan pembelajaran semasa banjir untuk tempoh yang ditetapkan. Penggantian atau panundaan aktiviti pengajaran dan pembelajaran tidak digalakkan kerana sistem SPeCTRUM boleh digunakan sebagai alternatif Tenaga Akademik a. Merujuk kepada jadual pengajaran seperti dalam borang Maklumat Kursus Untuk Semester/Penggal Semasa. b. Menyesuaikan strategi pengajaran dari kaedah bersemuka kepada kaedah e- pembelajaran. c. Membuat penyediaan penggunaan e-pembelajaran melalui SPeCTRUM. d. Login SPeCTRUM e. Rujuk kepada ADE(O) guide to SPeCTRUM dan pilih user guide to SPeCTRUM features f. Mengumumkan kepada semua pelajar kursus tentang keperluan untuk menyambung kelas secara atas talian menggunakan post to forum feature. 149

154 g. Menyediakan lesson instruction/ instruction slide/ recorded voice/ media/ video/ podcast. h. Memuatnaik bahan pengajaran & pembelajara dalam SPeCTRUM. i. Menggalakkan pelajar menggunakan forum untuk perbincangan. j. Memantau dan menerima tugasan/perbincangan Prosedur Kerja Lapangan Semasa Banjir (Dalam Negara) Penyelaras memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/ Jajahan berhampiran Sekiranya paras air berjaga-jaga, penyelaras hendaklah menangguhkan kerja lapangan dan kembali ke kampus. Mula Penyelaras memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah / Jajahan berhampiran Paras air berjaga - jaga Tidak Kerja lapangan diteruskan Ya Penyelaras menangguhkan kerja lapangan Kembali ke kampus Panduan paras air/sungai : Biasa Berjaga-jaga Amaran Hitam Hijau Kuning Bahaya Merah Sumber: Tindakan Khidmat Kritikal Semasa Banjir OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran Apabila kampus tidak boleh dimasuki, Naib Canselor akan mengaktifkan mod kecemasan. 150

155 Semua urusan Univerisiti dijalankan melalui talian, dengan melaksanakan sistem kerja dari rumah Staf mendapat cuti kecemasan apabila staf tidak dapat hadir kerja kerana rumah dinaiki air atau tempat kerja tidak boleh diakses dan apabila arahan dikeluarkan oleh Penggawa untuk melakukan pengungsian banjir dari tempat kerja. Mula OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran Kampus boleh dimasuki Ya Kerja seperti biasa Tidak Mod kecemasan diaktifkan oleh Naib Canselor Semua urusan Universiti dijalankan melalui talian Kebenaran tidak hadir ke pejabat Laksana sistem kerja dari rumah 6.6. Tindakan Pengurusan Bekalan Semasa Banjir OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran Apabila paras sungai menunjukan bacaan berjaga-jaga, pihak PTj hendaklah menyiapkan bekalan untuk tujuh (7) hari (Rujuk Lampiran B: Cadangan Senarai Bekalan Kecemasan) Pihak PTj hendaklah memantau aras stok bekalan Apabila stok bekalan kurang daripada tiga (3) hari, kampus induk hendaklah menghantar bekalan dalam masa 48 jam Apabila stok bekalan tidak dapat dihantar dalam masa 48 jam, PTj hendaklah menghubungi Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran untuk bekalan dari Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM). 151

156 Mula OSH memantau amaran banjir dari Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran Paras sungai berjaga-jaga Tidak Operasi seperti biasa Ya Menyiapkan bekalan untuk 7 hari dalam tempoh 48 jam Menggunakan bekalan ketika kecemasan Memeriksa aras stok Stok < 3 hari Boleh hantar bekalan dalam masa 48 jam Tidak boleh hantar bekalan dalam 48 jam Hubungi Pejabat Daerah/Jajahan berhampiran untuk bekalan dari JKM *Bekalan hendaklah dihantar bagi mencukupkan stok 7 hari Keperluan Logistik Untuk Penghantaran Bekalan Apabila Jalan Terputus: a. APIUM NP / IOES boleh mendapatkan bekalan dari sumber-sumber berhampiran sekiranya stok bekalan kurang daripada 7 hari. b. APIUM NP / IOES juga boleh mendapatkan bekalan dari kampus induk apabila jalan terputus. c. Mod penghantaran NO. MOD 1. Kenderaan JPPHB a. 1 x trak 5 tan b. 1 x bas (max 2 tan) c. 2 x kenderaan pacuan 4 roda 2. Kenderaan HEPA a. 3 x bas (max 2 tan) 3. Bulan Sabit Merah Malaysia 4. Tentera Udara Diraja Malaysia 5. ANF Logistics Sdn. Bhd. a. ATR 600 kg 700 kg setiap 1 jam b. Airbus A320 max 3t *Door to door lead time 18 jam 152

157 LAMPIRAN A GARIS PANDUAN PERSEDIAAN BANJIR Langkah-langkah perlindungan Untuk peralatan, stok dan hak milik yang memerlukan langkah perlindungan khusus Cadangan senarai: 1. Peralatan 2. Mesin 3. Kenderaan 4. Stok 5. Komputer 6. Perabot 7. Makanan 8. Fail/Dokumen 9. Bahan berbahaya termasuk sisa Cara-cara untuk melindungi item-item dalam senarai di atas: 1. Menaikkan di atas paras air banjir 2. Menggunakan bahan perlindungan seperti beg pasir dan plastik HDPE 3. Memindahkan ke tempat yang selamat Pengurusan Utiliti 1. Menutup dan menyambung bekalan elektrik, air, dan gas Bahan-bahan perlindungan bangunan 1. Pasir 2. Beg pasir (jut atau woven polypropylene) 3. Penyodok 4. Helaian plastik HDPE 5. Pita pembungkusan Bahan-bahan perlindungan perabot/peralatan 1. Beg plastik HDPE 2. Pita pembungkusan Perlindungan bekalan 1. Berhubung dengan pembekal untuk menjadualkan semula penghantaran yang tidak diperlukan & kegunaan selepas banjir pulih 2. Termasuk kontigensi mesti dimasukkan dalam kontak pembekal Kit Kecemasan Banjir Minima (APIUM NP/IOES) 1. Senarai nombor telefon dan laman web kecemasan- lihat lampiran 2. Bahan makanan - beras, sardin 425g, pembuka tin, air mineral dll untuk selama 7 hari 3. Peralatan memasak- dapur gas mudah alih, tabung gas memasak, hos, periuk, mancis/lighter 4. Peralatan komunikasi- telefon bimbit, pengecas bateri 5. Kit bantu mula (First Aid Kit) & selimut 6. Lantera dan radio transistor kendalian bateri 7. Bekalan bateri yang mencukupi 8. Lampu suluh 9. Item kebersihan diri seperti- tuala wanita, pakaian dalam pakai buang, sabun mandi, sabun basuh dll 153

158 Item-item yang disediakan oleh individu sekiranya diarahkan supaya berpindah 1. Dokumen-dokumen penting yang tidak boleh diselamatkan di tapak 2. Bekalan makanan ready to eat (RTE) (untuk 3 hari) 3. Bekalan ubat individu untuk 3 hari (jika perlu) 4. Pakaian untuk sekurang-kurangnya 2 hari 5. Keperluan kebersihan diri 6. Telefon bimbit, pengecas (power bank, jika ada). Kredit yang mencukupi. 7. Lantera/lampu suluh kendalian bateri serta bekalan bateri yang mencukupi 8. Selimut 9. Senarai nombor kecemasan 10. Wisel 11. Air mineral 15 liter (untuk 3 hari) 12. Kunci-kunci penting Prosedur kecemasan 1. Apabila banjir semakin menghampiri pastikan langkah-langkah perlindungan seperi di atas. 2. Apabila banjir/sebelum berpindah: a. Tutup bekalan tenaga/gas b. Tutup mangkuk tandas dengan beg plastik HDPE c. Sekat pintu bangunan, bilik mandi, tandas, ruang-ruang kritikal dengan beg pasir 3. Selepas banjir: a. Pemeriksaan sistem pendawaian elektrik oleh orang kompeten (bangunan) b. Pemeriksaan peralatan dan sistem gas oleh orang kompeten (gas competent person) c. Memeriksa tahap keselamatan bahan berbahaya Paras Air Tahap Arahan Berpindah APIUM NP Lokasi Aras Air Amaran (m) Jeti Kastam, Kota Bharu 4.00 Tanah Merah (Kusial) Tangga Krai IOES, Bachok Lokasi Aras Air Amaran (m) Sungai Semerak 2.30 Sungai Melor di Gunong 3.99 Tempat Pemindahan APIUM NP 1. Utama - Sekolah Kebangsaan Perol 2. Alternatif - Dewan Orang Ramai Kg Lubok Jambu IOES, Bachok 1. Utama - Kolej Vokasional Bachok 2. Alternatif - SMKA Tok Bachok, Tangok 154

159 Senarai nombor-nombor kecemasan: 1. APIUM Nilam Puri NO. NAMA KETUA JABATAN/PEJABAT TELEFON PEJABAT 1. Ketua Jajahan Kota Bharu samb Ketua Pen. Ket. Jajahan (Pembangunan) samb Pen. Ketua Jajahan (Pembangunan Fizikal) samb Ketua Polis Daerah Kota Bharu Penggawa Daerah Kadok Pengurus TNB Bah. Pembahagian Kota / Pegawai Kesihatan Daerah Kota Bharu / Pengurus Besar Telekom Malaysia Kelantan IOES Bachok NO. NAMA KETUA JABATAN/PEJABAT TELEFON PEJABAT 1. Ketua Jajahan Bachok Penolong Ketua Jajahan (Pembangunan Fizikal) Penggawa Daerah Melawi Ketua Polis Daerah Bachok Pengurus Tenaga Nasional Bhd. Bachok Pegawai Kesihatan Daerah Bachok Penyelia Teknik Syarikat Telekom (M) Bhd Pegawai Bomba dan Penyelamat Daerah Bachok

160 Lampiran B CADANGAN SENARAI BEKALAN KECEMASAN NO KATEGORI JENIS CATATAN Perlu digunakan sebelum tarikh luput. Beras Penggunaan berdasarkan sistem first in first out (FIFO). 1 Makanan kering Perlu digunakan sebelum tarikh luput. Sardin 425g Penggunaan berdasarkan sistem FIFO. Air mineral 5.5L Perlu digunakan sebelum tarikh luput. Penggunaan berdasarkan sistem FIFO Keperluan kebersihan diri Keperluan memasak Bantu mula/tindakan kecemasan Perlindungan bangunan Sabun mandi Ubat gigi Serbuk basuh baju Berus gigi Tuala wanita Peralatan memasak: Dapur gas mudah alih, Tabung gas memasak, Fitting peralatan memasak Periuk (80 cm) Bateri alkaline AA untuk walkie talkie/radio transistor Kit bantu mula Walkie talkie Lantern Radio transistor Bekalan bateri lantera/lampu suluh Lampu suluh Plastik sampah (M) Plastik sampah HDPE (XL) Pasir Beg pasir 12 x 30 Penyodok Turpaulin sheet atau helaian HDPE 6 x 60 yds Plastik sampah HDPE (XL) Pita pembungkusan *Kuantiti bekalan bergantung kepada keperluan APIUM menggunakan kelengkapan kafeteria yang sedia ada APIUM menggunakan kelengkapan kafeteria yang sedia ada APIUM menggunakan kelengkapan kafeteria yang sedia ada 156

161 PROSEDUR KESINAMBUNGAN PERKHIDMATAN BENCANA JEREBU UNIVERSITI MALAYA 1. TUJUAN Jerebu ialah fenomena atmosfera debu, asap dan lain-lain zarah yang tercemar terampai di udara kering. Keadaan ini akan menjejaskan tahap kebersihan udara dan menghadkan tahap penglihatan. Kejadian jerebu yang berterusan dengan jangkamasa yang lama pula boleh memberi impak negatif kepada tahap kesihatan dengan teruk. Bencana jerebu boleh menyebabkan kegagalan kesinambungan perkhidmatan bagi satu-satu premis, khususnya menjejaskan tahap kesihatan manusia. Justeru, Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Jerebu Universiti Malaya digunapakai bagi tujuan perancangan, persediaan, tindakan dan pemulihan dalam menghadapi bencana jerebu. 2. SKOP Prosedur ini diterima pakai kepada semua warga Universiti Malaya termasuklah staf, pelajar, pelawat, kontraktor, di semua lokasi, aktiviti dan perkhidmatan. Prosedur ini diaplikasikan semasa fenomena Jerebu yang tertakluk mengikut status kualiti udara berdasarkan Indeks Pencemaran Udara (IPU), Jabatan Alam Sekitar. 3. TANGGUNGJAWAB Tanggungjawab Pengurusan 3.1. Naib Canselor (NC) merupakan orang yang bertanggungjawab sebagai Pengerusi Pasukan Business Continuity Management (BCM) Universiti Malaya yang dianggotai ahliahli lain seperti berikut: 1. Timbalan Naib Canselor (Akademik & Antarabangsa) Pengerusi Gantian Naib Canselor 2. Timbalan Naib Canselor (Hal Ehwal Pelajar dan Alumni) Anggota 3. Timbalan Naib Canselor (Pembangunan) Anggota 4. Pendaftar Anggota 5. Pengarah, Akademi Pengajian Islam Anggota 6. Dekan, Fakulti Sains Anggota 7. Pengarah, Pusat Teknologi Maklumat Anggota 8. Pengarah, Pejabat Keselamatan Anggota 9. Pengarah, Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) Sekretariat Tanggungjawab Ketua Pusat Tanggungjawab 3.2. Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) adalah bertanggungjawab untuk: (a) Membaca dan mematuhi Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Jerebu UM, dan (b) Memastikan prosedur ini diikuti dengan lancar. Tanggungjawab Staf, Pelajar, Kontraktor dan Pelawat 3.3. Staf, pelajar, kontraktor dan pelawat adalah bertanggungjawab untuk mematuhi Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Jerebu UM. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Kerja lapangan Kajian tentang sesuatu yang dilakukan di tempat semula jadinya untuk mendapatkan data, maklumat, dan sebagainya (bagi tujuan tertentu), dan/atau bukan dijalankan di dalam makmal, di 157

162 dalam pejabat dan sebagainya. b) Perkhidmatan kritikal Staf yang dapat memastikan Universiti dapat beroperasi dengan lancar ketika menghadapi situasi bencana/kecemasan. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 ii. Arahan 20, Majlis Keselamatan Negara 6. PROSES KERJA 6.1. Komunikasi Bencana Jerebu Universiti Malaya OSH akan memantau bacaan tahap IPU. Penghebahan makluman tindakan semasa jerebu akan dikeluarkan mengikut tahap bacaan IPU seperti berikut: Apabila bacaan IPU melebihi 100 Universiti Malaya akan mengaktifkan Bilik Gerakan Bencana. Maklumat dan hebahan terkini mengenai jerebu hanya dikeluarkan secara rasmi oleh Bilik Gerakan Bencana Universiti Malaya Apabila bacaan IPU melebihi 100, pelajar-pelajar dan staf yang mempunyai penyakit alahan, penyakit asma, sakit jantung dan wanita hamil adalah disarankan untuk mendapatkan nasihat Pengamal Perubatan Berdaftar dengan segera apabila terdapat simptom-simptom alahan, batuk, selsema, bersin, sesak nafas, sakit mata atau lemah badan. Mereka juga dinasihatkan supaya menghadkan aktiviti-aktiviti fizikal di luar bangunan Apabila bacaan IPU melebihi 150, semua aktiviti luar bangunan yang melibatkan pelajar perlu diberhentikan dan aktiviti-aktiviti staf yang mempunyai keperluan penting sahaja dibenarkan. Semua aktiviti fizikal luar perlu menggunakan penutup hidung dan mulut Apabila bacaan IPU melebihi 200, semua kemudahan sukan dan rekreasi luar bangunan yang digunakan oleh warga kampus dan orang awam akan ditutup Apabila bacaan IPU melebihi 250 berterusan selama 48 jam, semua aktiviti kerja tanah dihentikan Apabila bacaan IPU melebihi 300, semua aktiviti-aktiviti pelajar ditangguhkan dan aktiviti-aktiviti staf yang mempunyai keperluan penting sahaja dibenarkan. Pergerakan rasmi kenderaan universiti mesti mengikut keperluan penting sahaja dan jika digunakan, lampu kenderaan perlu dipasang Apabila bacaan IPU melebihi 400, semua aktiviti dalam dan luar bangunan dihentikan kecuali perkhidmatan kritikal mengikut Prosedur Kesinambungan Perkhidmatan Bencana Jerebu Universiti Malaya. 158

163 Carta alir Komunikasi Bencana Jerebu Universiti Malaya (Kaedah pemakluman melalui e-mel/portal) TANGGUNGJAWAB MENGUMUM Pengarah OSH Memantau tahap IPU Tidak > 100 Ya Pengarah OSH Menghebahkan maklumat jerebu TNC (HEPA) Bilik Gerakan diaktifkan TNC (A&A) Pendaftar: Staf A Garis Panduan Aktiviti Kerja Luar Bangunan Semasa Keadaan Jerebu > 150 Tidak Ya TNC (A&A) & TNC (P) B Garis Panduan Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran Semasa Keadaan Jerebu > 300 Ya Tidak Naib Canselor C Garis Panduan Perkhidmatan Kritikal Bencana Semasa Jerebu > 400 Tidak 159

164 6.2. Prosedur Kerja Luar Bangunan Semasa Jerebu Apabila bacaan IPU>150, pembelian kelengkapan pelindung diri (PPE) N95 adalah dari peruntukan Universiti dan OSH akan mengagihkan PPE N95 kepada PTj mengikut keperluan Ketua PTj hendaklah memastikan semua staf yang bertugas di luar bangunan memakai N PTj yang tidak termasuk dalam kategori kerja di luar bangunan, pembelian dan pengagihan PPE adalah atas budi bicara Ketua PTj Senarai nama staf dari PTj yang dikenalpasti akan dikeluarkan oleh Bahagian Sumber Manusia (BSM). A Memantau keadaan IPU IPU >150 Tidak Operasi seperti biasa Ya OSH mengagihkan PPE N95 kepada PTj mengikut keperluan Ketua PTj memastikan semua staf yang bertugas di luar bangunan memakai N95 Tidak IPU >400 Ya C 160

165 6.3. Prosedur Kerja Lapangan Semasa Jerebu Apabila bacaan IPU>150, semua aktiviti luar bangunan yang melibatkan pelajar diberhentikan dan aktiviti-aktiviti staf yang mempunyai keperluan penting sahaja diteruskan (Rujuk Lampiran A: Senarai Perkhidmatan Kritikal). A Penyelaras: - memantau IPU di lokasi kerja dari stesen IPU terdekat IPU lokasi kerja >150 Tidak Kerja luar bangunan diteruskan Ya Semua aktiviti luar bangunan yang melibatkan pelajar diberhentikan dan aktiviti-aktiviti staf yang mempunyai keperluan penting sahaja diteruskan *Aktiviti-aktiviti luar bangunan termasuk semua aktiviti di dalam dan di luar kawasan Universiti Malaya. Tahap IPU adalah berdasarkan stesen pemantauan IPU terdekat Prosedur Pengajaran dan Pembelajaran Semasa Jerebu Apabila bacaan IPU>300, pembelajaran dan pengajaran dalam kelas/dewan kuliah di Universiti diberhentikan dan digantikan dengan perlaksanaan pengajaran melalui SPeCTRUM secara 100%. Tugas dan tanggungjawab Timbalan Naib Canselor (Akademik & Antarabangsa) - mengumumkan aktiviti pengajaran dihentikan apabila IPU >300 melalui e-mel, facebook dan portal Dekan dan Pengarah PTj Akademik - mengarahkan aktiviti pengajaran diteruskan seperti biasa menggunakan sistem SPeCTRUM ( Ketua Jabatan (a) Menguatkuasakan penggunaan SPeCTRUM. 161

166 (b) Memantau penggunaan SPeCTRUM untuk pengajaran dan pembelajaran semasa jerebu untuk tempoh yang ditetapkan. Penggantian atau penundaan aktiviti pengajaran dan pembelajaran tidak digalakkan kerana sistem SPeCTRUM boleh digunakan sebagai alternatif Tenaga Akademik (a) Merujuk kepada jadual pengajaran seperti dalam borang Maklumat Kursus Untuk Semester/Penggal Semasa. (b) Menyesuaikan strategi pengajaran dari kaedah bersemuka kepada kaedah e- pembelajaran. (c) Membuat penyediaan penggunaan e-pembelajaran melalui SPeCTRUM. (d) Login SPeCTRUM (e) Rujuk kepada ADE(O) guide to SPeCTRUM dan pilih user guide to SPeCTRUM features (f) Mengumumkan kepada semua pelajar kursus tentang keperluan untuk menyambung kelas secara atas talian menggunakan post to forum feature. (g) Menyediakan lesson instruction/instruction slide/recorded voice/media/video/podcast. (h) Memuatnaik bahan pengajaran & pembelajara dalam SPeCTRUM. (i) Menggalakkan pelajar menggunakan forum untuk perbincangan. (j) Memantau dan menerima tugasan/perbincangan. 162

167 B Memantau keadaan berjerebu IPU >300 Ya Tidak Aktiviti pengajaran diteruskan seperti biasa Pembelajaran dan pengajaran dalam kelas/dewan kuliah di UM di berhentikan Perlaksanaan pengajaran melalui SPeCTRUM secara 100% Prioriti lebar jalur untuk SPeCTRUM 6.5. Prosedur Perkhidmatan Staf Kritikal Semasa Jerebu Apabila bacaan IPU>400, Naib Canselor akan mengaktifkan mod kecemasan Semua staf yang dikumpulankan sebagai perkhidmatan kritikal (rujuk Lampiran A: Senarai Khidmat Kritikal) akan dimobilisasikan dengan bantuan JPPHB Pengagihan bekalan penting akan diberikan kepada semua staf khidmat kritikal seperti di Lampiran A Lain-lain staf akan dibenarkan untuk tidak hadir ke pejabat dengan melaksanakan sistem kerja dari rumah Semua urusan Universiti dijalankan melalui atas talian. 163

168 C Memantau keadaan IPU IPU >400 Ya Mod kecemasan diaktifkan oleh NC Tidak Kerja seperti biasa Perkhidmatan kritikal Tidak Ya Mobilisasi staf kritikal Semua urusan universiti dijalankan secara melalui talian Pengagihan bekalan penting Kebenaran tidak hadir ke pejabat Laksana sistem kerja dari rumah 164

169 LAMPIRAN A SENARAI PERKHIDMATAN KRITIKAL (1) JPPHB (2) PTM Jawatan Penolong Jurutera (Awam, Elektrikal, Mekanikal, Perkarangan) Penjaga Jentera Elektrik Pemandu Kenderaan PRA (Perkarangan) Jawatan Pegawai Sistem Maklumat yang mengawal selia sistem Penolong Pegawai Sistem Maklumat (3) Keselamatan Jawatan Pegawai Keselamatan Pengawal Keselamatan (4) Bilik Gerakan Bencana Jawatan Pegawai Tadbir Pejabat Komunikasi Korporat (CCO) Pegawai OSH Pegawai HEPA (5) Klinik Kesihatan Pelajar Jawatan Pengamal Perubatan Berdaftar Peranan Pemantauan infrastruktur di seluruh kampus Pemantau bekalan kuasa elektrik Memandu kenderaan kenderaan pejabat, jentera berat Handy man untuk membantu kerja-kerja pemantauan di atas (oleh Penolong Jurutera dan Penjaga Jentera Elektrik) Peranan Memastikan server dan network kampus beroperasi Membantu pegawai dalam memastikan server dan network kampus beroperasi Peranan Memastikan keselamatan kawasan kampus (bangunan, harta benda, staf, pelajar) Membantu memastikan keselamatan kawasan kampus (bangunan, harta benda, staf, pelajar) Peranan Pengurusan informasi rasmi UM dengan warga kampus dan pihak luar. Komunikasi dengan media termasuk media sosial. Memantau, mengemaskini dan menasihat perkembangan semasa bencana dan tindakan yang perlu diambil Menyelaraskan maklumat perkembangan semasa mengenai bencana dan tindakan yang perlu diambil berdasarkan nasihat pihak OSH Peranan Mengendalikan perkhidmatan rawatan perubatan 165

170 Jururawat Pemandu (6) Penyelidikan* Jawatan Pegawai Sains Penolong Pegawai Sains Penyelidik Utama, Penyelidik, Pembantu Penyelidikan, Pelajar Pasca Kedoktoran, Pelajar Pasca Ijazah Membantu mengendalikan perkhidmatan rawatan perubatan Memandu ambulan Peranan Memastikan aktiviti penyelidikan dapat beroperasi Membantu pegawai dalam memastikan aktiviti penyelidikan dapat beroperasi Menjalankan penyelidikan *(Merujuk kepada penyelidikan yang tidak dapat diberhentikan/dielakkan) Bekalan: Semua perkidmatan kritikal akan dibekalkan PPE, makanan, penginapan dan pengangkutan (daripada JPPHB) serta cuti gantian (daripada BSM). 166

171 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan Biologi 167

172 PROSEDUR PENGENDALIAN BAHAN BIOLOGI BERISIKO 1. TUJUAN Prosedur ini adalah bertujuan untuk memberikan panduan dan rujukan kepada staf, pelajar dan pelawat yang terlibat dengan pengendalian bahan biologi berisiko di Universiti Malaya. 2. SKOP Prosedur ini hendaklah diterimapakai di dalam persekitaran kawasan Kampus Induk UM (kecuali Pusat Perubatan UM) dan Pusat Penyelidikan di luar Kampus Induk UM. Prosedur ini hendaklah dibaca bersama dan tidak membatalkan mana-mana prosedur pengendalian bahan biologi yang digunapakai di PTj (jika ada). 3. TANGGUNGJAWAB i. Ketua Pusat Tanggungjawab (Ketua PTj)/ Ketua Jabatan/ Pengarah Pusat Penyelidikan/Penyelidik Utama/ Pegawai Penyelia hendaklah memastikan prosedur ini dimaklumkan kepada staf, pelajar dan pelawat yang mengendalikan bahan biologi berisiko di PTj. ii. Staf, pelajar dan pelawat yang mengendalikan bahan biologi berisiko di PTj hendaklah mematuhi prosedur ini. 4. TERMA DAN DEFINASI a) Bahan biologi berisiko termasuk semua darah, cecair badan, spesimen tisu dan bahan biologi yang mengandungi mikroorganisma (seperti bakteria, virus, parasit, atau kulat) atau agen lain yang boleh menyebabkan penyakit kepada manusia atau haiwan. b) Penyelidik Utama adalah pensyarah/penyelidik/pegawai yang mengetuai sesuatu penyelidikan di Universiti Malaya. c) Pegawai Penyelia adalah staf yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan sama ada oleh staf lain, pelajar, pelawat atau kontraktor. d) Pelawat adalah seseorang atau sesebuah organisasi yang mengadakan lawatan ke kawasan universiti atau berurusan dengan universiti (Contoh: seseorang atau sekumpulan penyelidik dari sebuah organisasi/ firma/ pusat penyelidikan luar yang mengendalikan bahan biologi berbahaya di dalam fasiliti Universiti Malaya). e) Peralatan Perlindungan Diri (PPE): i. Pelindung Tangan - Contoh: sarung tangan getah dan Nitrile. Digunakan bagi melindungi tangan daripada bersentuhan dengan bahan biologi berisiko. ii. Pelindung Badan - Contoh: baju makmal, coverall dan apron. Digunakan bagi melindungi bahagian badan daripada terdedah kepada bahan biologi berisiko yang dikendalikan. iii. Pelindung Pernafasan - Contoh: surgical mask, N95 dan alat bantuan pernafasan (respirator). Digunakan bagi melindungi saluran pernafasan daripada dimasuki bahan biologi berbahaya seperti bakteria, virus, spora dan sebagainya. iv. Pelindung Mata - Contoh: Goggle. Digunakan bagi melindungi mata daripada dimasuki bahan biologi berisiko. v. Pelindung Kaki - Contoh: Shoe covers. Digunakan bagi melindungi kasut daripada terpijak bahan biologi berisiko dan bagi mengelakkan penyebaran ke tempat lain. 168

173 vi. Pelindung Kepala - Contoh: Head covers. Digunakan bagi melindungi kawasan kepala daripada terdedah kepada bahan biologi berisiko atau mengelakkan kontaminasi daripada rambut. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Pencegahan Dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988 ii. Akta Biokeselamatan 2007 iii. Guidelines on the Handling and Management of Clinical Wastes in Malaysia, Jabatan Alam Sekitar, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar. iv. Prevention And Control Of Infectious Diseases (Importation And Exportation Of Human Remains, Human Tissues And Pathogenic Organisms Or Substances) Regulations 2005, Kementerian Kesihatan Malaysia. v. University Malaya Policy and Procedure on Laboratory Biosafety and Biosecurity. 6. PROSES KERJA 6.1. Sebelum Pengendalian i. Pelajar, staf dan pelawat hendaklah melaksanakan penilaian risiko sebelum mengendalikan sesuatu bahan biologi. Sila rujuk Prosedur Pengenalpastian Hazard, Penaksiran Risiko Dan Kawalan Risiko (HIRARC). ii. Langkah kawalan semasa pengendalian bahan biologi berisiko hendaklah berdasarkan kepada hasil dapatan HIRARC. iii. Ketua PTj/ Ketua Jabatan/ Pengarah Pusat Penyelidikan/Penyelidik Utama/ Pegawai Penyelia hendaklah memastikan staf dan pelajar mendapat latihan dan vaksinasi sekiranya diperlukan sebelum mengendalikan bahan biologi berisiko. iv. Sekiranya pengendalian bahan biologi melibatkan Organisma Terubah Genetik (LMO), hendaklah merujuk kepada Akta Biokeselamatan 2007 dan Jawatankuasa Keinstitusian Biokeselamatan Universiti Malaya (IBC) terlebih dahulu untuk kelulusan. v. Apa-apa aktiviti yang melibatkan melibatkan bahan biologi berjangkit dan berpotensi menular selain daripada LMO hendaklah merujuk kepada University Malaya Policy and Procedure on Laboratory Biosafety and Biosecurity. vi. Ketua PTj/ Ketua Jabatan/ Pengarah Pusat Penyelidikan/Penyelidik Utama/ Pegawai Penyelia hendaklah membangunkan prosedur spesifik kepada bahan biologi berisiko yang digunakan sekiranya terdapat keperluan Semasa Pengendalian i. Pelajar, staf dan pelawat hendaklah mempraktikkan good laboratory practice (GLP)/ good microbiological practice (GMP), tetapi tidak terhad seperti di bawah : a. Menggunakan PPE semasa mengendalikan bahan biologi berisiko. b. Membasuh tangan selepas menanggalkan sarung tangan (jika perlu) dan sebelum meninggalkan makmal. c. Meletakkan sampel di dalam bekas kedua untuk sebarang aktiviti pemindahan sampel yang mengandungi bahan biologi berisiko. d. Melabelkan sampel sebelum di simpan di dalam peti simpanan. e. Tidak memakai lab coat di tempat awam. 169

174 f. Meletakkan simbol Biohazard pada tempat yang sesuai seperti diluar pintu makmal dan di peti simpanan bahan biologi berisiko. ii. Sebarang tumpahan berkaitan bahan biologi berisiko hendaklah dikendalikan seperti di dalam Lampiran 1: Panduan Pengurusan Tumpahan Bahan Biologi Berisiko. iii. Pengendalian sisa klinikal hendaklah merujuk kepada Guidelines on the Handling and Management of Clinical Wastes in Malaysia yang boleh didapati di > Industri > Garis Panduan Buangan Terjadual 6.3. Selepas Pengendalian 7. REKOD i. Ketua PTj/ Ketua Jabatan/ Pengarah Pusat Penyelidikan/Penyelidik Utama/ Pegawai Penyelia hendaklah memastikan rekod inventori disediakan bagi bahan biologi dalam kumpulan risiko tahap tiga (RG3) dan ke atas seperti yang ditetapkan dalam Prevention And Control Of Infectious Diseases (Importation And Exportation Of Human Remains, Human Tissues And Pathogenic Organisms Or Substances) Regulations 2005 oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) di Lampiran 2. Salinan inventori tersebut hendaklah diberikan kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) dalam bentuk soft copy dan hard copy enam bulan sekali (April dan Oktober). ii. Staf/Pegawai penyelia hendaklah melaporkan sebarang kemalangan dan kemalangan nyaris yang berlaku semasa pengendalian bahan biologi berisiko kepada Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan (JKK) di PTj. Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 8.1 Senarai inventori kumpulan risiko tahap tiga (RG3) Pej. KPTj Pej. OSH Setiausaha JKK Staf OSH Tempoh Simpanan 2 tahun 170

175 LAMPIRAN A PANDUAN PENGURUSAN TUMPAHAN BAHAN BIOLOGI BERISIKO 1. Setiap PTj / Jabatan / Makmal hendaklah: i. membangunkan kaedah pembersihan tumpahan khusus yang bersesuaian dengan ejen biologi, kuantiti, dan prosedur yang dilaksanakan di makmal. ii. Memastikan Biological Spill Kit dapat diakses dengan serta-merta apabila berlaku tumpahan. iii. Memberikan latihan pengurusan tumpahan bahan biologi berisiko kepada staf/pelajar/pelawat di bawah tanggungjawab PTj/Jabatan/Makmal masing-masing. 2. Prosedur berikut hendaklah digunakan sebagai asas untuk membersihkan tumpahan bahan biologi: i. Sekiranya berlaku tumpahan, maklumkan staf/pelajar/pelawat berhampiran, ambil Biological Spill Kit, pilih disinfectant dan PPE yang bersesuaian. ii. Elakkan percikan atau menghasilkan aerosol semasa pembersihan dengan menampung tumpahan dengan kertas tisu atau bahan penyerap. iii. Sapukan/tuang disinfectant pada tumpahan, bermula dari bahagian luar tumpahan ke arah pusat tumpahan dan biarkan seketika. iv. Lakukan proses dekontaminasi pada kawasan tumpahan, individu dan bahan-bahan yang tercemar (jika ada). v. Laporkan kejadian tumpahan kepada Pegawai Penyelia/Penyelidik Utama. 3. Kandungan Biological Spill Kit, tetapi tidak terhad seperti berikut: i. Sebarang penanda amaran ii. PPE seperti sarung tangan/apron/shoe covers iii. kertas tisu atau bahan penyerap iv. Disinfectant v. Baldi/bekas untuk mengisi barang tercemar vi. Penyepit/Forceps 4. Sila rujuk Rajah 1 untuk panduan tindak balas kecemasan melibatkan tumpahan biologi mengikut tahap kumpulan risiko organisma (RG). 171

176 Rajah 1: Panduan tindak balas kecemasan melibatkan tumpahan biologi mengikut tahap kumpulan risiko organisma (RG). BERLAKU TUMPAHAN RG 1? TIDAK TIDAK TIDAK RG 2? RG 3? TIADA RISIKO YA YA YA TUMPAHAN BESAR YA TUMPAHAN > 5L YA TIDAK TUMPAHAN DIKAWAL & DIBERSIHKAN TIDAK TIDAK a. Kepung/asingkan kawasan tumpahan b. Maklumkan kepada PTK & JKK c. Pasukan Dekontaminasi, PTK membuat penilaian risiko tumpahan dan menjalankan proses dekontaminasi d. PTK menghubungi HAZMAT apabila didapati perlu. e. Pegawai Penyelia/Penyelidik Utama menghantar laporan kepada JKK. YA a. Staf/pelajar/pelawat memaklumkan kejadian tumpahan kepada Pegawai Penyelia/Penyelidik Utama b. Kejadian tumpahan direkodkan dan laporkan apabila perlu. Salinan rekod hendaklah dihantar kepada Setiausaha JKK. (Rujukan: Guidelines for Institutional Biosafety Committee, Biosafety Act 2007) 172

177 LAMPIRAN B SEVENTH SCHEDULE [Subregulation 6(1)] Category of organisms according to Risk Group A Risk Group is defined by criteria developed by the World Health Organization based on the pathogenicity of the organism, the mode and relative ease of transmission, the degree of risk to both an individual and a community and the reversibility of the disease, through the availability of known and effective preventive measures and treatment, as follows: Risk Group 1: Risk Group 2: Risk Group 3: Risk Group 4: Organism, which is unlikely to cause disease in a healthy individual, plant or animal. For the purpose of these Regulations, all organisms not listed in Risk Group 2, 3 and 4 falls under Risk Group 1. Organism, which is known to cause disease in a healthy individual. Infectious risk is via direct contact, ingestion or inhalation. Effective treatment, preventive and control measures are readily available and can be implemented to control disease transmission. Risk of spread to a community is limited Organism, which may be an exotic or indigenous agent with potential in transmitting disease mainly via aerosol. Disease caused is severe and may result in death. It could present a risk if spread in the community, however effective treatment, preventive and control measures are available. Organism, which may be exotic agent or new agent usually able to cause lifethreatening human disease. The infectious disease is readily transmissible from one individual to another. Infectious disease is transmitted via aerosol or it may not be known. Effective treatment, preventive and control measures are not available. Any newly discovered organism, which has not yet been categorized under these Regulations falls under Risk Group 4. Note: This is not a complete list. For the purpose of these Regulations, any organism not listed in Risk Group 2, 3 or 4, should not be classified in Risk Group 1 until its characteristic and pathogenicity are verified in consultation with the Expert Committee on Prevention and Control of Infectious Disease, Ministry of Health, Malaysia. BACTERIA, CHLAMYDIA, MYCOPLASMA AND RICKETTSIA Risk Group 2 -- Acinetobacter baumannii (Acinetobacter calcoaceticus) -- Acinetobacter Iwoffi -- Actinobacillus actinomycetemcomitans -- Actinomadura madurae -- Actinomadura pelletieri -- Actinomyces spp. including: -- Actinomyces gerencseriae -- Actinomyces israelii -- Actinomyces pyogenes (Corynebacterium pyogenes) -- Aeromonas hydrophila -- Afipia spp -- Agrobacterium radiobacter -- Alcaligenes spp. -- Amycolata autotrophica -- Archanobacterium haemolyticum (Corynebacterium haemolyticum) -- Arizona spp all serotypes 173

178 -- Bacillus cereus -- Bacteroides spp. including: -- Bacteroides fragilis -- Bartonella bacilliformis (Rochalimaea bacilliformis) -- Bartonella quintana (Rochalimaea quintana) -- Bartonella henselae (Rochalimaea henselae) -- Bartonella vinsonii (Rochalimaea vinsonii) -- Bordetella bronchiseptica -- Bordetella parapertussis -- Bordetella pertussis -- Borrelia spp. including: -- Borrelia burgdorferi -- Borrelia duttonii -- Borrelia recurrentis -- Brucella ovis -- Burkholderia spp. including: -- Burholderia cepacia -- Burholderia mallei (Pseudomonas mallei) -- Burholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei -- Campylobacter spp. including: -- Campylobacter coli -- Campylobacter fetus -- Campylobacter jejuni -- Capnocytophaga spp. -- Cardiobacterium hominis -- Chlamydia pneumoniae -- Chlamydia psittaci (non avian strains) -- Chlamydia trachomatis -- Citrobacter spp. -- Clostridium spp. including: -- Clostridium botulinum -- Clostridium chauvoei -- Clostridium haemolyticum -- Clostridium histolyticum -- Clostridium novyi -- Clostridium perfringens -- Clostridium septicum -- Clostridium tetani -- Corynebacterium spp. including: -- Corynebacterium diphtheriae -- Corynebacterium minutissimum -- Corynebacterium pseudotuberculosis -- Corynebacterium renale -- Dermatophilus congolensis -- Edwardsiella tarda -- Enterobacter spp. including: -- Enterobacter aerogenes / cloacae -- Enterococcus spp. -- Erysipelothrix rhusiopathiae -- Escherichia coli all enteropathogenic, enterotoxigenic, enteroinvasive and strain bearing K1 antigen, including E. coli O157:H7 or O Flavobacterium meningosepticum -- Fluoribacter bozemanae (formerly known as Legionella) -- Francisella tularensis (Type B) 174

179 -- Fusobacterium spp. including: -- Fusobacterium necrophorum -- Gardnerella vaginalis -- Haemophilus spp. including: -- Haemophilus ducreyi -- Haemophilus influenzae -- Helicobacter pylori -- Klebsiella spp. including: -- Klebsiella pneumonia -- Klebsiella oxytoca -- Legionella spp. including: -- Legionella pneumophila -- Leptospira interrogans all serotypes -- Listeria ivanovii -- Listeria monocytogenes -- Moraxella catarrhalis -- Moraxella lacunata -- Morganella morganii -- Mycobacterium spp. (except those listed in Risk Group 3) including: -- Mycobacterium africanum -- Mycobacterium avium / intracellulare -- Mycobacterium asiaticum -- Mycobacterium bovis (BCG vaccine strain) -- Mycobacterium chelonei -- Mycobacterium fortuitum -- Mycobacterium kansasii -- Mycobacterium leprae -- Mycobacterium malmoense -- Mycobacterium marinum -- Mycobacterium microti -- Mycobacterium paratuberculosis -- Mycobacterium scrofulaceum -- Mycobacterium simiae -- Mycobacterium szulgai -- Mycobacterium ulcerans -- Mycobacterium xenopi -- Mycoplasma caviae -- Mycoplasma hominis -- Mycoplasma pneumoniae -- Neisseria elongata -- Neisseria gonorrhoeae -- Neisseria meningitidis -- Nocardia spp. including: --Nocardia asteroids --Nocardia brasiliensis --Nocardia farcinica --Nocardia nova --Nocardia otitidiscaviarum --Nocardia transvalensis -- Pasteurella spp. including: --Pasteurella multocida (except resistant strains listed in Risk Group 3) -- Peptostreptococcus spp. including: --Peptostreptococcus anaerobius -- Plesiomonas shigelloides 175

180 -- Porphyromonas spp. -- Prevotella spp -- Proteus mirabilis -- Proteus penneri -- Proteus vulgaris -- Providencia spp. including: --Providencia alcalifaciens --Providencia rettgeri -- Pseudomonas aeruginosa -- Rhodococcus equi -- Rochalimaea spp. (see Bartonella spp.) -- Salmonella spp. including: --Salmonella arizonae --Salmonella.cholerasuis --Salmonella enteritidis --Salmonella gallinarum-pullorum --Salmonella meleagridis --Salmonella paratyphi, A, B, C --Salmonella typhi --Salmonella typhimurium -- Serpulina spp. -- Serratia liquefaciens -- Serratia marcescens -- Shigella boydii -- Shigella dysenteriae (all serotypes) -- Shigella flexneri -- Shigella sonnei -- Sphaerophorus necrophorus -- Staphylococcus aureus -- Stenotrophomonas maltophilia -- Streptobacillus moniliformis -- Streptococcus spp. including: --Streptococcus pneumoniae --Streptococcus pyogenes --Streptococcus suis -- Treponema spp. including: --Treponema carateum --Treponema pallidum --Treponema pertenue -- Ureaplasma urealyticum -- Vibrio spp. including: --Vibrio cholerae --Vibrio parahemolyticus --Vibrio vulnificus -- Yersinia spp (except Yersenia pestis, ilsted in Risk Group 3) --Yersinia enterocolitica --Yersenia pseudotuberculos Risk Group 3 -- Bacillus anthracis -- Brucella spp. (except Brucella ovis, listed in Risk Group 2) --Brucella abortus --Brucella canis 176

181 --Brucella melitensis --Brucella suis -- Burkholderia (Pseudomonas) mallei -- Burkholderia (Pseudomonas) pseudomallei -- Chlamydia psittaci (avian strains) -- Coxiella burnetii -- Ehrlichia spp. including: --Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu) -- Eikenella corrodens -- Francisella tularensis (Type A) -- Mycobacterium bovis (except BCG strain, see Risk Group 2) -- Mycobacterium tuberculosis (multi-drug resistant strains) -- Pasteurella multocida Type B -"buffalo" and other virulen strains -- Rickettsia spp. including: --Rickettsia akari --Rickettsia australis --Rickettsia canada --Rickettsia conorii --Rickettsia prowazekii --Rickettsia rickettsii --Rickettsia sennetsu (see Ehrlichia sennetsu) --Rickettsia siberica --Rickettsia tsutsugamushi --Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri) -- Yersinia pestis Risk Group 4 NONE VIRUSES AND PRIONS Risk Group 2 -- Adenoviridae -- Adenoviruses, all serotypes -- Arenaviridae -- Lymphocytic choriomeningitis virus (LCM); non-neurotropic strains; Ippy, Mobala --Tacaribe virus complex: Ampari, Latino, Parana, Pichinde, Tacaribe, Tamiami -- Virus Hepatitis delta -- Astroviridae -- Human astrovirus -- Bunyaviridae Genus: Bunyavirus -- Bunyamwera virus, California encephalitis group, including LaCrosse virus Genus: Phlebovirus all species, except Rift Valley fever virus (see Risk Group 3), includes : -- Rift Valley fever virus strains MP-12, Sandfly fever virus, Toscana, Uukuvirus 177

182 Genus: Nairovirus -- Hazara virus, Dugbe virus -- Caliciviridae all viruses including Norwalk virus, Sapovirus and Hepatitis E virus -- Coronaviridae Human coronavirus, (serotype 229E and OC43), except SARS coronavirus, (see Risk Group 3) -- Flaviviridae Genus: Flavivirus (Group B Arbovirus) -- Dengue virus serotypes 1, 2, 3, and 4 -- Yellow fever virus vaccine strain 17D Genus: Hepacivirus -- Hepatitis C virus -- Hepadnaviridae -- Hepatitis B virus -- Herpesviridae all Herpesviruses, except Herpesvirus simiae (Herpes B, see Risk Group 4): -- Cytomegalovirus -- Virus Epstein Barr -- Herpes simplex type 1 and 2 -- Herpes varisela-zoster -- Human herpesvirus type 6 (HHV 6) -- Human herpesvirus type 7 (HHV 7) -- Human herpesvirus type 8 (HHV 8) -- Flaviviridae - Group B Arbovirus Genus: Flavivirus -- Japanese encephalitis virus, yellow fever virus (wild type), West Nile fever, St. Louis encephalitis virus, Murray Valley encephalitis virus, Ntayavirus group: Israel turkey Meningitis virus Modoc virus group: Sal Vieja viirus, San Perlita virus Tentative species: Rocio, Spondweni, Wesselsbron Tick-borne encephalitis virus group: Hanzalova, Absettarov, Hypr, Kumlinge, Louping Ill, Negishi, Powassan -- Orthomyxoviridae -- Influenza virus type A, B and C except Influenza A, H5N1 -- other tick-borne orthomyxovirus such as Dhori and Thogoto -- Papillomaviridae Genus: Papillomavirus All Human papilloma viruses -- Paramyxoviridae Genus: Paramyxovirus -- all isolates including Human parainfluenza viruses types 1, 2, 3 and 4, and Newcastle disease virus Genus: Pneumovirus -- all isolates including Respiratory Syncytial virus Genus: 178

183 Morbillivirus -- all isolates including measles virus Genus: Rubulavirus -- Mumps virus Genus: Metapneumovirus -- Human metapneumovirus -- Parvoviridae Genus: Parvovirus -- all isolates including Human parvovirus (B19) -- Picornaviridae Genus: Aphthovirus Genus: Cardiovirus Genus: Enterovirus -- Coxsackie virus types A and B -- Echoviruses -- Polioviruses -- Enterovirus serotypes Genus: Rhinoviruses Genus: Hepatovirus -- Hepatitis A -- Polyomaviridae -- all isolates including BK and JC viruses, Simian virus 40 (SV 40) -- Poxviridae -- all type, except Monkeypox virus and restricted poksvirus such as Alastrim, Smallpox, and Whitepox (see Risk Group 3 and 4); includes viruses: -- Buffalopox, Cowpox, nodule Milker s, Molluscum contagiosum, Orf, Vaccinia, Yabapox and Tanapox. -- Reoviridae Genus: Coltivirus -- all type including Colorado tick fever virus Genus: Rotavirus -- all Human rotaviruses Genus: all isolates of Orthoreovirus and Orbivirus -- Rhabdoviridae Genus: Lyssavirus -- Rabies virus fixed virus / vaccine strains) Genus: Vesiculovirus -- stomatitis Vesicular virus laboratory adapted strains including VSV-Indiana, San Juan and Glasgow, Piry, Chandipura -- Togaviridae Genus: Alphavirus - Group A arboviruses -- Bebaru, Barmah forest virus, Chikungunya, O nyong-nyong, Ross river virus, Semliki forest virus, Sindbis, Venezuelan equine encephalomelitis vaccine strains TC-83 only. Genus: Rubivirus -- Rubella virus 179

184 Risk Group 3 -- Arenaviridae -- Flexal, Mopeia -- Lymphocytic coriomeningitis virus (LCM) (neurotropic strains) -- Bunyaviridae Genus: Hantaviruses -- Hantaan virus (Korean haemorrhagic fever), Seoul, Sin Nombre virus, Belgrade, Puumala and unclassified Bunyaviruses Genus: Nairovirus -- Bhanja Genus: Phlebovirus -- Rift Valley fever virus -- Coronaviridae -- SARS Coronavirus -- Paramyxoviruses Genus: Henipah -- Hendra (Equine morbillivirus), Nipah virus, Nipah-like viruse -- Orthomyxoviridae -- Influenza A, H5N1. -- Poxviridae -- Monkeypox virus -- Prions -- Transmissible spongioform encephalopathies (TME) agents: Bovine spongioform encephalopathy (BSE), Creutzfeldt-Jacob disease (CJD), Variant Creutzfeldt-Jacob disease, Fatal familial insomnia, Gerstmann- Straussler-Scheinker syndrome and Kuru -- Togaviridae Group A arboviruses Genus: Alphavirus -- Semliki Forest virus, Getah, Mayaro, Middleburg, Ndumu -- Eastern equine encephalomyelitis, Western equine encephalomyelitis, Venezuelan equine encephalomyelitis virus (except the vaccine strains TC-83), Sagiyama, Tonate, Mucambo -- Retroviridae -- Human immunodeficiency virus (HIV) types 1 and 2 -- Human T cell lymphotropic virus (HTLV and 2)) -- Simian immunodeficiency virus (SIV) -- Rhabdoviridae -- Rabies virus (virus Street) -- Unclassified viruses -- Chronic infectious neuropathic agents (CHINAs) Risk Group 4 -- Arenaviridae 180

185 Genus: Arenaviruses -- Lassa, Guanarito, Junin, Machupo and Sabia -- Bunyaviruidae Genus: Nairovirus -- Crimean-Congo hemorrhagicafever virus -- Filoviridae -- all Ebola virus and Marburg virus -- Flaviridae (Togaviruses) Group B arbovirus --Tick-borne encephalitis virus complex including Central European encephalitis, Kyasanur Forest disease, Omsk hemorrhagic fever, and Russian spring-summer encephalitis viruses -- Herpesviruses (alpha) -- Herpesvirus simiae (Herpes B or Monkey B virus) -- Poxviridae --Variola major, variola minor, whitepox, alastrim (Importation of organisms including alastrim, smallpox (variola) and whitepox is strictlt prohibited). All activities, including storage variola and whitepox, are ristricted to a single facility (World Health Organization Collaborating Center for Smallpox Research, Centers for Disease Control and Prevention, Atlanta, Georgia, United States of America). -- Hemorrhagic fever agents and viruses as yet undefined. PARASITE Risk Group 2 -- Acanthamoeba spp -- Ancylostoma human hookworms including: -- Ancylostoma duodenale, Ancylostoma. ceylanicum -- Angiostrongylus spp. -- Anisakis simplex -- Ascaris spp. including: -- Ascaris lumbricoides, Ascaris suum -- Babesia spp. including: -- Babesia divergens, Babesia microti -- Balantidium coli -- Blastocystis hominis -- Brugia filaria worms including: -- Brugia malayi, Brugia timori -- Capillaria spp. -- Coccidia -- Contracaecum osculatum -- Cryptosporidium spp. including: -- Cryptosporidium parvum -- Cyclospora spp including: -- Cyclospora cayetanensis -- Cysticercus cellulosae (hydatid cyst, larva of Taenia solium) -- Dicrocoelium dendriticum 181

186 -- Dientamoeba fragilis -- Dracunculus medinensis -- Entamoeba histolytica -- Enterobius vermicularis -- Enterocytozoon bieneusi -- Fasciola gigantica -- Fasciola hepatica, -- Fasciolopsis buski -- Giardia spp. including: -- Giardia lamblia (Giardia intestinalis) -- Heterophyes spp. -- Hymenolepis diminuta -- Hymenolepis nana -- Isospora belli -- Leishmania spp. (mammalian) except Leishmania braziliensis dan Leishmania donovani (see Risk Group 3) including species: -- Leishmania ethiopia, Leishmania major, Leishmania mexicana, Leishmania peruvania, Leishmania tropica -- Loa loa filaria worms -- Mansonella spp. such as -- Mansonella ozzardi, Mansonella perstans, Mansonella streptocerca 182

187 -- Metagonimus spp. -- Microsporidium spp. -- Naegleria spp. except Naegleria fowleri, (see Risk Group 3) -- Necator human hookworms including: -- Necator. americanus -- Onchocerca filaria worms including, Onchocerca volvulus -- Opisthorchis felineus -- Opisthorchis sinensis (Clonorchis sinensis) -- Opisthorchis viverrini (Clonorchis viverrini) -- Paragonimus spp including: -- Paragonimus westermani -- Plasmodium spp. (human and simian) including: -- Plasmodium cynomologi, Plasmodium falciparum, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium vivax -- Sarcocystis suihominis -- Schistosoma spp. including: -- Schistosoma haematobium, Schistosoma intercalatum, Schistosoma japonicum, Schistosoma mansoni, Schistosoma mekongi -- Strongyloides spp. including: -- Strongyloides stercoralis -- Taenia saginata -- Taenia solium -- Toxocara spp. including: -- Toxocara canis -- Toxoplasma spp. including: -- Toxoplasma gondii -- Trichinella nativa -- Trichinella nelsoni -- Trichinella pseudospiralis -- Trichinella spiralis -- Trichomonas vaginalis -- Trichostrongylus spp. including, Trichostrongylus orientalis -- Trichuris trichiura --Trypanosoma brucei sub-spp. except Trypanosoma brucei rhodesiense and Trypanosoma cruzi (see Risk Group 3) including Trypanosoma brucei gambiense -- Wuchereria bancrofti filaria worms Risk Group 3 -- Echinococcus spp. such as: -- Echinococcus granulosis, Echinococcus multilocularis, Echinococcus vogeli -- Leishmania braziliensis, -- Leishmania donovani -- Naegleria fowleri -- Trypanosoma brucei rhodesiense -- Trypanosoma cruzi Risk Group 4 NONE FUNGI Risk Group 2 -- Asperigillus fumigatus 183

188 -- Asperigillus flavus -- Candida albicans -- Candida tropicalis --Cryptococcus neoformans var neoformans (Filobasidiella neoformans var neoformans) -- Cryptococcus neoformans var gattii (Filobasidiella bacillispora) -- Dactylaria galopava (Ochroconis gallopavum) -- Emmonsia parva var parva -- Emmonsia parva var crescens -- Epidermophyton spp. Including: -- Epidermophyton floccosum -- Exophiala (Wangiella) dermatitidis -- Fonsecaea compacta -- Fonsecaea pedrosoi -- Madurella grisea -- Madurella mycetomatis -- Microsporum spp -- Neotestudina rosatii -- Penicillium marneffei -- Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii) -- Scedosporium proliferans (inflatum) -- Sporothrix schenckii -- Trichophyton spp. including: -- Trichophyton rubrum Risk Group 3 -- Blastomyces dermatitidis (Ajellomyces dermatitidis) -- Cladophialophora bantiana (Cladosporium bantianum, Xylohypha bantiana) -- Cladosporium trichoides -- Coccidioides immitis -- Histoplasma capsulatum spp. including: -- Histoplasma capsulatum var capsulatum -- Histoplasma capsulatum var farcinimosum -- Histoplasma. capsulatum var. duboisii - -Paracoccidioides braziliensis Risk Group 4 NONE 184

189 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan Radiasi 185

190 PROSEDUR PERLESENAN DAN PEMILIKAN PUNCA SINARAN 1. SKOP Prosedur ini disediakan oleh Unit Perkhidmatan Perlindungan Sinaran (UPPS) bagi pihak Universiti Malaya (UM) yang berurusan¹ dengan perlesenan dan pemilikan punca sinaran² bagi maksud bukan perubatan (pembelajaran dan penyelidikan) oleh UM yang dikelaskan di kelas-kelas yang berikut: a) Lesen Kelas A = Bahan Radioaktif b) Lesen Kelas C = Radas Penyinaran Ia menggariskan perkara asas yang diperlukan oleh UM di bawah Akta Perlesenan Tenaga Atom 1984 (Akta 304) dan subsidari perundangan yang dikuatkuasakan di bawah Peraturan-Peraturan Perlindungan Sinaran (Perlesenan) Prosedur ini digunapakai bagi tujuan perlesenan dan pemilikan punca sinaran sebelum punca sinaran diimport dari negara pembekal sehingga selesai pemasangannya di UM. Prosedur ini juga tertakluk kepada pindaan dan arahan yang dikeluarkan oleh Lembaga Perlesenan Tenaga Atom (AELB) dari semasa ke semasa. ¹ berurusan termasuk aktiviti memiliki, memindah, mengendali, mengeluar, menjual, menstor, mengguna, membeli, memproses, memperdagang, mengilang atau sebagaimana yang ditetapkan oleh Akta Perlesenan Tenaga Atom 1984 (Akta 304). ² punca sinaran termasuk radas atau bahan yang berupaya mengeluarkan sinaran mengion dan perkakas lain yang perlu untuk melengkapkan peralatan tersebut. 186

191 2. MAKLUMAT ASAS UNTUK PERMOHONAN LESEN Maklumat asas³ (Dokumen) yang perlu dikemukakan kepada UPPS bagi permohonan lesen adalah mengandungi perkara seperti berikut: Lesen Kelas A = Bahan Radioaktif a) Butiran bahan radioaktif yang akan dilesenkan seperti berikut: Unsur Aktiviti Bentuk (cecair/ pepejal) Jenis punca (Terkedap / Tak Terkedap) Bekas Punca b) Lesen AELB Pembekal yang masih sah termasuk lampiran yang mengandungi bahan radioaktif yang akan dibekalkan. c) Lokasi bahan radioaktif akan digunakan. d) Salinan sijil ujian kemantapan bagi kapsul punca dari pembekal (special form certificate). e) Rekabentuk dalam lukisan teknik, data teknikal dan katalog bagi bekas punca. f) Surat pengesahan (undertaking letter) dari pembekal bahan radioaktif yang menyatakan kesanggupan menerima kembali bahan radioaktif setelah ia tidakdigunakan lagi oleh UM. g) Pelan lakar kedudukan / pelan tingkat dan rekabentuk bilik dedahan yang dicadangkan (sila nyatakan kawasan yang berada berhampiran dengan bilik tersebut). h) Rekabentuk dan dimensi bilik dedahan yang dicadangkan. i) Pelan terperinci kedudukan dan rekabentuk bahan. j) Sijil Ujian Kebocoran bagi punca terkedap. Lesen Kelas C = Radas Penyinaran a) Butiran radas penyinaran yang akan dilesenkan seperti berikut: Jenis dan Model Maksimum Kilovolt Puncak (kvp) Maksimum Miliampere (ma) Paras Kuasa Maksimum Kilowatt (kw) b) Lesen AELB Pembekal yang masih sah termasuk lampiran yang mengandungi radas penyinaran yang akan dibekalkan. c) Lokasi radas penyinaran akan digunakan d) Pelan lakar kedudukan/pelan tingkat dan rekabentuk bilik dedahan yang dicadangkan (sila nyatakan kawasan yang berada berhampiran dengan bilik tersebut). e) Rekabentuk dan dimensi bilik dedahan yang dicadangkan. f) Pelan terperinci kedudukan dan rekabentuk bahan. g) Laporan pemasangan radas penyinaran yang diluluskan oleh AELB apabila pemasangannya selesai di UM. Butiran Staf (Nama dan Kad Pengenalan) yang akan mengendalikan punca sinaran di PTj/Jabatan/Unit bagi tujuan pengiktirafan sebagai pekerja sinaran UM⁴. Carta Alir Perlesenan Punca Sinaran seperti di Lampiran A. ³, ⁵ Maklumat asas tersebut boleh diperolehi daripada Pegawai Perlindungan Sinaran (Radiation Protection Officer-RPO) syarikat pembekal. ⁴ Rujuk Program Perlindungan Sinaran UM dan Panduan Pengiktirafan Pekerja Sinaran UM 187

192 3. MAKLUMAT ASAS UNTUK PEMILIKAN Maklumat asas⁵ (Dokumen) yang perlu dikemukakan kepada UPPS apabila pemasangan punca sinaran di UM telah selesai dan sedia untuk digunakan adalah mengandungi perkara seperti berikut: Lesen Kelas A = Bahan Radioaktif Lesen Kelas C = Radas Penyinaran a) Butiran bahan radioaktif seperti berikut: a) Butiran radas penyinaran seperti berikut: No. Siri Punca No.Siri Bekas No.Siri Panel Kawalan No.Siri Tiub b) Sijil Ujian Kebocoran bagi punca terkedap b) Laporan pemasangan radas penyinaran yang diluluskan oleh AELB. Carta Alir Pemilikan Punca Sinaran seperti di Lampiran B. 4. TINDAKAN KETAKAKURAN UPPS akan mengambil tindakan pemberhentian operasi serta merta terhadap punca sinaran yang dikenalpasti beroperasi tanpa lesen sepertimana yang telah termaktub dalam Akta 304. Aduan terhadap RPO syarikat pembekal yang melakukan pemasangan punca sinaran tanpa lesen akan dilaporkan oleh UPPS kepada pihak AELB untuk tindakan penguatkuasaan. Bagi mana-mana staf UM yang tidak akur terhadap prosedur tersebut boleh dikenakan tindakan dibawah Akta 304 kerana mengendalikan punca sinaran tanpa lesen dan UM tidak akan bertanggungjawab terhadap sebarang kesan keselamatan dan kesihatan sinaran terhadap diri staf sepanjang tempoh tersebut. 5. RUJUKAN i. Akta Perlesenan Tenaga Atom 1984 (Akta 304) ii. Peraturan-Peraturan Perlindungan Sinaran (Perlesenan) 1986 iii. Program Perlindungan Sinaran UM iv. Panduan Pengiktirafan Pekerja Sinaran UM 188

193 Lampiran A CARTA ALIR PERLESENAN PUNCA SINARAN Mula PTPO / Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Menerima Permohonan Lesen dan Pemilikan Punca Sinaran dari PTj/Jabatan/Unit Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Menyemak Permohonan / Dokumen Yang Disertakan Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Permohonan Meminda Lesen LPTA/A/276 Melalui Sistem Perlesenan dan Penguatkuasaan (e-spp) AELB Tidak Lulus? Ya Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Maklum Pemohon dan Pembekal Berkaitan Kelulusan Permohonan Perlesenan dan Pemilikan oleh AELB A 189

194 Lampiran B CARTA ALIR PEMILIKAN PUNCA SINARAN Mula PTPO / Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Menerima Maklumbalas Pemasangan Dari Pemohon dan Pembekal Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Membuat Pemeriksaan ke atas Punca Sinaran, Peralatan dan Bilik / Makmal yang terlibat Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Laporan Pemasangan Dari Pemohon dan Pembekal Pegawai Sains / Penolong Pegawai Sains Kemaskini Penyata Pemilikan Punca Sinaran dalam Sistem e-spp Lengkap? Tidak Ya Tamat 190

195 Manual Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Universiti Malaya Pengurusan Keselamatan Kimia 191

196 PROSEDUR PENGUTIPAN SISA TERJADUAL 1. TUJUAN Prosedur ini diwujudkan bertujuan untuk menerangkan tentang prosedur operasi pengutipan sisa terjadual di Universiti Malaya. 2. SKOP Prosedur ini digunapakai oleh staf Universiti Malaya yang terlibat dengan pengutipan sisa terjadual termasuk kontraktor yang menjalankan kerja-kerja pengutipan sisa terjadual. 3. TANGGUNGJAWAB Semua Ketua Pusat Tanggungjawab (PTj) mempunyai tanggungjawab untuk memenuhi perkara yang terdapat dalam prosedur ini. Staf PTj yang terlibat dengan operasi pengutipan sisa terjadual di Universiti Malaya mempunyai tanggungjawab untuk mematuhi serta memberi sepenuh kerjasama terhadap prosedur ini. Prosedur ini hendaklah dibaca bersama dan tidak membatalkan mana-mana prosedur dan garis panduan yang digunapakai pada University of Malaya Safety Handbook. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Kontraktor SW Kontraktor berdaftar yang dilantik oleh Universiti dan mempunyai lesen yang dikeluarkan oleh Jabatan Alam Sekitar Malaysia, termasuk syarikat/ agen yang dilantik oleh kontraktor berdaftar untuk menjalankan kerja-kerja pengutipan sisa terjadual. b) Sisa Terjadual Apa-apa buangan yang termasuk dalam kategori buangan yang disenaraikan di dalam Jadual Pertama Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Buangan Terjadual) 2005 (SWR 2005). c) Jadual pengutipan Jadual pengutipan sisa terjadual. d) Tapak Kutipan Tempat pengutipan sisa terjadual yang telah ditetapkan oleh PTj. e) Stesen penimbang Stesen penimbang yang terletak di Tapak Zero Waste Pagar Damansara UM yang digunakan untuk menimbang lori pengangkut sisa terjadual oleh pihak kontraktor bagi mendapatkan Berat Tanpa Muatan BTM (sebelum kutipan) dan Berat Dengan Muatan BDM (selepas kutipan); f) e-scheduled Waste Information System (e-swis) Merupakan sistem pengurusan maklumat inventori sisa terjadual yang telah dibangunkan oleh Jabatan Alam Sekitar (JAS) bagi mengesan pergerakan sisa terjadual daripada pengeluar sisa terjadual ke Premis yang Ditetapkan secara elektronik. 5. DOKUMEN RUJUKAN i. Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 ii. Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Buangan Terjadual) 2005 (SWR 2005) iii. Guidelines for Packaging, Labelling and Storage of Scheduled Waste in Malaysia

197 6. PROSES KERJA TINDAKAN 6.1. PERANCANGAN PENGUTIPAN a) Pegawai Bertanggungjawab (Person-in-charge) PTj (PICSW PTj) perlu menyediakan inventori anggaran secara berkala setiap tiga (3) bulan sekali sisa terjadual yang dijana di PTj. Inventori tersebut perlu diserahkan kepada Penyelaras Sisa Terjadual JPPHB (PenySW JPPHB) bagi urusan perancangan dan penjadualan kutipan. b) PenySW JPPHB perlu memaklumkan kepada PICSW PTj tentang pelaksanaan pengutipan sisa terjadual yang akan dijalankan di setiap PTj yang menjana sisa terjadual untuk setiap tiga (3) bulan sekali. c) PenySW JPPHB perlu menetapkan jadual pengutipan sisa terjadual dan memaklumkan kepada PTj melalui PICSW PTj. d) PenySW JPPHB perlu mengedarkan jadual pengutipan kepada PTj & PICSW PTj selewat-lewatnya dua (2) minggu sebelum tarikh kutipan. e) PenySW JPPHB dan PICSW PTj perlu memastikan kontraktor yang dilantik membuat pungutan pada hari dan masa yang telah ditetapkan. Sekiranya terdapat perubahan jadual, JPPHB perlu memaklumkan kepada PTj tentang perubahan tersebut. f) PICSW PTj memastikan maklumat jadual pengutipan disampaikan kepada semua staf terlibat di PTj/Jabatan. g) PICSW PTj perlu memastikan sisa dilabel dan dibungkus dengan betul dan dikumpulkan di tapak kutipan sisa terjadual. Bagi urusan pelabelan dan pembungkusan, rujuk kepada Jadual Pertama SWR 2005 seperti di Lampiran A. 6.2 TIMBANG LORI PENGANGKUT a) Lori pengangkut ditimbang di stesen penimbang di Tapak Zero Waste(TZW) UM atau mana-mana stesen yang ditetapkan dan dipersetujui antara pihak JPPHB dan kontraktor sebelum memulakan kerja pengutipan sisa terjadual. Rekod Berat Tanpa Muatan (BTM) dicatatkan oleh kontraktor dan disemak oleh Pegawai Bertugas di Tapak Zero Waste (PegTZW). b) Setelah selesai kerja pengutipan di UM, lori pengangkut perlu ditimbang semula di stesen yang sama. Berat Dengan Muatan (BDM) dicatatkan oleh kontraktor dan disemak oleh PegTZW. c) Rekod BTM dan BDM perlu dicatatkan dan diserahkan ke JPPHB setiap kali kutipan dibuat. TANGGUNGJAWAB PICSW PTj PenySW JPPHB PenySW JPPHB PenySW JPPHB PenySW JPPHB/PICSW PTj PICSW PTj PICSW PTj Kontraktor SW Kontraktor SW Peg. TZW dan Kontraktor SW 193

198 d) Jika terdapat keperluan untuk pengutipan sisa terjadual untuk dijalankan, PTj perlu memaklumkan kepada PenySW JPPHB tentang keperluan pengutipan beserta maklumat kuantiti dan jenis sisa yang ingin dilupuskan. 6.3 PIC SISA TERJADUAL a) PICSW PTj memastikan semua sisa terjadual di PTj disediakan dan dibungkus mengikut Guidelines for Packaging, Labelling and Storage of Scheduled Waste in Malaysia 2014 yang telah ditetapkan oleh Jabatan Alam Sekitar Malaysia. PICSW PTj boleh dibantu oleh Pegawai Bertanggungjawab (Person-in-charge) Jabatan (PICSW Jabatan). b) PICSW PTj memastikan sisa terjadual dihantar dan disimpan di tapak kutipan yang ditetapkan oleh pihak JPPHB. c) PICSW PTj atau PICSW Jabatan wajib hadir semasa kutipan sisa terjadual dilakukan dan mengesahkan jumlah berat sisa terjadual yang dikutip setiap kali kutipan dijalankan. d) Pengesahan pelupusan sisa terjadual dibuat dengan cara memasukkan data ke dalam sistem e-swis Jabatan Alam Sekitar atau menerusi nota konsainan dari pihak kontraktor (nota konsainan hanya digunakan sekiranya berlaku ralat atau kegagalan pada sistem e-swis yang berpunca dari server Jabatan Alam Sekitar sahaja) e) PICSW Jabatan perlu memastikan kontraktor yang menjalankan kerja mematuhi tentang penggunaan PPE serta lain-lain pematuhan yang ditetapkan semasa operasi dijalankan. f) Sebarang insiden/kemalangan/tingkahlaku kerja tidak selamat (unsafe act)/tidak mengikut Guidelines for Packaging, Labelling and Storage of Scheduled Waste in Malaysia 2014 perlu dilaporkan kepada PICSW PTj untuk tindakan lanjutan. g) PICSW PTj menyediakan laporan untuk perkara 4.4(f) dalam tujuh (7) hari bekerja untuk setiap kes (sekiranya ada), dan perlu dilaporkan kepada PenySW JPPHB dan JKK PTj, dan OSH. 6.4 REKOD a) Nota konsainan perlu diserahkan kepada JPPHB dan satu (1) salinan disimpan di PTj bagi tujuan perancangan analisa trend penjanaan dan pelupusan sisa terjadual di PTj. b) Laporan bulanan jumlah berat yang dikutip di PTj perlu dihantar kepada PenySW JPPHB dan Pegawai Pejabat Keselamatan dan Kesihatan OSH (Peg OSH) mengikut tapak kutipan di PTj. PICSW PTj PICSW PTj PICSW PTj PICSW PTj atau PICSW Jabatan PICSW PTj atau PICSW Jabatan PICSW PTj/PICSW Jabatan/ PenySW JPPHB/Peg OSH PICSW Jabatan PICSW PTj PICSW PTj PICSW PTj 194

199 6.5 PEMATUHAN a) Audit pematuhan akan dijalankan berdasarkan kepada SWR 2005 untuk tempoh tiga (3) bulan sekali dalam tempoh setahun (tanpa notis) yang dijalankan di makmal, tempat simpanan sisa atau semasa proses pengutipan sisa terjadual dijalankan. b) Laporan ketakakuran (sekiranya ada) akan dihantar kepada PTj yang terlibat untuk tindakan penambahbaikan. Tindakan amaran akan dikeluarkan untuk setiap kesalahan pertama dan kedua seterusnya denda akan dikenakan mengikut Akta Kualiti Alam Sekeliling mana-mana PTj yang tidak mematuhi peraturan yang ditetapkan. Peg OSH Peg OSH 7.0 REKOD BIL. REKOD LOKASI TANGGUNGJAWAB Jadual Pengutipan Sisa Nota konsainan Laporan Bulanan Jumlah Berat di PTj (i) Pej Ketua PTj (ii) Pej JPPHB (i) Pej Ketua PTj (ii) Pej JPPHB (i) Pej Ketua PTj (ii) Pej JPPHB (iii) Pej OSH (i) PICSW PTj (ii) PenySW JPPHB (i) PICSW PTj (ii) PenySW JPPHB (i) PICSW PTj (ii) PenySW JPPHB (iii) Peg OSH TEMPOH SIMPANAN 3 tahun 3 tahun 3 tahun 195

200 LAMPIRAN A JADUAL PERTAMA SWR 2005 SW 1 SW 101 SW 102 SW 103 SW 104 SW 105 SW 106 SW 107 SW 108 SW 109 SW 110 SW 2 SW 201 SW 202 SW 203 SW 204 SW 205 SW 206 SW 207 SW 3 SW 301 SW 302 SW 303 SW 304 SW 305 SW 306 SW 307 SW 308 SW 309 SW 310 SW 311 SW 312 SW 313 SW 314 SW 315 SW 316 Buangan logam dan buangan berasaskan logam Buangan yang mengandungi arsenik atau sebatiannya Buangan bateri asid plumbum dalam bentuk sempurna atau hancur Buangan bateri yang mengandungi kadmium dan nikel atau raksa atau litium Debu, sanga, dros atau abu yang mengandungi aluminium, arsenik, raksa, plumbum, kadmium, kromium, nikel, kuprum, vanadium, berilium, antimoni, telurium, talium atau selenium tidak termasuk sanga daripada kilang besi dan keluli Enap cemar galvani Sisa daripada pemerolehan kembali likuor penjerukan asid Sanga daripada pemprosesan kuprum bagi pemprosesan lanjut atau penapisan yang mengandungi arsenik, plumbum atau kadmium Sisa larutan resap daripada pemprosesan zink dalam bentuk debu dan enap cemar Buangan yang mengandungi raksa atau sebatiannya Buangan daripada pemasangan elektrikal dan elektronik yang mengandungi komponen seperti akumulator, suis raksa, kaca daripada tiub sinar katod dan kaca teraktif atau kapasitor bifenil terpoliklorin yang lain, atau yang dicemari dengan kadmium, raksa, plumbum, nikel, kromium, kuprum, litium, perak, mangan atau bifenil terpoliklorin Buangan yang mengandungi terutamanya juzuk tidak organik yang mungkin mengandungi logam dan bahan organik Buangan asbestos dalam bentuk enap cemar, debu atau gentian Buangan mangkin Buangan terjadual tidak boleh bergerak termasuklah enap cemar yang ditetapkan secara kimia, dikapsulkan, dipejalkan atau distabilkan Enap cemar yang mengandungi satu atau beberapa logam termasuklah kromium, kuprum, nikel, zink, plumbum, kadmium, aluminium, timah, vanadium dan berilium Buangan gipsum yang terhasil daripada proses industri kimia atau loji janakuasa Asid tidak organik terpakai Enap cemar yang mengandungi fluorida Buangan yang mengandungi terutamanya juzuk organik yang mungkin mengandungi logam dan bahan tidak organik Asid organik terpakai dengan ph yang kurang daripada atau sama dengan 2 yang mengakis atau berbahaya Buangan fluks yang mengandungi campuran asid organik, pelarut atau sebatian ammonium klorida Buangan pelekat atau glu yang mengandungi pelarut organik tidak termasuk bahan polimer pepejal Kek tekan daripada prapengolahan lai sabun gliserol Minyak pelincir terpakai Minyak hidraulik terpakai Emulsi minyak mineral-air terpakai Enap cemar kapal tangki minyak Campuran minyak-air seperti air balast Enap cemar dari tangki penyimpanan minyak mineral Buangan minyak atau enap cemar berminyak Sisa berminyak dari bengkel automotif, stesen servis minyak atau perangkap gris Tanah yang dicemari minyak daripada penapisan semula minyak pelincir terpakai Minyak atau enap cemar daripada operasi penyenggaraan loji penapisan minyak Tar atau sisa bertar dari loji penapisan minyak atau loji petrokimia Enap cemar asid 196

201 SW 317 Sebatian organologam terpakai termasuk plumbum tetraetil, plumbum tetrametil dan sebatian organotimah SW 318 Buangan, bahan dan artikel yang mengandungi atau yang dicemari dengan bifenil terpoliklorin (BFT) atau trifenil terpoliklorin (TFT) SW 319 Buangan fenol atau sebatian fenol termasuklah klorofenol dalam bentuk cecair atau enap cemar SW 320 Buangan yang mengandungi formaldehid SW 321 Buangan atau enap cemar getah atau lateks yang mengandungi pelarut organik atau logam berat SW 322 Buangan pelarut organik bukan terhalogen SW 323 Buangan pelarut organik terhalogen SW 324 Buangan sisa penyulingan tidak berair terhalogen atau bukan terhalogen yang terhasil daripada proses pemerolehan kembali pelarut organik SW 325 Buangan resin tidak matang yang mengandungi pelarut organik atau logam berat termasuklah resin epoksi dan resin fenolik SW 326 Buangan sebatian fosforus organik SW 327 Buangan cecair terma (pemindahan haba) seperti glikol etilena SW 4 Buangan yang mungkin mengandungi sama ada juzuk tidak organik atau organik SW 401 Alkali terpakai yang mengandungi logam berat SW 402 Alkali terpakai dengan ph yang lebih daripada atau sama dengan 11.5 yang mengakis atau berbahaya SW 403 Dadah terbuang yang mengandungi bahan psikotrofik atau yang mengandungi bahan yang bertoksik, berbahaya, karsinogenik, mutagenik atau teratogenik SW 404 Buangan patogenik, buangan klinikal atau bahan yang dikuarantinkan SW 405 Buangan yang terhasil daripada penyediaan dan pengeluaran barangan farmaseutikal SW 406 Klinker, sanga dan abu dari penunu buangan terjadual SW 407 Buangan yang mengandungi dioksin atau furan SW 408 Tanah, puing atau bahan tercemar yang terhasil daripada pembersihan tumpahan bahan kimia, minyak mineral atau buangan terjadual SW 409 Bekas, beg atau kelengkapan yang dilupuskan yang dicemari dengan bahan kimia, racun makhluk perosak, minyak mineral atau buangan terjadual SW 410 Kain buruk, plastik, kertas atau turas yang dicemari dengan buangan terjadual SW 411 Karbon teraktif yang terpakai tidak termasuk karbon daripada pengolahan air boleh diminum dan proses industri makanan dan penghasilan vitamin SW 412 Enap cemar yang mengandungi sianida SW 413 Garam terpakai yang mengandungi sianida SW 414 Larutan alkali berair terpakai yang mengandungi sianida SW 415 Minyak pelindapan terpakai yang mengandungi sianida SW 416 Enap cemar dakwat, cat, pigmen, lakuer, pewarna atau varnis SW 417 Buangan dakwat, cat, pigmen, lakuer, pewarna atau varnis SW 418 Produk dakwat, cat, pigmen, lakuer, pewarna atau varnis yang terbuang atau yang tidak mengikut spesifikasi yang mengandungi pelarut organik SW 419 Diisosianat terpakai dan sisa sebatian isosianat tidak termasuk bahan berpolimer pepejal daripada proses pengilangan busa SW 420 Larutan resap dari tapak pelupusan buangan terjadual SW 421 Campuran buangan terjadual SW 422 Campuran buangan terjadual dan buangan tidak terjadual SW 423 Larutan pemprosesan terpakai, bahan kimia fotografi terbuang atau buangan fotografi terbuang SW 424 Agen pengoksidaan terpakai SW 425 Buangan daripada pengeluaran, formulasi, perdagangan atau penggunaan racun makhluk perosak, racun herba atau biosid SW 426 Produk yang tidak mengikut spesifikasi daripada pengeluaran, formulasi, perdagangan 197

202 SW 427 SW 428 SW 429 SW 430 SW 431 SW 432 SW 5 SW 501 atau penggunaan racun makhluk perosak, racun herba atau biosid Enap cemar mineral termasuklah enap cemar kalsium hidroksida, enap cemar pemfosfatan, enap cemar kalsium sulfit dan enap cemar karbonat Buangan daripada operasi pengawetan kayu yang menggunakan garam tidak organik yang mengandungi kuprum, kromium atau arsenik daripada sebatian fluorida atau yang menggunakan sebatian yang mengandungi fenol berklorin atau kreosot Bahan kimia yang terbuang atau tidak mengikut spesifikasi Bahan kimia makmal yang usang Buangan daripada pengilangan atau pemprosesan atau penggunaan bahan letupan Buangan yang mengandungi, yang terdiri daripada, atau yang dicemari dengan peroksida Buangan lain Apa-apa sisa daripada pengolahan atau pemerolehan kembali buangan terjadual 198

203 PROSEDUR DAFTAR BAHAN KIMIA 1. TUJUAN Prosedur ini bertujuan untuk memastikan semua bahan kimia berbahaya didaftarkan dengan betul bagi memenuhi keperluan Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 (AKKP 1994) dan Peraturan-Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan-Penggunaan dan Standard Pendedahan Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan 2000 (USECHH 2000). Daftar bahan kimia (selepas ini dirujuk sebagai Daftar) akan digunakan bagi tujuan berikut: Bahan rujukan kepada staf Pusat Tanggungjawab (PTj) berhubung kewujudan bahan kimia berbahaya di tempat kerja dan maklumat yang boleh diperolehi berkaitan risiko keselamatan serta langkah-langkah yang perlu diambil bagi mengelakkan insiden dari berlaku; Bahan rujukan kepada Ketua PTj untuk menyediakan latihan yang bersesuaian berkaitan dengan bahan kimia berbahaya; Membantu pengapit dalam menjalankan Penilaian Risiko Kesihatan Kepada Bahan Kimia Berbahaya (CHRA). 2. SKOP Prosedur ini digunapakai oleh Pegawai Penyelia dan staf PTj yang terlibat dengan pengurusan dan penggunaan bahan kimia berbahaya di Universiti Malaya. Daftar hendaklah mengandungi maklumat yang berikut: a) senarai semua bahan kimia berbahaya kepada kesihatan yang digunakan; b) Helaian Data Keselamatan (SDS) bagi setiap bahan kimia berbahaya yang digunakan; c) jumlah purata yang digunakan, dikeluarkan atau disimpan dalam sebulan atau setahun mengikut mana-mana yang terpakai bagi setiap bahan kimia berbahaya yang digunakan; d) proses dan kawasan kerja di mana bahan kimia berbahaya kepada kesihatan digunakan; e) nama dan alamat pembekal bahan kimia berbahaya kepada kesihatan. 3. TANGGUNGJAWAB Semua Ketua PTj mempunyai tanggungjawab untuk memenuhi perkara yang terdapat dalam prosedur ini, dan Pegawai Penyelia dan staf PTj yang terlibat dengan pengurusan dan penggunaan bahan kimia berbahaya di Universiti Malaya mempunyai tanggungjawab untuk mematuhi serta memberi sepenuh kerjasama terhadap prosedur ini. Prosedur ini hendaklah dibaca bersama dan tidak membatalkan mana-mana prosedur dan garis panduan yang digunapakai pada University of Malaya Safety Handbook. 4. TERMA DAN DEFINISI a) Pengapit Seseorang pekerja atau mana-mana orang lain yang dilantik oleh pengurusan dan berdaftar dengan Ketua Pengarah Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP) untuk menjalankan penaksiran risiko kepada kesihatan. 199

204 b) Helaian Data Keselamatan (SDS) Dokumen yang mengandungi maklumat yang berkaitan dengan sesuatu bahan kimia dan disediakan mengikut Peraturan-Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan-Pengelasan, Pelabelan dan Helaian Data Keselamatan Bahan Kimia Berbahaya (CLASS 2013). c) Nombor CAS Merujuk kepada Chemical Abstract service Number seperti yang dinayatakan di dalam SDS. d) Staf Semua kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya e) Pegawai Penyelia Kakitangan yang dilantik dan bertugas untuk Universiti Malaya yang dipertanggungjawabkan menyelia sesuatu aktiviti yang dikendalikan sama ada oleh staf lain, kontraktor dan pelajar. 5. DOKUMEN RUJUKAN (i) AKKP 1994; (ii) USECHH 2000; (iii) CLASS 2013; (iv) Guidelines for the Preparation of a Chemical Register ALAT PERLINDUNGAN DIRI (PPE) YANG DIPERLUKAN Tidak berkaitan 7. PROSES KERJA 7.1 Pengisian Borang Daftar Seksyen A: Maklumat Organisasi (Lampiran A) Pegawai Penyelia dan staf PTj yang terlibat dengan pengurusan dan penggunaan bahan kimia berbahaya perlu: (i) melengkapkan nama dan alamat lengkap tempat kerja di mana bahan kimia berbahaya digunakan; (ii) melengkapkan Kelas Industri berpandukan kepada Industrial Classification of International Labor of Organisation (ILO); (Lampiran A1) (iii) melengkapkan Nombor Pendaftaran Industri seperti yang didaftarkan dengan Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP); (iv) melengkapkan Kod Industri berpandukan kepada Jadual 1, Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994; (Lampiran A2) (v) tandakan ( ) di ruang yang berkenaan yang menyatakan sebagai sama ada pengilang, pengimport, pengedar, pengeluar atau pengguna bahan kimia berbahaya Seksyen B: Senarai Bahan Kimia Berbahaya (Lampiran B) Pegawai Penyelia dan staf PTj yang terlibat dengan pengurusan dan penggunaan bahan kimia berbahaya perlu: (i) mengisi maklumat setiap lokasi di mana bahan kimia berbahaya digunakan atau dihasilkan; (ii) menyatakan setiap proses operasi bahan kimia berbahaya digunakan atau dihasilkan; (iii) menyatakan jumlah bahan kimia berbahaya yang digunakan untuk setiap lokasi atau proses yang dinyatakan; 200

205 (iv) menyatakan bilangan pengguna lelaki dan bilangan pengguna wanita yang terlibat dengan bahan kimia berbahaya yang digunakan untuk setiap lokasi atau proses yang dinyatakan; * merujuk kepada perkara (iv), bilangan yang terlibat dengan bahan kimia berbahaya bermaksud pengguna yang ditugaskan secara hakiki dan kekal/tetap bertugas mengikut waktu bekerja yang ditetapkan oleh Universiti di setiap lokasi atau proses yang dinyatakan*. (v) melengkapkan maklumat berkaitan setiap bahan kimia berbahaya yang digunakan seperti yang berikut: Nama produk; Nama bahan kimia; Bentuk fizikal bahan kimia; (Lampiran B1) Jumlah pengguna yang terdedah dengan bahan kimia berbahaya; Jenis langkah kawalan kejuruteraan yang diambil bagi mengurangkan risiko pendedahan; (Lampiran B2) PPE yang digunakan; (Lampiran B3) Jenis penggunaan bahan kimia berbahaya; (Lampiran B4) Kuantiti bahan kimia berbahaya yang digunakan; Nombor CAS; Kandungan aktif bahan kimia berbahaya seperti dinyatakan pada SDS; Tarikh luput bahan kimia berbahaya, sekiranya dinyatakan pada label; sama ada mematuhi CLASS 2013 dan nyatakan Ya atau Tidak untuk perkara-perkara berikut: - ada label pada bahan kimia berbahaya; - SDS disertakan bersama dengan bahan kimia berbahaya. Nama, nombor telefon dan alamat lengkap pembekal bahan kimia berbahaya Seksyen C: Maklumat Staf yang Menyedia dan Mengesahkan Daftar (Lampiran C) Pegawai Penyelia dan staf PTj yang terlibat dengan pengurusan dan penggunaan bahan kimia berbahaya perlu: (i) mengisi maklumat di ruang Disediakan Oleh dengan nama, jawatan dan tandatangan staf yang menyediakan daftar bahan kimia beserta tarikh; (ii) mengisi maklumat di ruang Disemak Oleh dengan nama, jawatan dan tandatangan staf yang mengesahkan daftar bahan kimia beserta tarikh. Ketua PTj perlu mengesahkan daftar bahan kimia yang telah disediakan dan disemak oleh Pegawai Penyelia dan staf PTj. 7.2 Pengemaskinian dan Kebolehcapaian Daftar (i) Semua Ketua PTj perlu memastikan: Daftar mudah didapati dan ditempatkan di tempat kerja yang boleh terdedah atau mungkin terdedah kepada bahan kimia berbahaya kepada kesihatan; dan boleh diakses pada bila-bila masa oleh mana-mana Agensi Kerajaan bagi tujuan audit. 201

206 8. REKOD (ii) Semua Ketua PTj perlu memastikan: Daftar disediakan dan dikemaskini setiap satu (1) kali dalam tempoh satu (1) tahun iaitu pada bulan April setiap tahun; Untuk tujuan 7.2 (ii), staf perlu menyimpan salinan softcopy dalam format Microsoft Excel atau Microsoft Word atau mana-mana yang bersesuaian bagi melancarkan dan mempercepatkan urusan pengemaskinian; dan Daftar perlu diserahkan dalam satu (1) salinan softcopy dan satu (1) salinan bercetak kepada Pejabat Ketua PTj bagi tujuan rekod di PTj. Pejabat Ketua PTj seterusnya perlu mengemukakan satu (1) salinan softcopy dan satu (1) salinan bercetak kepada Pejabat Keselamatan dan Kesihatan (OSH) Universiti Malaya bagi tujuan rekod dan pemakluman kepada pihak Agensi Kerajaan. Bil. Rekod Lokasi Tanggungjawab 1 Borang Daftar Bahan Kimia 2 Helaian Data Keselamatan (SDS) (i) Pejabat Ketua PTj (ii) Setiap makmal di PTj yang menggunakan bahan kimia berbahaya (i) Pejabat Ketua PTj (ii) Setiap makmal di PTj yang menggunakan bahan kimia berbahaya Pentadbir PTj Staf yang bertanggungjawab di setiap makmal Pentadbir PTj Staf yang bertanggungjawab di setiap makmal Tempoh Simpanan 2 tahun 2 tahun 202

207 LAMPIRAN A SEKSYEN A: MAKLUMAT ORGANISASI 203

208 LAMPIRAN A1 KELAS INDUSTRI 204

209 205